հարուստ
Armenian
Etymology
From Old Armenian հարուստ (harust).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [hɑˈɾust]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [hɑˈɾust]
Adjective
հարուստ • (harust) (superlative ամենահարուստ)
- rich
Declension
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | հարուստ (harust) | հարուստներ (harustner) | ||
| dative | հարուստի (harusti) | հարուստների (harustneri) | ||
| ablative | հարուստից (harusticʿ) | հարուստներից (harustnericʿ) | ||
| instrumental | հարուստով (harustov) | հարուստներով (harustnerov) | ||
| locative | հարուստում (harustum) | հարուստներում (harustnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | հարուստը/հարուստն (harustə/harustn) | հարուստները/հարուստներն (harustnerə/harustnern) | ||
| dative | հարուստին (harustin) | հարուստներին (harustnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | հարուստս (harusts) | հարուստներս (harustners) | ||
| dative | հարուստիս (harustis) | հարուստներիս (harustneris) | ||
| ablative | հարուստիցս (harusticʿs) | հարուստներիցս (harustnericʿs) | ||
| instrumental | հարուստովս (harustovs) | հարուստներովս (harustnerovs) | ||
| locative | հարուստումս (harustums) | հարուստներումս (harustnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | հարուստդ (harustd) | հարուստներդ (harustnerd) | ||
| dative | հարուստիդ (harustid) | հարուստներիդ (harustnerid) | ||
| ablative | հարուստիցդ (harusticʿd) | հարուստներիցդ (harustnericʿd) | ||
| instrumental | հարուստովդ (harustovd) | հարուստներովդ (harustnerovd) | ||
| locative | հարուստումդ (harustumd) | հարուստներումդ (harustnerumd) | ||
Noun
հարուստ • (harust)
- rich man
Declension
i-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | հարուստ (harust) | հարուստներ (harustner) | ||
| dative | հարուստի (harusti) | հարուստների (harustneri) | ||
| ablative | հարուստից (harusticʿ) | հարուստներից (harustnericʿ) | ||
| instrumental | հարուստով (harustov) | հարուստներով (harustnerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | հարուստը/հարուստն (harustə/harustn) | հարուստները/հարուստներն (harustnerə/harustnern) | ||
| dative | հարուստին (harustin) | հարուստներին (harustnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | հարուստս (harusts) | հարուստներս (harustners) | ||
| dative | հարուստիս (harustis) | հարուստներիս (harustneris) | ||
| ablative | հարուստիցս (harusticʿs) | հարուստներիցս (harustnericʿs) | ||
| instrumental | հարուստովս (harustovs) | հարուստներովս (harustnerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | հարուստդ (harustd) | հարուստներդ (harustnerd) | ||
| dative | հարուստիդ (harustid) | հարուստներիդ (harustnerid) | ||
| ablative | հարուստիցդ (harusticʿd) | հարուստներիցդ (harustnericʿd) | ||
| instrumental | հարուստովդ (harustovd) | հարուստներովդ (harustnerovd) | ||
| locative | — | — | ||
Derived terms
- նորահարուստ (noraharust)
Old Armenian
Etymology
From հարում (harum, “to beat”) + -ստ (-st). Compare հարստեմ (harstem, “to drive in, to thrust down, to push”). The sense “rich”, rare in Old Armenian, developed from the senses “strong, potent, noble”.
Adjective
հարուստ • (harust)
- strong, vigorous
- հարուստ միտք ― harust mitkʿ ― ingenious
- գունդ հարուստ ― gund harust ― a strong force
- powerful, potent; noble, dignitary
- much, abundant; numerous; long since, remote, old
- հարուստ մի ― harust mi ― enough, sufficient, much
- հարուստ մի ժամ, ժամանակ ― harust mi žam, žamanak ― long, a long while or time, a great while
- ի հարուստ դարուց ― i harust darucʿ ― many centuries since
- հարուստ մի յառաջ ― harust mi yaṙaǰ ― long time before
- յետ հարուստ ժամանակաց ― yet harust žamanakacʿ ― long time after
- հարուստ ձգմամբ ― harust jgmamb ― for a long time
- հարուստ ինչ ամաց ի վերայ անցելոց ― harust inčʿ amacʿ i veray ancʿelocʿ ― after many years
- (figuratively) rich, opulent, monied, fortunate
- going on foot, pedestrian
Declension
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | հարուստ (harust) | հարուստք (harustkʿ) | |
| genitive | հարստի (harsti) | հարստաց (harstacʿ) | |
| dative | հարստի (harsti) | հարստաց (harstacʿ) | |
| accusative | հարուստ (harust) | հարուստս (harusts) | |
| ablative | հարստէ (harstē) | հարստաց (harstacʿ) | |
| instrumental | հարստաւ (harstaw) | հարստաւք = հարստօք (harstawkʿ = harstōkʿ) | |
| locative | հարստի (harsti) | հարուստս (harusts) |
Derived terms
- ամենահարուստ (amenaharust)
- բազմահարուստ (bazmaharust)
- խարստի (xarsti)
- հաստահարուստ (hastaharust)
- հարստաբար (harstabar)
- հարստաբուռն (harstabuṙn)
- հարստագոյն (harstagoyn)
- հարստալիր (harstalir)
- հարստական (harstakan)
- հարստակող (harstakoł)
- հարստահար (harstahar)
- հարստահարական (harstaharakan)
- հարստահարեմ (harstaharem)
- հարստահարութիւն (harstaharutʿiwn)
- հարստայեղց (harstayełcʿ)
- հարստայոյս (harstayoys)
- հարստանամ (harstanam)
- հարստապէս (harstapēs)
- հարստատուր (harstatur)
- հարստացուցանեմ (harstacʿucʿanem)
- հարստացուցիչ (harstacʿucʿičʿ)
- հարստեմ (harstem)
- հարստի (harsti)
- հարստութիւն (harstutʿiwn)
- հոգեհարուստ (hogeharust)
- մշտահարուստ (mštaharust)
- մտահարուստ (mtaharust)
- սիրահարուստ (siraharust)
Descendants
- Armenian: հարուստ (harust)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “հարուստ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “հարուստ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “հարուստ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press