կոտեմ
Armenian
Alternative forms
dialects
- dialectal forms recorded in dialectological notation[1]
- կոտեմ (kotem)– New Julfa, Salmas
- կօտէմ (kōtēm) – Akhaltsikhe, Erzurum
- գօդէմ (gōdēm) – Kharberd, Svedia
- կօտիմ (kōtim) – Ararat, Tbilisi
- (ջր)գօդիմ ((ǰr)gōdim) – Hamshen
- կօտա̈մ (kōtäm) – Shamakhi
- գօ̈դէմ (gödēm) – Aslanbeg
- կո՛ւտէմնը (kútēmnə), կի՛տէմնը (kítēmnə) – Goris, Karabakh
- կյա̈՛տիմ (kyä́tim) – Agulis
- գիդիմ (gidim) – Haçin
Etymology
From Middle Armenian կոտեմ (kotem).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [kɔˈtɛm]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [ɡɔˈdɛm]
Noun
կոտեմ • (kotem)
- peppergrass, pepperwort, Lepidium[2][3], especially garden cress, Lepidium sativum
- Synonyms: նվարդակ (nvardak), աղբակոտեմ (ałbakotem)
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | կոտեմ (kotem) | կոտեմներ (kotemner) | ||
| dative | կոտեմի (kotemi) | կոտեմների (kotemneri) | ||
| ablative | կոտեմից (kotemicʿ) | կոտեմներից (kotemnericʿ) | ||
| instrumental | կոտեմով (kotemov) | կոտեմներով (kotemnerov) | ||
| locative | կոտեմում (kotemum) | կոտեմներում (kotemnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | կոտեմը/կոտեմն (kotemə/kotemn) | կոտեմները/կոտեմներն (kotemnerə/kotemnern) | ||
| dative | կոտեմին (kotemin) | կոտեմներին (kotemnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | կոտեմս (kotems) | կոտեմներս (kotemners) | ||
| dative | կոտեմիս (kotemis) | կոտեմներիս (kotemneris) | ||
| ablative | կոտեմիցս (kotemicʿs) | կոտեմներիցս (kotemnericʿs) | ||
| instrumental | կոտեմովս (kotemovs) | կոտեմներովս (kotemnerovs) | ||
| locative | կոտեմումս (kotemums) | կոտեմներումս (kotemnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | կոտեմդ (kotemd) | կոտեմներդ (kotemnerd) | ||
| dative | կոտեմիդ (kotemid) | կոտեմներիդ (kotemnerid) | ||
| ablative | կոտեմիցդ (kotemicʿd) | կոտեմներիցդ (kotemnericʿd) | ||
| instrumental | կոտեմովդ (kotemovd) | կոտեմներովդ (kotemnerovd) | ||
| locative | կոտեմումդ (kotemumd) | կոտեմներումդ (kotemnerumd) | ||
Derived terms
- դաշտակոտեմ (daštakotem)
- կոտեմ բշտիկավոր (kotem bštikavor)
- կոտեմ դաշտային (kotem daštayin)
- կոտեմ մշակովի (kotem mšakovi)
- կոտեմ վայրի (kotem vayri)
- կոտեմուկ (kotemuk)
- կոտմնտուկ (kotmntuk)
- շնկոտեմ (šnkotem)
Related terms
- ջրկոտեմ (ǰrkotem)
Descendants
- → Cappadocian Greek: κότιμο (kótimo)
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1973), “կոտիմն”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume II, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 640b
- Łazaryan, Ṙ. S. (1981), “կոտեմ”, in Busanunneri hayeren-latineren-ṙuseren-angleren-franseren-germaneren baṙaran [Armenian–Latin–Russian–English–French–German Dictionary of Plant Names], Yerevan: University Press, § 621, page 51b
- Ayvazyan H. M. et al., editors (2006), “կոտեմ”, in Hayastani bnašxarh [Nature of Armenia] (Əntanekan hanragitaran matenašar; 3) (in Armenian), Yerevan: Armenian Encyclopaedia, pages 276–277
Further reading
կոտեմ on the Armenian Wikipedia.Wikipedia hy
Middle Armenian
Alternative forms
- կոտիմ (kotim), կոտիմն (kotimn)
Etymology
From Old Armenian. A wanderword of uncertain immediate and ultimate origin, reflected also in Akkadian 𒆪𒌓𒋾𒅎𒈬 (ku-ut-ti-im-mu /kuttimmu, kutīmu/), 𒌑𒆪𒁲𒈨 (U2ku-di-me /kuddimmu, kudimmu/, “kind of salt or plant-based lye, cress”), possibly also in Classical Persian کودم (kōdim/kūdim, “a sort of plant (water-cress?)”) attested only in the 14th c. Dastūr ul-afāḍil glossary, Akkadian 𒌑𒆪𒁲𒈨𒊒 (U2ku-di-me-ru /kudimēru/), 𒌑𒆪𒁲𒈨𒊏𒉡 (U2ku-di-me-ra-nu /kudimeranu/, “the name of a sort of cress”), Ancient Greek κάρδαμον (kárdamon, “garden cress”), and Hittite 𒄑𒋼𒀀𒊭𒉌 (GIŠkar-ša-ni /karšani/, “an alcalic plant”).
Noun
կոտեմ • (kotem)
- garden cress, Lepidium sativum
- 6th–12th? centuries, Baṙkʿ Gałianosi [The Greek–Armenian Dictionary to Galen] :[1]
- Կարդամ (vars. կարդամամոյ, կարդամայ, կարդամոմոյ) = ասորակ կամ կոտիմն (vars. սորեակ կամ կոտիմն, կոտիմ)։
- Kardam (vars. kardamamoy, kardamay, kardamomoy) = asorak kam kotimn (vars. soreak kam kotimn, kotim).
- κάρδαμον (kárdamon) = garden cress
- Կարդամ (vars. կարդամամոյ, կարդամայ, կարդամոմոյ) = ասորակ կամ կոտիմն (vars. սորեակ կամ կոտիմն, կոտիմ)։
- 9th or 10th century, with changes and additions in later centuries, Tʿargmanutʿiwn dełocʿ zor əntrel en imastasērkʿn ew kargeal yayl lezuacʿ [A Medieval Arabic–Armenian Botanical Dictionary] :[2][3]
- Հորփ = կոտիմն։
- Horpʿ = kotimn.
- حُرْف (ḥurf) = garden cress
- Հորփ = կոտիմն։
- 13th century, Girkʿ Vastakocʿ [Geoponica] 271:
- Քէրէֆսն, ստեպղինն, անանուխն, սամիթն, ճակնդեղն, հազարն, կոտեմն, քուռաթն, բողկն եւ շողգամն։
- Kʿērēfsn, stepłinn, ananuxn, samitʿn, čakndełn, hazarn, kotemn, kʿuṙatʿn, bołkn ew šołgamn.
- Քէրէֆսն, ստեպղինն, անանուխն, սամիթն, ճակնդեղն, հազարն, կոտեմն, քուռաթն, բողկն եւ շողգամն։
- 13th century, Faraj the Syrian, Bžškaran jioy ew aṙhasarak grastnoy [Medical Book on Horses and Other Beasts of Burden] 124:[4]
- Ա՛ռ սխտոր ու չամիչ, կոտման հունդ, ցրտի պտուղ […]
- Áṙ sxtor u čʿamičʿ, kotman hund, cʿrti ptuł […]
- Ա՛ռ սխտոր ու չամիչ, կոտման հունդ, ցրտի պտուղ […]
- 1478 – 1492, Amirdovlatʿ Amasiacʿi, Angitacʿ anpēt [Useless for Ignoramuses] :
- […] եւ թէ զծիրտն կոտման հնդով կամ մաննեխով խառնէ եւ ուտէ, աւգտէ ցուրտ անցած մարդուն […]
- […] ew tʿē zcirtn kotman hndov kam mannexov xaṙnē ew utē, awgtē cʿurt ancʿac mardun […]
- […] եւ թէ զծիրտն կոտման հնդով կամ մաննեխով խառնէ եւ ուտէ, աւգտէ ցուրտ անցած մարդուն […]
Derived terms
- ջրկոտեմ (ǰrkotem), ջրկոտիմ (ǰrkotim), ջրկոտիմն (ǰrkotimn)
Descendants
- Armenian: կոտեմ (kotem), կօտէմ (kōtēm); գօդէմ (gōdēm); կօտիմ (kōtim); (ջր)գօդիմ ((ǰr)gōdim); կօտա̈մ (kōtäm); գօ̈դէմ (gödēm); կո՛ւտէմնը (kútēmnə), կի՛տէմնը (kítēmnə); կյա̈՛տիմ (kyä́tim); գիդիմ (gidim)
- → Cappadocian Greek: κότιμο (kótimo)
References
- Greppin, John A. C. (1985) Baṙkʿ Gaɫianosi: The Greek–Armenian Dictionary to Galen, Delmar, New York: Caravan Books, page 51
- Greppin, John A. C. (1997) A Medieval Arabic–Armenian Botanical Dictionary (Studien zur armenischen Geschichte; 16), separate reprint of the Handes Amsorya 109 (1995), 380–457 edition, Vienna: Mechitarist Press, § 11, page 22
- Norayr N. Biwzandacʿi (1925) Kʿnnadatutʿiwn Haybusaki [A Critique of Haybusak] (Azgayin matenadaran; 109) (in Armenian), Vienna: Mekhitarist Press, pages 80–87, correcting the confusion in the manuscript, by substituting հորփ (horpʿ) for ակրկրհա (akrkrha)
- Čʿugaszyan, B. L. (1980) Bžškaran jioy ew aṙhasarak grastnoy (ŽG dar) [Medical Book on Horses and Other Beasts of Burden (13th century)], Yerevan: Academy Press, page 146
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1973), “կոտիմն”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume II, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 640b
- Asatrian, Garnik (2012), “Marginal remarks on the history of some Persian words”, in Iran and the Caucasus, volume 16, issue 1, pages 112–113
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “կոտեմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Greppin, John A. C. (1992), “Mediterranian Botanical Loanwords in Classical Armenian”, in John A. C. Greppin, editor, Proceedings of the Fourth International Conference on Armenian Linguistics, Cleveland State University, Cleveland, Ohio September 14–18, 1991, Delmar, New York: Caravan Books, page 70
- Łazaryan, Ṙ. S.; Avetisyan, H. M. (2009), “կոտեմ, կոտիմ, կոտիմն”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 382b
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “կոտեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Weitenberg, J. J. S. (1985), “Reconstructing Classical Armenian. The case of kotem(n)”, in Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung, volume 98, issue 2, page 238–244