կենդանի
Armenian
Etymology
From Old Armenian կենդանի (kendani).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [kɛntʰɑˈni]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [ɡɛntʰɑˈni]
Audio (file)
Adjective
կենդանի • (kendani) (superlative ամենակենդանի)
- alive, living, not dead
- նա դեռ կենդանի է ― na deṙ kendani ē ― he is still alive
- lively, brisk
- (attributive) animal, of or pertaining to animals
Declension
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | կենդանի (kendani) | կենդանիներ (kendaniner) | ||
| dative | կենդանիի (kendanii) | կենդանիների (kendanineri) | ||
| ablative | կենդանիից (kendaniicʿ) | կենդանիներից (kendaninericʿ) | ||
| instrumental | կենդանիով (kendaniov) | կենդանիներով (kendaninerov) | ||
| locative | կենդանիում (kendanium) | կենդանիներում (kendaninerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | կենդանին (kendanin) | կենդանիները/կենդանիներն (kendaninerə/kendaninern) | ||
| dative | կենդանիին (kendaniin) | կենդանիներին (kendaninerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | կենդանիս (kendanis) | կենդանիներս (kendaniners) | ||
| dative | կենդանիիս (kendaniis) | կենդանիներիս (kendanineris) | ||
| ablative | կենդանիիցս (kendaniicʿs) | կենդանիներիցս (kendaninericʿs) | ||
| instrumental | կենդանիովս (kendaniovs) | կենդանիներովս (kendaninerovs) | ||
| locative | կենդանիումս (kendaniums) | կենդանիներումս (kendaninerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | կենդանիդ (kendanid) | կենդանիներդ (kendaninerd) | ||
| dative | կենդանիիդ (kendaniid) | կենդանիներիդ (kendaninerid) | ||
| ablative | կենդանիիցդ (kendaniicʿd) | կենդանիներիցդ (kendaninericʿd) | ||
| instrumental | կենդանիովդ (kendaniovd) | կենդանիներովդ (kendaninerovd) | ||
| locative | կենդանիումդ (kendaniumd) | կենդանիներումդ (kendaninerumd) | ||
Synonyms
- (alive): ողջ (ołǰ), սաղ (sał)
Noun
կենդանի • (kendani)
- animal
- շունը կենդանի է ― šunə kendani ē ― dog is an animal
Declension
u-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | կենդանի (kendani) | կենդանիներ (kendaniner) | ||
| dative | կենդանու (kendanu) | կենդանիների (kendanineri) | ||
| ablative | կենդանուց (kendanucʿ) | կենդանիներից (kendaninericʿ) | ||
| instrumental | կենդանով, կենդանիով (kendanov, kendaniov) | կենդանիներով (kendaninerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | կենդանին (kendanin) | կենդանիները/կենդանիներն (kendaninerə/kendaninern) | ||
| dative | կենդանուն (kendanun) | կենդանիներին (kendaninerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | կենդանիս (kendanis) | կենդանիներս (kendaniners) | ||
| dative | կենդանուս (kendanus) | կենդանիներիս (kendanineris) | ||
| ablative | կենդանուցս (kendanucʿs) | կենդանիներիցս (kendaninericʿs) | ||
| instrumental | կենդանովս, կենդանիովս (kendanovs, kendaniovs) | կենդանիներովս (kendaninerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | կենդանիդ (kendanid) | կենդանիներդ (kendaninerd) | ||
| dative | կենդանուդ (kendanud) | կենդանիներիդ (kendaninerid) | ||
| ablative | կենդանուցդ (kendanucʿd) | կենդանիներիցդ (kendaninericʿd) | ||
| instrumental | կենդանովդ, կենդանիովդ (kendanovd, kendaniovd) | կենդանիներովդ (kendaninerovd) | ||
| locative | — | — | ||
Old Armenian
Alternative forms
- կենդան (kendan)
Etymology
From կենդ- (kend-), grown from կեն- (ken-), unstressed combining form of կեան- (kean-), itself another combining form of կեանք (keankʿ, “life”), + -ան (-an) + -ի (-i).
Adjective
կենդանի • (kendani)
- living, alive
- կենդանեաւ, կենդանեօք ― kendaneaw, kendaneōkʿ ― in one's lifetime, during one's life
- կենդանի լինել ― kendani linel ― to be alive, to live
- կենդանի առնել ― kendani aṙnel ― to give new life to, to reanimate, to vivify
- կենդանի պահել զոք ― kendani pahel zokʿ ― to save another's live
- երդուաւ ի Կենդանին Յաւիտենից ― erduaw i Kendanin Yawitenicʿ ― he swore by the living God, by the Eternal
- կենդանի է Տէր եւ կենդանի է անձն քո... ― kendani ē Tēr ew kendani ē anjn kʿo... ― as the Lord lives, and as thy soul lives...
- կենդանի է անձն քո, արքայ, թէ գիտիցեմ ― kendani ē anjn kʿo, arkʿay, tʿē giticʿem ― as thy soul lives, o king, I cannot tell
- կենդանի է Տէր եթէ մեռանիցի ― kendani ē Tēr etʿē meṙanicʿi ― I swear by the Lord he shall not die
- animated, lively, vivid, vivacious, sprightly
- vital, vivifying, life-giving, refreshing
Declension
o-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | կենդանի (kendani) | կենդանիք (kendanikʿ) | |
| genitive | կենդանւոյ (kendanwoy) | կենդանեաց (kendaneacʿ) | |
| dative | կենդանւոյ (kendanwoy) | կենդանեաց (kendaneacʿ) | |
| accusative | կենդանի (kendani) | կենդանիս (kendanis) | |
| ablative | կենդանւոյ (kendanwoy) | կենդանեաց (kendaneacʿ) | |
| instrumental | կենդանեաւ (kendaneaw) | կենդանեաւք = կենդանեօք (kendaneawkʿ = kendaneōkʿ) | |
| locative | կենդանի (kendani) | կենդանիս (kendanis) |
Noun
կենդանի • (kendani)
- animal, beast
Declension
o-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | կենդանի (kendani) | կենդանիք (kendanikʿ) | |
| genitive | կենդանւոյ (kendanwoy) | կենդանեաց (kendaneacʿ) | |
| dative | կենդանւոյ (kendanwoy) | կենդանեաց (kendaneacʿ) | |
| accusative | կենդանի (kendani) | կենդանիս (kendanis) | |
| ablative | կենդանւոյ (kendanwoy) | կենդանեաց (kendaneacʿ) | |
| instrumental | կենդանեաւ (kendaneaw) | կենդանեաւք = կենդանեօք (kendaneawkʿ = kendaneōkʿ) | |
| locative | կենդանի (kendani) | կենդանիս (kendanis) |
Descendants
- Armenian: կենդանի (kendani)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “կենդանի”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “կենդանի”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “կեամ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press