հանդերձ
Armenian
Etymology
Learned borrowing from Old Armenian հանդերձ (handerj).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [hɑnˈdɛɾt͡sʰ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [hɑnˈtʰɛɾt͡sʰ]
Noun
հանդերձ • (handerj)
- (dated) dress, clothes, clothing
- Synonyms: զգեստ (zgest), հագուստ (hagust)
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | հանդերձ (handerj) | հանդերձներ (handerjner) | ||
| dative | հանդերձի (handerji) | հանդերձների (handerjneri) | ||
| ablative | հանդերձից (handerjicʿ) | հանդերձներից (handerjnericʿ) | ||
| instrumental | հանդերձով (handerjov) | հանդերձներով (handerjnerov) | ||
| locative | հանդերձում (handerjum) | հանդերձներում (handerjnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | հանդերձը/հանդերձն (handerjə/handerjn) | հանդերձները/հանդերձներն (handerjnerə/handerjnern) | ||
| dative | հանդերձին (handerjin) | հանդերձներին (handerjnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | հանդերձս (handerjs) | հանդերձներս (handerjners) | ||
| dative | հանդերձիս (handerjis) | հանդերձներիս (handerjneris) | ||
| ablative | հանդերձիցս (handerjicʿs) | հանդերձներիցս (handerjnericʿs) | ||
| instrumental | հանդերձովս (handerjovs) | հանդերձներովս (handerjnerovs) | ||
| locative | հանդերձումս (handerjums) | հանդերձներումս (handerjnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | հանդերձդ (handerjd) | հանդերձներդ (handerjnerd) | ||
| dative | հանդերձիդ (handerjid) | հանդերձներիդ (handerjnerid) | ||
| ablative | հանդերձիցդ (handerjicʿd) | հանդերձներիցդ (handerjnericʿd) | ||
| instrumental | հանդերձովդ (handerjovd) | հանդերձներովդ (handerjnerovd) | ||
| locative | հանդերձումդ (handerjumd) | հանդերձներումդ (handerjnerumd) | ||
Postposition
հանդերձ • (handerj)
- together, with, along with
- հանդերձ ընտանյոք ― handerj əntanyokʿ ― together with the family
- regardless, nevertheless
References
- Ałayan, Ēduard (1976), “հանդերձ”, in Ardi hayereni bacʿatrakan baṙaran [Explanatory Dictionary of Contemporary Armenian] (in Armenian), Yerevan: Hayastan, page 818a
- Malxaseancʿ, Stepʿan (1944), “հանդերձ”, in Hayerēn bacʿatrakan baṙaran [Armenian Explanatory Dictionary] (in Armenian), volume III, Yerevan: State Publishing House, page 46c
- Čizmēčean, Petros Vard. (1957), “հանդերձ”, in Hayerēn Ašxarhabar Lezui Liakatar Baṙaran [A Complete Dictionary of the New Armenian Language] (in Armenian), volume II, Aleppo: Ani Printing House, page 802b
- “հանդերձ”, in Žamanakakicʿ hayocʿ lezvi bacʿatrakan baṙaran [Explanatory Dictionary of Contemporary Armenian] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, 1974, page 292a
Old Armenian
Etymology
A borrowing from Iranian *han-darzi-. The first part is the etymon of հան- (han-), համ- (ham-), the second part is also found in դերձակ (derjak, “tailor”). For other external comparisons in Iranian, see in particular Middle Persian [Book Pahlavi needed] (dlc /darz/, “seam”), Parthian 𐫅𐫡𐫉- (drz-, “to tie on, load (carrier or pack-animal)”) and Avestan 𐬵𐬀𐬥𐬛𐬀𐬭𐬆𐬰𐬀𐬥 (handarəzan, “bound together”).
Noun
հանդերձ • (handerj)
- dress, clothes, clothing, garments
- 5th century, Bible, Genesis 38.14:[1][2]
- Եւ եհան զհանդերձս այրութեան իւրոյ յինքենէ, արկաւ տեռ և զարդարեցաւ
- Ew ehan zhanderjs ayrutʿean iwroy yinkʿenē, arkaw teṙ ew zardarecʿaw
- Translation by Hrach Martirosyan
- She put off her widow's garments, put on a veil and adorned herself
- Եւ եհան զհանդերձս այրութեան իւրոյ յինքենէ, արկաւ տեռ և զարդարեցաւ
- pomp; apparel; supplies; preparation
Declension
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | հանդերձ (handerj) | հանդերձք (handerjkʿ) | |
| genitive | հանդերձի (handerji) | հանդերձից (handerjicʿ) | |
| dative | հանդերձի (handerji) | հանդերձից (handerjicʿ) | |
| accusative | հանդերձ (handerj) | հանդերձս (handerjs) | |
| ablative | հանդերձէ (handerjē) | հանդերձից (handerjicʿ) | |
| instrumental | հանդերձիւ (handerjiw) | հանդերձիւք (handerjiwkʿ) | |
| locative | հանդերձի (handerji) | հանդերձս (handerjs) |
o-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | հանդերձ (handerj) | հանդերձք (handerjkʿ) | |
| genitive | հանդերձոյ (handerjoy) | հանդերձոց (handerjocʿ) | |
| dative | հանդերձոյ (handerjoy) | հանդերձոց (handerjocʿ) | |
| accusative | հանդերձ (handerj) | հանդերձս (handerjs) | |
| ablative | հանդերձոյ (handerjoy) | հանդերձոց (handerjocʿ) | |
| instrumental | հանդերձով (handerjov) | հանդերձովք (handerjovkʿ) | |
| locative | հանդերձ (handerj) | հանդերձս (handerjs) |
Preposition
հանդերձ • (handerj)
- together, with, along with
Derived terms
- աղտեղահանդերձ (ałtełahanderj)
- անհանդերձ (anhanderj)
- անհանդերձելի (anhanderjeli)
- զուգահանդերձեալ (zugahanderjeal)
- խոշորահանդերձ (xošorahanderj)
- խորգահանդերձ (xorgahanderj)
- համահանդերձ (hamahanderj)
- հանդերձագործ (handerjagorc)
- հանդերձակապուտ (handerjakaput)
- հանդերձան (handerjan)
- հանդերձանի (handerjani)
- հանդերձապաճոյճ (handerjapačoyč)
- հանդերձապատառ (handerjapataṙ)
- հանդերձատարած (handerjatarac)
- հանդերձարար (handerjarar)
- հանդերձաւորեմ (handerjaworem)
- հանդերձաւորութիւն (handerjaworutʿiwn)
- հանդերձեղէն (handerjełēn)
- հանդերձեմ (handerjem)
- հանդերձիկ (handerjik)
- հանդերձիմ (handerjim)
- հանդերձիչ (handerjičʿ)
- հանդերձութիւն (handerjutʿiwn)
- հանդերձումն (handerjumn)
- մաշկահանդերձ (maškahanderj)
- մեկնահանդերձ (meknahanderj)
- միահանդերձ (miahanderj)
- ոսկեհանդերձ (oskehanderj)
- պարեգօտահանդերձ (paregōtahanderj)
- սպիտակահանդերձ (spitakahanderj)
Related terms
- համ- (ham-)
- դերձակ (derjak)
See also
- հանդերձապետ (handerjapet)
References
- Zeytʿunyan A. S., editor (1985) Girkʿ cnndocʿ [Book of Genesis] (Hay hnaguyn tʿargmanakan hušarjanner; 1), critical text, Yerevan: Academy Press, page 328
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 611
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1977), “հանդերձ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume III, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 39a
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971), “դերձակ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume I, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, pages 656–657
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1837), “հանդերձ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 41a
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “հանդերձ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 381b
- Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, pages 179, 140
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “հանդերձ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 446a
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 890
- Olsen, Birgit Anette (2017-07-26), “Armenian Textile Terminology”, in Gaspa, Salvatore; Michel, Cécile; Nosch, Marie-Louise, editors, Textile Terminologies from the Orient to the Mediterranean and Europe, 1000 BC to 1000 AD, Lincoln, Nebraska: Zea Books, DOI:, →ISBN, page 195