հարցանեմ
Old Armenian
Etymology
From Proto-Indo-European *pr̥sḱéti, + -ան- (-an-).
Verb
հարցանեմ • (harcʿanem)
- (transitive) to ask, to inquire, to interrogate, to question
- հարցանել ի Տեառնէ ― harcʿanel i Teaṙnē ― to consult the Lord
- հարցանել զողջունէ ուրուք ― harcʿanel zołǰunē urukʿ ― to ask news of, or about some one
- հարցանել զումեքէ ի խաղաղութիւն ― harcʿanel zumekʿē i xałałutʿiwn ― to salute with gentle words
- հարցանել զոք բանիւք բազմօք ― harcʿanel zokʿ baniwkʿ bazmōkʿ ― to overload with questions
Conjugation
active
| infinitive | հարցանել (harcʿanel) | participle | հարցեալ (harcʿeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | հարց- (harcʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | հարցանեմ (harcʿanem) | հարցանես (harcʿanes) | հարցանէ (harcʿanē) | հարցանեմք (harcʿanemkʿ) | հարցանէք (harcʿanēkʿ) | հարցանեն (harcʿanen) | |
| imperfect | հարցանէի, հարցանեի* (harcʿanēi, harcʿanei*) | հարցանէիր, հարցանեիր* (harcʿanēir, harcʿaneir*) | հարցանէր (harcʿanēr) | հարցանէաք, հարցանեաք* (harcʿanēakʿ, harcʿaneakʿ*) | հարցանէիք, հարցանեիք* (harcʿanēikʿ, harcʿaneikʿ*) | հարցանէին, հարցանեին* (harcʿanēin, harcʿanein*) | |
| aorist | հարցի (harcʿi) | հարցեր (harcʿer) | եհարց (eharcʿ) | հարցաք (harcʿakʿ) | հարցէք, հարցիք (harcʿēkʿ, harcʿikʿ) | հարցին (harcʿin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | հարցանիցեմ (harcʿanicʿem) | հարցանիցես (harcʿanicʿes) | հարցանիցէ (harcʿanicʿē) | հարցանիցեմք (harcʿanicʿemkʿ) | հարցանիցէք (harcʿanicʿēkʿ) | հարցանիցեն (harcʿanicʿen) | |
| aorist | հարցից (harcʿicʿ) | հարցցես (harcʿcʿes) | հարցցէ (harcʿcʿē) | հարցցուք (harcʿcʿukʿ) | հարցջիք (harcʿǰikʿ) | հարցցեն (harcʿcʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | հա՛րց (hárcʿ) | — | — | հարցէ՛ք (harcʿḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | հարցջի՛ր (harcʿǰír) | — | — | հարցջի՛ք (harcʿǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ հարցաներ (mí harcʿaner) | — | — | մի՛ հարցանէք (mí harcʿanēkʿ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | հարցանել, հարցանիլ* (harcʿanel, harcʿanil*) | participle | հարցեալ (harcʿeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | հարց- (harcʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | հարցանիմ (harcʿanim) | հարցանիս (harcʿanis) | հարցանի (harcʿani) | հարցանիմք (harcʿanimkʿ) | հարցանիք (harcʿanikʿ) | հարցանին (harcʿanin) | |
| imperfect | հարցանէի (harcʿanēi) | հարցանէիր (harcʿanēir) | հարցանէր, հարցանիւր (harcʿanēr, harcʿaniwr) | հարցանէաք (harcʿanēakʿ) | հարցանէիք (harcʿanēikʿ) | հարցանէին (harcʿanēin) | |
| aorist | հարցայ (harcʿay) | հարցար (harcʿar) | հարցաւ (harcʿaw) | հարցաք (harcʿakʿ) | հարցայք (harcʿaykʿ) | հարցան (harcʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | հարցանիցիմ (harcʿanicʿim) | հարցանիցիս (harcʿanicʿis) | հարցանիցի (harcʿanicʿi) | հարցանիցիմք (harcʿanicʿimkʿ) | հարցանիցիք (harcʿanicʿikʿ) | հարցանիցին (harcʿanicʿin) | |
| aorist | հարցայց (harcʿaycʿ) | հարցցիս (harcʿcʿis) | հարցցի (harcʿcʿi) | հարցցուք (harcʿcʿukʿ) | հարցջիք (harcʿǰikʿ) | հարցցին (harcʿcʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | հարցի՛ր (harcʿír) | — | — | հարցարո՛ւք (harcʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | հարցջի՛ր (harcʿǰír) | — | — | հարցջի՛ք (harcʿǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ հարցանիր (mí harcʿanir) | — | — | մի՛ հարցանիք (mí harcʿanikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
- անհարց (anharcʿ)
- անհարցափորձ (anharcʿapʿorj)
- առակահարցուած (aṙakaharcʿuac)
- գետնահարց (getnaharcʿ)
- գիտահարց (gitaharcʿ)
- հատահարց (hataharcʿ)
- հատահարցութիւն (hataharcʿutʿiwn)
- հարց (harcʿ)
- հարցաբանեմ (harcʿabanem)
- հարցագիտութիւն (harcʿagitutʿiwn)
- հարցական (harcʿakan)
- հարցականապէս (harcʿakanapēs)
- հարցականութիւն (harcʿakanutʿiwn)
- հարցանող (harcʿanoł)
- հարցապատիր (harcʿapatir)
- հարցասէր (harcʿasēr)
- հարցասիրական (harcʿasirakan)
- հարցասիրութիւն (harcʿasirutʿiwn)
- հարցարան (harcʿaran)
- հարցաւոր (harcʿawor)
- հարցափորձ (harcʿapʿorj)
- հարցափորձանք (harcʿapʿorjankʿ)
- հարցափորձեմ (harcʿapʿorjem)
- հարցափորձութիւն (harcʿapʿorjutʿiwn)
- հարցաքնին (harcʿakʿnin)
- հարցաքննական (harcʿakʿnnakan)
- հարցաքննեմ (harcʿakʿnnem)
- հարցաքննութիւն (harcʿakʿnnutʿiwn)
- հարցկութիւն (harcʿkutʿiwn)
- հարցն (harcʿn)
- հարցնափառ (harcʿnapʿaṙ)
- հարցող (harcʿoł)
- հարցողական (harcʿołakan)
- հարցուած (harcʿuac)
- հարցութիւն (harcʿutʿiwn)
- հարցուկ (harcʿuk)
- հարցումն (harcʿumn)
- հարցուփորձ (harcʿupʿorj)
- հարցփորձ (harcʿpʿorj)
- հաւահարց (hawaharcʿ)
- հեզահարցումն (hezaharcʿumn)
- մեռելահարցութիւն (meṙelaharcʿutʿiwn)
- մեռելահարցուկ (meṙelaharcʿuk)
- վհկահարցու (vhkaharcʿu)
- վհկահարցուկ (vhkaharcʿuk)
- քուահարցութիւն (kʿuaharcʿutʿiwn)
Descendants
- Armenian: հարցնել (harcʿnel)
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “հարց”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “հարցանեմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Fortson, Benjamin W. (2010) Indo-European Language and Culture: An Introduction, second edition, Oxford: Blackwell, page 391
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 396
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “հարցանեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy