կարդամ
Old Armenian
Etymology
From Proto-Indo-European *gʷr̥H-dʰh₁-, composed of *gʷerH- (“to praise; to sing; to shout, recite”) and *dʰeh₁- (“to do, put, place”). Cognates include Sanskrit गिर् (gír-, “song of praise, invocation”), Lithuanian gìrti (“to praise, boast”).
Verb
կարդամ • (kardam)
- to shout, to call, to recite loudly
- կարդալ զանուն ուրուք ― kardal zanun urukʿ ― to call on the name of
- կարդալ յօգնութիւն ― kardal yōgnutʿiwn ― to cry out for help, succour or assistance
- կարդալ զօգնականութիւն ― kardal zōgnakanutʿiwn ― to implore, to crave the aid of
- երջանիկ կարդալ ումեք ― erǰanik kardal umekʿ ― to call any one happy
- վաշ վաշ կարդալ ― vaš vaš kardal ― to insult, to revile, to scoff at
- աւաղ/ողբս կարդալ ― awał/ołbs kardal ― to deplore, to lament for
- to read
Conjugation
active
| infinitive | կարդալ (kardal) | participle | կարդացեալ (kardacʿeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | կարդաց- (kardacʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | կարդամ (kardam) | կարդաս (kardas) | կարդայ (karday) | կարդամք (kardamkʿ) | կարդայք (kardaykʿ) | կարդան (kardan) | |
| imperfect | կարդայի (kardayi) | կարդայիր (kardayir) | կարդայր (kardayr) | կարդայաք (kardayakʿ) | կարդայիք (kardayikʿ) | կարդային (kardayin) | |
| aorist | կարդացի (kardacʿi) | կարդացեր (kardacʿer) | կարդաց (kardacʿ) | կարդացաք (kardacʿakʿ) | կարդացէք, կարդացիք (kardacʿēkʿ, kardacʿikʿ) | կարդացին (kardacʿin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | կարդայցեմ (kardaycʿem) | կարդայցես (kardaycʿes) | կարդայցէ (kardaycʿē) | կարդայցեմք (kardaycʿemkʿ) | կարդայցէք (kardaycʿēkʿ) | կարդայցեն (kardaycʿen) | |
| aorist | կարդացից (kardacʿicʿ) | կարդասցես (kardascʿes) | կարդասցէ (kardascʿē) | կարդասցուք (kardascʿukʿ) | կարդասջիք (kardasǰikʿ) | կարդասցեն (kardascʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | կարդա՛ (kardá) | — | — | կարդացէ՛ք (kardacʿḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | կարդասջի՛ր (kardasǰír) | — | — | կարդասջի՛ք (kardasǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ կարդար (mí kardar) | — | — | մի՛ կարդայք (mí kardaykʿ) | — | |
mediopassive
| infinitive | կարդալ (kardal) | participle | կարդացեալ (kardacʿeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | կարդաց- (kardacʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | կարդամ (kardam) | կարդաս (kardas) | կարդայ (karday) | կարդամք (kardamkʿ) | կարդայք (kardaykʿ) | կարդան (kardan) | |
| imperfect | կարդայի (kardayi) | կարդայիր (kardayir) | կարդայր (kardayr) | կարդայաք (kardayakʿ) | կարդայիք (kardayikʿ) | կարդային (kardayin) | |
| aorist | կարդացայ (kardacʿay) | կարդացար (kardacʿar) | կարդացաւ (kardacʿaw) | կարդացաք (kardacʿakʿ) | կարդացայք (kardacʿaykʿ) | կարդացան (kardacʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | կարդայցիմ (kardaycʿim) | կարդայցիս (kardaycʿis) | կարդայցի (kardaycʿi) | կարդայցիմք (kardaycʿimkʿ) | կարդայցիք (kardaycʿikʿ) | կարդայցին (kardaycʿin) | |
| aorist | կարդացայց (kardacʿaycʿ) | կարդասցիս (kardascʿis) | կարդասցի (kardascʿi) | կարդասցուք (kardascʿukʿ) | կարդասջիք (kardasǰikʿ) | կարդասցին (kardascʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | կարդացի՛ր (kardacʿír) | — | — | կարդացարո՛ւք (kardacʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | կարդասջի՛ր (kardasǰír) | — | — | կարդասջի՛ք (kardasǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ կարդար (mí kardar) | — | — | մի՛ կարդայք (mí kardaykʿ) | — | |
Derived terms
- գրակարդաց (grakardacʿ)
- գրակարդացութիւն (grakardacʿutʿiwn)
- գրակարդացումն (grakardacʿumn)
- կարդացողութիւն (kardacʿołutʿiwn)
- կարդացութիւն (kardacʿutʿiwn)
- կարդացումն (kardacʿumn)
- վերակարդամ (verakardam)
- վերկարդամ (verkardam)
- փողակարդաց (pʿołakardacʿ)
Descendants
- Armenian: կարդալ (kardal)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “կարդամ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “կարդամ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “կարդալ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 354