հատ

Armenian

Etymology

From Old Armenian հատ (hat).

Pronunciation

(Eastern Armenian, standard) IPA^(key): [hɑt]

(Western Armenian, standard) IPA^(key): [hɑd]

Noun

հատ • (hat)

piece
grain, seed

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	հատ (hat)	հատեր (hater)
dative	հատի (hati)	հատերի (hateri)
ablative	հատից (haticʿ)	հատերից (hatericʿ)
instrumental	հատով (hatov)	հատերով (haterov)
locative	հատում (hatum)	հատերում (haterum)
	definite forms
nominative	հատը/հատն (hatə/hatn)	հատերը/հատերն (haterə/hatern)
dative	հատին (hatin)	հատերին (haterin)
	1^st person possessive forms (my)
nominative	հատս (hats)	հատերս (haters)
dative	հատիս (hatis)	հատերիս (hateris)
ablative	հատիցս (haticʿs)	հատերիցս (hatericʿs)
instrumental	հատովս (hatovs)	հատերովս (haterovs)
locative	հատումս (hatums)	հատերումս (haterums)
	2^nd person possessive forms (your)
nominative	հատդ (hatd)	հատերդ (haterd)
dative	հատիդ (hatid)	հատերիդ (haterid)
ablative	հատիցդ (haticʿd)	հատերիցդ (hatericʿd)
instrumental	հատովդ (hatovd)	հատերովդ (haterovd)
locative	հատումդ (hatumd)	հատերումդ (haterumd)

Related terms

հատիկ (hatik)
հատել (hatel)

Old Armenian

Etymology

The origin is uncertain. Perhaps from Proto-Indo-European *h₂edos- (“sort of cereal, grain”) and cognate with Latin ador (“coarse grain, spelt”), Gothic 𐌰𐍄𐌹𐍃𐌺 (atisk, “cornfield”). The original meaning then is ‘grain’, from which the meaning ‘cut, section, piece, fragment’ developed secondarily. Related to հօտ (hōt) and յօտ (yōt). Compare also Hittite [script needed] (ḫattāi-, “to cut”).

Noun

հատ • (hat)

grain, seed
cut, section; fraction, fragment, morsel, piece
հատս առնել ճանապարհաց ― hats aṙnel čanaparhacʿ ― to rob, to take to the highway
edge, end
(post-Classical) one, one only

Declension

o-type

	singular	plural
nominative	հատ (hat)	հատք (hatkʿ)
genitive	հատոյ (hatoy)	հատոց (hatocʿ)
dative	հատոյ (hatoy)	հատոց (hatocʿ)
accusative	հատ (hat)	հատս (hats)
ablative	հատոյ (hatoy)	հատոց (hatocʿ)
instrumental	հատով (hatov)	հատովք (hatovkʿ)
locative	հատ (hat)	հատս (hats)

i-type

	singular	plural
nominative	հատ (hat)	հատք (hatkʿ)
genitive	հատի (hati)	հատից (haticʿ)
dative	հատի (hati)	հատից (haticʿ)
accusative	հատ (hat)	հատս (hats)
ablative	հատէ (hatē)	հատից (haticʿ)
instrumental	հատիւ (hatiw)	հատիւք (hatiwkʿ)
locative	հատի (hati)	հատս (hats)
post-classical

Derived terms

ազգահատութիւն (azgahatutʿiwn)
ականահատ (akanahat)
ակնհատութիւն (aknhatutʿiwn)
ակօսահատ (akōsahat)
ամենահատ (amenahat)
անարգահատելի (anargahateli)
անդամահատ (andamahat)
անընդհատ (anəndhat)
անընդհատաբար (anəndhatabar)
անկիւնահատ (ankiwnahat)
անհատ (anhat)
անհատաբար (anhatabar)
անհատական (anhatakan)
անհատահոս (anhatahos)
անհատանամ (anhatanam)
անհատանելի (anhataneli)
անհատապէս (anhatapēs)
անհատեմ (anhatem)
անհատուածելի (anhatuaceli)
անհատութիւն (anhatutʿiwn)
անհատուցումն (anhatucʿumn)
աննհատաբար (annhatabar)
անվարձահատ (anvarjahat)
ասպարահատ (asparahat)
-ատ (-at)
ատոքահատ (atokʿahat)
արգահատանք (argahatankʿ)
արգահատեմ (argahatem)
արգահատութիւն (argahatutʿiwn)
արմատահատ (armatahat)
արջառահատ (arǰaṙahat)
բազմահատ (bazmahat)
բազմահատեայ (bazmahateay)
բազմահատուած (bazmahatuac)
բաշահատ (bašahat)
բարեհատոյց (barehatoycʿ)
գանձահատ (ganjahat)
գարեհատ (garehat)
գարեհատաձեւ (garehatajew)
գարէհատ (garēhat)
գերեզմանահատ (gerezmanahat)
գինեհատ (ginehat)
գինեհատութիւն (ginehatutʿiwn)
գլխահատեմ (glxahatem)
գլխահատիմ (glxahatim)
գլխահատութիւն (glxahatutʿiwn)
դահեկանահատ (dahekanahat)
դեղահատ (dełahat)
դեղահատու (dełahatu)
դերահատուցական (derahatucʿakan)
դերհատուցական (derhatucʿakan)
երախտահատոյց (eraxtahatoycʿ)
երակահատ (erakahat)
երակահատութիւն (erakahatutʿiwn)
երակհատ (erakhat)
երկաթահատ (erkatʿahat)
զատանեմ (zatanem)
զօրահատոյց (zōrahatoycʿ)
ընդհատ (əndhat)
ընդհատութիւն (əndhatutʿiwn)
ընդհատումն (əndhatumn)
թաթահատ (tʿatʿahat)
թանահատ (tʿanahat)
լեզուահատ (lezuahat)
լեզուահատեմ (lezuahatem)
լերդահատոր (lerdahator)
խրամահատ (xramahat)
խրամահատութիւն (xramahatutʿiwn)
ծարաւահատ (carawahat)
կանխահատուցեալ (kanxahatucʿeal)
կապարահատք (kaparahatkʿ)
կարակնահատ (karaknahat)
կարմրահատ (karmrahat)
կիսահատ (kisahat)
կորեկահատ (korekahat)
կտաւահատ (ktawahat)
համարահատ (hamarahat)
հատած (hatac)
հատածաձեւ (hatacajew)
հատական (hatakan)
հատակարկատ (hatakarkat)
հատակոտոր (hatakotor)
հատակոտորեմ (hatakotorem)
հատակտուր (hataktur)
հատահարց (hataharcʿ)
հատահարցութիւն (hataharcʿutʿiwn)
հատահմայութիւն (hatahmayutʿiwn)
հատանամ (hatanam)
հատանեմ (hatanem)
հատանիմ (hatanim)
հատանողական (hatanołakan)
հատանումն (hatanumn)
հատաջուր (hataǰur)
հատավաճառ (hatavačaṙ)
հատաքաղ (hatakʿał)
հատեալ (hateal)
հատընկէց (hatənkēcʿ)
հատընտիր (hatəntir)
հատիկ (hatik)
հատիճ (hatič)
հատիչ (hatičʿ)
հատկլիմ (hatklim)
հատկոտոր (hatkotor)
հատկտաւ (hatktaw)
հատկտուր (hatktur)
հատողական (hatołakan)
հատոր (hator)
հատու (hatu)
հատուած (hatuac)
հատուածաձեւ (hatuacajew)
հատուածիմ (hatuacim)
հատուածոյ (hatuacoy)
հատուածութիւն (hatuacutʿiwn)
հատուկճիր (hatukčir)
հատուկտիր (hatuktir)
հատումն (hatumn)
հատուցանեմ (hatucʿanem)
հատուցանող (hatucʿanoł)
հատուցիչ (hatucʿičʿ)
հատուցումն (hatucʿumn)
հարկահատոյց (harkahatoycʿ)
հացահատ (hacʿahat)
հրահատ (hrahat)
հրամանահատութիւն (hramanahatutʿiwn)
մատնահատ (matnahat)
մատնահատութիւն (matnahatutʿiwn)
մարգարտահատ (margartahat)
միջահատ (miǰahat)
մսահատ (msahat)
մսահատիմ (msahatim)
մսանահատութիւն (msanahatutʿiwn)
յառաջահատեմ (yaṙaǰahatem)
յառաջահատութիւն (yaṙaǰahatutʿiwn)
յատանեմ (yatanem)
յարգահատեմ (yargahatem)
յոլովահատած (yolovahatac)
յուսահատ (yusahat)
յուսահատեմ (yusahatem)
յուսահատիմ (yusahatim)
յուսահատութիւն (yusahatutʿiwn)
ներքեւահատ (nerkʿewahat)
նհատ (nhat)
նորահատ (norahat)
շնորհահատոյց (šnorhahatoycʿ)
շնորհահատուցու (šnorhahatucʿu)
ոսկեհատ (oskehat)
ոսկիահատ (oskiahat)
չարահատոյց (čʿarahatoycʿ)
պատուիրանահատութիւն (patuiranahatutʿiwn)
պարահատումն (parahatumn)
պարսպահատ (parspahat)
պարտահատոյց (partahatoycʿ)
պարտահատութիւն (partahatutʿiwn)
պղնձահատ (płnjahat)
պտղահատ (ptłahat)
ռազմահատ (ṙazmahat)
ստնահատոյց (stnahatoycʿ)
սրահատեմ (srahatem)
սրահատութիւն (srahatutʿiwn)
վարձահատոյց (varjahatoycʿ)
վարձահատու (varjahatu)
վարձահատութիւն (varjahatutʿiwn)
վարձահատուցիչ (varjahatucʿičʿ)
վիմահատ (vimahat)
տապարահատ (taparahat)
տնահատեմ (tnahatem)
ցորենահատ (cʿorenahat)
փայտահատ (pʿaytahat)
փոխահատոյց (pʿoxahatoycʿ)
քաջահատ (kʿaǰahat)
քարահատ (kʿarahat)
քարհատ (kʿarhat)
քէնահատոյց (kʿēnahatoycʿ)
քինահատոյց (kʿinahatoycʿ)
քնահատ (kʿnahat)
քսակահատու (kʿsakahatu)
օդահատեալ (ōdahateal)

Descendants

Armenian: հատ (hat)

References

Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “հատ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “հատ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “հատ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 392