կովադիաց
Armenian
Etymology
From Old Armenian կովադիաց (kovadiacʿ).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [kɔvɑdiˈjɑt͡sʰ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [ɡɔvɑtʰiˈjɑt͡sʰ]
- Hyphenation: կո‧վա‧դի‧աց
Noun
կովադիաց • (kovadiacʿ)
- a kind of green lizard
Declension
i-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | կովադիաց (kovadiacʿ) | կովադիացներ (kovadiacʿner) | ||
| dative | կովադիացի (kovadiacʿi) | կովադիացների (kovadiacʿneri) | ||
| ablative | կովադիացից (kovadiacʿicʿ) | կովադիացներից (kovadiacʿnericʿ) | ||
| instrumental | կովադիացով (kovadiacʿov) | կովադիացներով (kovadiacʿnerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | կովադիացը/կովադիացն (kovadiacʿə/kovadiacʿn) | կովադիացները/կովադիացներն (kovadiacʿnerə/kovadiacʿnern) | ||
| dative | կովադիացին (kovadiacʿin) | կովադիացներին (kovadiacʿnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | կովադիացս (kovadiacʿs) | կովադիացներս (kovadiacʿners) | ||
| dative | կովադիացիս (kovadiacʿis) | կովադիացներիս (kovadiacʿneris) | ||
| ablative | կովադիացիցս (kovadiacʿicʿs) | կովադիացներիցս (kovadiacʿnericʿs) | ||
| instrumental | կովադիացովս (kovadiacʿovs) | կովադիացներովս (kovadiacʿnerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | կովադիացդ (kovadiacʿd) | կովադիացներդ (kovadiacʿnerd) | ||
| dative | կովադիացիդ (kovadiacʿid) | կովադիացներիդ (kovadiacʿnerid) | ||
| ablative | կովադիացիցդ (kovadiacʿicʿd) | կովադիացներիցդ (kovadiacʿnericʿd) | ||
| instrumental | կովադիացովդ (kovadiacʿovd) | կովադիացներովդ (kovadiacʿnerovd) | ||
| locative | — | — | ||
Synonyms
- կովածծուկ (kovaccuk)
Old Armenian
Alternative forms
- կովիդիաց (kovidiacʿ), կովիդեայ (kovideay)
Etymology
Literally “cow-sucker”, from կով (kov) + -ա- (-a-) + դիեմ (diem). Compare Sanskrit गोधा (godhā́, “Iguana, a species of big lizard”, literally “cow milker/sucker”), Northern Kurdish bizinmij (“monitor lizard”, literally “goat sucker”). The semantics are based on some folk-belief. Later replaced by կովածուծ (kovacuc).
Noun
կովադիաց • (kovadiacʿ)
- a kind of lizard, perhaps also toad
- Hypernym: մողէզ (mołēz)
- 5th century, Bible, Leviticus 11.30:[1]
- […] եւ մկնաքիս եւ գետնառեւծ եւ կովադիաց (var. կովիդիաց, կովիդեաց, կովադիայ, կովիգեաց) եւ մողէզ եւ խլուրդ:
- […] ew mknakʿis ew getnaṙewc ew kovadiacʿ (var. kovidiacʿ, kovideacʿ, kovadiay, kovigeacʿ) ew mołēz ew xlurd:
- Translation by New English Translation of the Septuagint
- […] field mouse and chameleon and gecko and lizard and blind rat.
- […] եւ մկնաքիս եւ գետնառեւծ եւ կովադիաց (var. կովիդիաց, կովիդեաց, կովադիայ, կովիգեաց) եւ մողէզ եւ խլուրդ:
- 10/13th century, Tʿovmay Arcruni and Ananun, Patmutʿiwn tann Arcruneacʿ [History of the House of Artsrunik] A.3:
- զի մողէզք եւ կովիդեայք, քարաթաթաւշք եւ բնդռունք ի վերայ եկեալ՝ կերան զորս նորա
- zi mołēzkʿ ew kovideaykʿ, kʿaratʿatʿawškʿ ew bndṙunkʿ i veray ekeal, keran zors nora
- զի մողէզք եւ կովիդեայք, քարաթաթաւշք եւ բնդռունք ի վերայ եկեալ՝ կերան զորս նորա
Usage notes
- In the Bible, translates Ancient Greek καλαβώτης (kalabṓtēs).
Descendants
- Armenian: կովադիաց (kovadiacʿ)
References
- Zēytʿunean A. S., editor (1993) Girkʿ Łewtacʿwocʿ [Book of Leviticus] (Hay hnaguyn tʿargmanakan hušarjanner; 4), critical text, Antelias: Holy See of Cilicia, page 87
Further reading
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “կովադիաց”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “կովադիաց”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “կով”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 373