խորշակ
Armenian
Etymology
Learned borrowing from Old Armenian խորշակ (xoršak).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [χɔɾˈʃɑk]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [χɔɾˈʃɑɡ]
Noun
խորշակ • (xoršak) (literary)
- hot wind, parching wind
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | խորշակ (xoršak) | խորշակներ (xoršakner) | ||
| dative | խորշակի (xoršaki) | խորշակների (xoršakneri) | ||
| ablative | խորշակից (xoršakicʿ) | խորշակներից (xoršaknericʿ) | ||
| instrumental | խորշակով (xoršakov) | խորշակներով (xoršaknerov) | ||
| locative | խորշակում (xoršakum) | խորշակներում (xoršaknerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | խորշակը/խորշակն (xoršakə/xoršakn) | խորշակները/խորշակներն (xoršaknerə/xoršaknern) | ||
| dative | խորշակին (xoršakin) | խորշակներին (xoršaknerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | խորշակս (xoršaks) | խորշակներս (xoršakners) | ||
| dative | խորշակիս (xoršakis) | խորշակներիս (xoršakneris) | ||
| ablative | խորշակիցս (xoršakicʿs) | խորշակներիցս (xoršaknericʿs) | ||
| instrumental | խորշակովս (xoršakovs) | խորշակներովս (xoršaknerovs) | ||
| locative | խորշակումս (xoršakums) | խորշակներումս (xoršaknerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | խորշակդ (xoršakd) | խորշակներդ (xoršaknerd) | ||
| dative | խորշակիդ (xoršakid) | խորշակներիդ (xoršaknerid) | ||
| ablative | խորշակիցդ (xoršakicʿd) | խորշակներիցդ (xoršaknericʿd) | ||
| instrumental | խորշակովդ (xoršakovd) | խորշակներովդ (xoršaknerovd) | ||
| locative | խորշակումդ (xoršakumd) | խորշակներումդ (xoršaknerumd) | ||
Old Armenian
Alternative forms
- խորշ (xorš) – post-classical, hapax
Etymology
A Middle Iranian borrowing. Compare Manichaean Parthian 𐫍𐫇𐫢𐫀𐫃 (hwšʾg /hōšāg/, “hot wind, parching wind”, literally “drying”), which is from the same root as Persian خوشیدن (xošīdan, “to grow dry; to shrivel; to burn, parch”). To explain the -որ- (-or-) a contamination with a reflex of Proto-Iranian *húHar (“sun”) is assumed.
Aghwan 𐕀𐕒𐔽𐔰𐕣 (xoʕak) and Old Georgian ხორშაკი (xoršaḳi), Georgian ხორშა (xorša), are from the same source.
Noun
խորշակ • (xoršak)
- hot wind, parching wind
- 5th century, Bible, Deuteronomy 28.22:[1]
- Հարցէ զքեզ Տէր տարակուսանօք եւ ջերմամբ եւ սարսռով․ եւ խթիւք եւ երկիղիւ եւ խորշակաւ եւ գունով․ եւ հալածեսցեն զքեզ մինչեւ կորուսցեն զքեզ
- Harcʿē zkʿez Tēr tarakusanōkʿ ew ǰermamb ew sarsṙov; ew xtʿiwkʿ ew erkiłiw ew xoršakaw ew gunov; ew halacescʿen zkʿez minčʿew koruscʿen zkʿez
- Translation by Brenton Septuagint Translation
- May the Lord strike you with difficulty and fever and cold and irritation and murder and with blight and paleness, and they shall pursue you until they destroy you.
- Հարցէ զքեզ Տէր տարակուսանօք եւ ջերմամբ եւ սարսռով․ եւ խթիւք եւ երկիղիւ եւ խորշակաւ եւ գունով․ եւ հալածեսցեն զքեզ մինչեւ կորուսցեն զքեզ
- 5th century, Bible, Job 27.21:[2]
- Առցէ զնա խորշակ եւ գնասցէ, եւ հոսեսցէ զնա ի տեղւոջէ իւրմէ:
- Aṙcʿē zna xoršak ew gnascʿē, ew hosescʿē zna i tełwoǰē iwrmē:
- Translation by Claude E. Cox
- Burning wind will take him up, and he will depart.
- Առցէ զնա խորշակ եւ գնասցէ, եւ հոսեսցէ զնա ի տեղւոջէ իւրմէ:
Usage notes
- In Deuteronomy, translates Ancient Greek ἀνεμοφθορία (anemophthoría).
- In Job, translates Ancient Greek καύσων (kaúsōn).
Declension
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | խորշակ (xoršak) | խորշակք (xoršakkʿ) | |
| genitive | խորշակի (xoršaki) | խորշակաց (xoršakacʿ) | |
| dative | խորշակի (xoršaki) | խորշակաց (xoršakacʿ) | |
| accusative | խորշակ (xoršak) | խորշակս (xoršaks) | |
| ablative | խորշակէ (xoršakē) | խորշակաց (xoršakacʿ) | |
| instrumental | խորշակաւ (xoršakaw) | խորշակաւք = խորշակօք (xoršakawkʿ = xoršakōkʿ) | |
| locative | խորշակի (xoršaki) | խորշակս (xoršaks) |
Derived terms
- բազմախորշակ (bazmaxoršak)
- խորշակագնաց (xoršakagnacʿ)
- խորշակախառն (xoršakaxaṙn)
- խորշակահար (xoršakahar)
- խորշակահարութիւն (xoršakaharutʿiwn)
- խորշակայեղց (xoršakayełcʿ)
- խորշակաչոր (xoršakačʿor)
- խորշակառ (xoršakaṙ)
- խորշակասուն (xoršakasun)
Descendants
- → Armenian: խորշակ (xoršak) (learned)
Further reading
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837) , “խորշակ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1973) , “խորշ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), volume II, 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 410b, unaware of the Middle Persian form tentatively connects with Biblical Hebrew חרישי (xarīšī, “perhaps sultry”), a hapax occurring in Jonah 9:8
- Gippert, Jost (2009) , “An Etymological Trifle”, in Werner Sundermann et al., editors, Exegisti monumenta. Festschrift in Honour of Nicholas Sims-Williams (Iranica; 17), Wiesbaden: Harrassowitz, pages 127–140
- Gippert, Jost (2017) , “Armeno-Albanica II: Exchanging doves”, in Bjarne Simmelkjær Sandgaard Hansen et al., editors, Usque ad radices: Indo-European studies in honour of Birgit Anette Olsen (Copenhagen Studies in Indo-European; 8), Copenhagen: Museum Tusculanum Press, page 181
- Korn, Agnes; Durkin-Meisterernst, Desmond (2009) , “Parthian seen from a Balochi Perspective”, in Studia Iranica, volume 38, issue 1, DOI:, pages 9–10
- Korn, Agnes; Olsen, Birgit Anette (2012) , “On Armenian -agin: additional evidence for a third West Middle Iranian dialect?”, in Münchener Studien zur Sprachwissenschaft, volume 66, issue 2, pages 208–209
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, pages 245, 885
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879) , “խորշակ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
References
- Cox, Claude E. (1981) The Armenian translation of Deuteronomy (Armenian texts and studies; 2), University of Pennsylvania: Scholars Press, pages 184–185
- Cox, Claude E. (2006) Armenian Job: reconstructed Greek text, critical edition of the Armenian with English translation (Hebrew University Armenian studies; 8), Leuven – Paris – Dudley, MA: Peeters, pages 180–181