կեռնեխ
Armenian
Etymology
Learned borrowing from Old Armenian կեռնեխ (keṙnex).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [kɛrˈnɛχ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [ɡɛɾˈnɛχ]
Noun
կեռնեխ • (keṙnex) (literary)
- thrush, Turdus (gen. et spp.)
- Synonym: տորդիկ (tordik)
Declension
i-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | կեռնեխ (keṙnex) | կեռնեխներ (keṙnexner) | ||
| dative | կեռնեխի (keṙnexi) | կեռնեխների (keṙnexneri) | ||
| ablative | կեռնեխից (keṙnexicʿ) | կեռնեխներից (keṙnexnericʿ) | ||
| instrumental | կեռնեխով (keṙnexov) | կեռնեխներով (keṙnexnerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | կեռնեխը/կեռնեխն (keṙnexə/keṙnexn) | կեռնեխները/կեռնեխներն (keṙnexnerə/keṙnexnern) | ||
| dative | կեռնեխին (keṙnexin) | կեռնեխներին (keṙnexnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | կեռնեխս (keṙnexs) | կեռնեխներս (keṙnexners) | ||
| dative | կեռնեխիս (keṙnexis) | կեռնեխներիս (keṙnexneris) | ||
| ablative | կեռնեխիցս (keṙnexicʿs) | կեռնեխներիցս (keṙnexnericʿs) | ||
| instrumental | կեռնեխովս (keṙnexovs) | կեռնեխներովս (keṙnexnerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | կեռնեխդ (keṙnexd) | կեռնեխներդ (keṙnexnerd) | ||
| dative | կեռնեխիդ (keṙnexid) | կեռնեխներիդ (keṙnexnerid) | ||
| ablative | կեռնեխիցդ (keṙnexicʿd) | կեռնեխներիցդ (keṙnexnericʿd) | ||
| instrumental | կեռնեխովդ (keṙnexovd) | կեռնեխներովդ (keṙnexnerovd) | ||
| locative | — | — | ||
Further reading
- Łazaryan, Ṙuben S. (2001), “կեռնեխ”, in Kendanineri anunneri hayeren-ṙuseren-latineren kargabanakan baṙaran. Girkʿ B. Tʿṙčʿunner [An Armenian–Russian–Latin Taxonomic Dictionary of Animal Names. Book II. Birds] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: Macmillan Armenia, →ISBN, § 561, page 42
Old Armenian
Etymology
The origin is unknown.
Noun
կեռնեխ • (keṙnex)
- a kind of perching bird: the blackbird or the starling
- 6th century, Philo of Alexandria, Yałags ban unel ew anasun kendaneacʿd, aṙ Liwsimakʿos [De Animalibus] :[1][2]
- Քանզի կեռնեխք եւ տատրակք եւ ծիծառնուկք ոչ միայն երգել բնաւորեալ են, այլ եւ յօդաւոր ձայնիւ երգեն, մինչ զի եւ ասել եւ գրել կարել զնուագացն բառս։
- Kʿanzi keṙnexkʿ ew tatrakkʿ ew cicaṙnukkʿ očʿ miayn ergel bnaworeal en, ayl ew yōdawor jayniw ergen, minčʿ zi ew asel ew grel karel znuagacʿn baṙs.
- Translation by Abraham Terian
- Blackbirds, turtledoves, and swallows not only twitter but also sing in rhythmic tunes, making it possible to express and to write words for the tunes.
- Քանզի կեռնեխք եւ տատրակք եւ ծիծառնուկք ոչ միայն երգել բնաւորեալ են, այլ եւ յօդաւոր ձայնիւ երգեն, մինչ զի եւ ասել եւ գրել կարել զնուագացն բառս։
- 6th century, Philo of Alexandria, Yałags ban unel ew anasun kendaneacʿd, aṙ Liwsimakʿos [De Animalibus] :[3][4]
- Քանզի կեռնեխք՝ եւ ագռաւք եւ պապկայք, եւ որ միանգամ հոմանմանք, զի թէպէտ եւ զանազանագոյն բարբառեսցին, յօդաւոր ո՛չ երբէք եւ ո՛չ իւիք ձայն կարասցեն հանել։
- Kʿanzi keṙnexkʿ, ew agṙawkʿ ew papkaykʿ, ew or miangam homanmankʿ, zi tʿēpēt ew zanazanagoyn barbaṙescʿin, yōdawor óčʿ erbēkʿ ew óčʿ iwikʿ jayn karascʿen hanel.
- Translation by Abraham Terian
- Although blackbirds, crows, parrots, and all the like can produce different kinds of utterances, they cannot produce an articulated voice in any manner whatever.
- Քանզի կեռնեխք՝ եւ ագռաւք եւ պապկայք, եւ որ միանգամ հոմանմանք, զի թէպէտ եւ զանազանագոյն բարբառեսցին, յօդաւոր ո՛չ երբէք եւ ո՛չ իւիք ձայն կարասցեն հանել։
Usage notes
Attested only in Philo, translating Ancient Greek κόσσυφος (kóssuphos, “blackbird, Turdus merula”). In the margin glossed with սարիկ (sarik, “starling, Sturnus vulgaris”). Not found in modern dialects. Both Turdus merula and Sturnus vulgaris are common in Armenia.[5]
Descendants
- → Armenian: կեռնեխ (keṙnex) (learned)
References
- Awgereancʿ, Mkrtičʿ (1822) Pʿiloni Ebrayecʿwoy bankʿ erekʿ čʿew i loys əncayealkʿ. A. B. Yałags naxaxnamutʿean. G. Yałags kendaneacʿ [Philonis Judaei sermones tres hactenus inediti. I et II De Providentia, et III De Animalibus], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, pages 128–129
- Terian, Abraham (1981) Philonis Alexandrini de Animalibus: The Armenian Text with an Introduction, Translation and Commentary (Studies in Hellenistic Judaism; 1), Chico, California: Scholars Press, page 72
- Awgereancʿ, Mkrtičʿ (1822) Pʿiloni Ebrayecʿwoy bankʿ erekʿ čʿew i loys əncayealkʿ. A. B. Yałags naxaxnamutʿean. G. Yałags kendaneacʿ [Philonis Judaei sermones tres hactenus inediti. I et II De Providentia, et III De Animalibus], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 171
- Terian, Abraham (1981) Philonis Alexandrini de Animalibus: The Armenian Text with an Introduction, Translation and Commentary (Studies in Hellenistic Judaism; 1), Chico, California: Scholars Press, page 108
- Dalʹ, S. K. (1954) Životnyj mir Armjanskoj SSR. Tom I. Pozvonočnyje životnyje [The Fauna of Armenian SSR. Volume I. Vertebrate animals] (in Russian), Yerevan: Academy Press, pages 236, 269–270
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1973), “կեռնեխ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume II, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, pages 574–575, rejecting Petersson's etymology and leaving the origin open
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “կեռնեխ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Greppin, John A. C. (1978) Classical and Middle Armenian bird names: A linguistic, taxonomic, and mythological study, Delmar, New York: Caravan Books, page 213
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “կեռնեխ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 400b, accepting Petersson's etymology with hesitation
- Norayr N. Biwzandacʿi (2000), “սարեկ”, in Martiros Minassian, editor, Baṙagirkʿ storin hayerēni i matenagrutʿeancʿ ŽA–ŽĒ darucʿ [Dictionary of Middle Armenian Based on the Literature of 11–17th Centuries], edited from the author's unfinished manuscript written 1884–1915, Geneva: Martiros Minassian, page 677, recording կեռնեղք (keṙnełkʿ)
- Petersson, Herbert (1920) Arische und armenische Studien (Lunds Universitets Årsskrift N.F. Avd. 1, Bd. 16. Nr. 3) (in German), Lund, Leipzig, page 102, deriving from Proto-Indo-European *gerh₂- and considering -եխ (-ex) a suffix seen also in գոռեխ (goṙex), մեղեխ (mełex)
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “կեռնեխ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy