կարկեհան
Armenian
Etymology
Learned borrowing from Old Armenian կարկեհան (karkehan).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [kɑɾkɛˈhɑn]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [ɡɑɾɡɛˈhɑn]
Noun
կարկեհան • (karkehan)
- garnet (gemstone)
- Synonym: նռնաքար (nṙnakʿar)
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | կարկեհան (karkehan) | կարկեհաններ (karkehanner) | ||
| dative | կարկեհանի (karkehani) | կարկեհանների (karkehanneri) | ||
| ablative | կարկեհանից (karkehanicʿ) | կարկեհաններից (karkehannericʿ) | ||
| instrumental | կարկեհանով (karkehanov) | կարկեհաններով (karkehannerov) | ||
| locative | կարկեհանում (karkehanum) | կարկեհաններում (karkehannerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | կարկեհանը/կարկեհանն (karkehanə/karkehann) | կարկեհանները/կարկեհաններն (karkehannerə/karkehannern) | ||
| dative | կարկեհանին (karkehanin) | կարկեհաններին (karkehannerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | կարկեհանս (karkehans) | կարկեհաններս (karkehanners) | ||
| dative | կարկեհանիս (karkehanis) | կարկեհաններիս (karkehanneris) | ||
| ablative | կարկեհանիցս (karkehanicʿs) | կարկեհաններիցս (karkehannericʿs) | ||
| instrumental | կարկեհանովս (karkehanovs) | կարկեհաններովս (karkehannerovs) | ||
| locative | կարկեհանումս (karkehanums) | կարկեհաններումս (karkehannerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | կարկեհանդ (karkehand) | կարկեհաններդ (karkehannerd) | ||
| dative | կարկեհանիդ (karkehanid) | կարկեհաններիդ (karkehannerid) | ||
| ablative | կարկեհանիցդ (karkehanicʿd) | կարկեհաններիցդ (karkehannericʿd) | ||
| instrumental | կարկեհանովդ (karkehanovd) | կարկեհաններովդ (karkehannerovd) | ||
| locative | կարկեհանումդ (karkehanumd) | կարկեհաններումդ (karkehannerumd) | ||
Further reading
- Sargsyan, Hołmik; Sargsyan, Ṙuzanna (2014), “гранаты”, in Erkrabanakan terminneri eṙalezu hanragitakan baṙaran [Three-language encyclopedic dictionary of geological terms] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: Zangak, § Г-435, page 152
Old Armenian
Etymology
An Iranian borrowing. See Arabic كَرْكَنْد (karkand) for more.
Noun
կարկեհան • (karkehan)
- a red precious stone
- 5th century, Bible, Exodus 28.18:
- Եւ կարգն երկրորդ՝ կարկեհան եւ շափիղա եւ յասպիս։
- Ew kargn erkrord, karkehan ew šapʿiła ew yaspis.
- Translation by Brenton Septuagint Translation
- And the second row, a carbuncle, a sapphire, and a jasper.
- Եւ կարգն երկրորդ՝ կարկեհան եւ շափիղա եւ յասպիս։
Declension
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | կարկեհան (karkehan) | կարկեհանք (karkehankʿ) | |
| genitive | կարկեհանի (karkehani) | կարկեհանաց (karkehanacʿ) | |
| dative | կարկեհանի (karkehani) | կարկեհանաց (karkehanacʿ) | |
| accusative | կարկեհան (karkehan) | կարկեհանս (karkehans) | |
| ablative | կարկեհանէ (karkehanē) | կարկեհանաց (karkehanacʿ) | |
| instrumental | կարկեհանաւ (karkehanaw) | կարկեհանաւք = կարկեհանօք (karkehanawkʿ = karkehanōkʿ) | |
| locative | կարկեհանի (karkehani) | կարկեհանս (karkehans) |
Derived terms
- կարկեհանեայ (karkehaneay)
Descendants
- → Armenian: կարկեհան (karkehan) (learned)
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1973), “կարկեհան”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume II, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 555ab
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “կարկեհան”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, pages 167, 512
- Laufer, Berthold (1922), “Sanskrit karketana”, in Mémoires de la Société de Linguistique de Paris (in French), volume 22, pages 43–46
- Palatecʿi, Gēorg Dpir (1807) Girkʿ mecagin ew patuakan akancʿ ew aylocʿ pēspēs hankʿakan ew kendanakan kʿarancʿ, naew eōtʿancʿ hrahaleleacʿ ew zanazan aznuagoyn iracʿ (in Armenian), Constantinople: Boghos Arabian Press, page 255
- Patkanov, K. P. (1873) Dragocennyje kamni, ix nazvanija i svojstva po ponjatijam armjan v XVII veke [Precious stones, their names and properties according to 17th century Armenians] (in Russian), Saint Petersburg: Imperial Academy of Sciences, page 17
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “կարկեհան”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy