խորթ
Armenian
Etymology
Inherited from Old Armenian խորթ (xortʿ).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [χɔɾtʰ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [χɔɾtʰ]
Adjective
խորթ • (xortʿ) (superlative ամենախորթ)
- unrelated, step-
- խորթ մայր ― xortʿ mayr ― stepmother
- alien, foreign
- (dialectal) orphan
- (dialectal) courageous
Declension
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | խորթ (xortʿ) | խորթեր (xortʿer) | ||
| dative | խորթի (xortʿi) | խորթերի (xortʿeri) | ||
| ablative | խորթից (xortʿicʿ) | խորթերից (xortʿericʿ) | ||
| instrumental | խորթով (xortʿov) | խորթերով (xortʿerov) | ||
| locative | խորթում (xortʿum) | խորթերում (xortʿerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | խորթը/խորթն (xortʿə/xortʿn) | խորթերը/խորթերն (xortʿerə/xortʿern) | ||
| dative | խորթին (xortʿin) | խորթերին (xortʿerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | խորթս (xortʿs) | խորթերս (xortʿers) | ||
| dative | խորթիս (xortʿis) | խորթերիս (xortʿeris) | ||
| ablative | խորթիցս (xortʿicʿs) | խորթերիցս (xortʿericʿs) | ||
| instrumental | խորթովս (xortʿovs) | խորթերովս (xortʿerovs) | ||
| locative | խորթումս (xortʿums) | խորթերումս (xortʿerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | խորթդ (xortʿd) | խորթերդ (xortʿerd) | ||
| dative | խորթիդ (xortʿid) | խորթերիդ (xortʿerid) | ||
| ablative | խորթիցդ (xortʿicʿd) | խորթերիցդ (xortʿericʿd) | ||
| instrumental | խորթովդ (xortʿovd) | խորթերովդ (xortʿerovd) | ||
| locative | խորթումդ (xortʿumd) | խորթերումդ (xortʿerumd) | ||
Noun
խորթ • (xortʿ)
- (dialectal) young man
- (dialectal) brave, valiant, heroic, heroic person
- (dialectal) orphan
Declension
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | խորթ (xortʿ) | խորթեր (xortʿer) | ||
| dative | խորթի (xortʿi) | խորթերի (xortʿeri) | ||
| ablative | խորթից (xortʿicʿ) | խորթերից (xortʿericʿ) | ||
| instrumental | խորթով (xortʿov) | խորթերով (xortʿerov) | ||
| locative | խորթում (xortʿum) | խորթերում (xortʿerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | խորթը/խորթն (xortʿə/xortʿn) | խորթերը/խորթերն (xortʿerə/xortʿern) | ||
| dative | խորթին (xortʿin) | խորթերին (xortʿerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | խորթս (xortʿs) | խորթերս (xortʿers) | ||
| dative | խորթիս (xortʿis) | խորթերիս (xortʿeris) | ||
| ablative | խորթիցս (xortʿicʿs) | խորթերիցս (xortʿericʿs) | ||
| instrumental | խորթովս (xortʿovs) | խորթերովս (xortʿerovs) | ||
| locative | խորթումս (xortʿums) | խորթերումս (xortʿerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | խորթդ (xortʿd) | խորթերդ (xortʿerd) | ||
| dative | խորթիդ (xortʿid) | խորթերիդ (xortʿerid) | ||
| ablative | խորթիցդ (xortʿicʿd) | խորթերիցդ (xortʿericʿd) | ||
| instrumental | խորթովդ (xortʿovd) | խորթերովդ (xortʿerovd) | ||
| locative | խորթումդ (xortʿumd) | խորթերումդ (xortʿerumd) | ||
Descendants
- → Turkish: hort
- → Zazaki: ğort
Old Armenian
Etymology
The origin is uncertain. The basic meaning is ‘rough, stony, uncultivated, abandoned (place)’, from which two meanings developed: ‘step-, alien’ and ‘hard, rough, violent’. See also կորդ (kord).
Noun
խորթ • (xortʿ)
- stepson, adulterine
Declension
o-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | խորթ (xortʿ) | խորթք (xortʿkʿ) | |
| genitive | խորթոյ (xortʿoy) | խորթոց (xortʿocʿ) | |
| dative | խորթոյ (xortʿoy) | խորթոց (xortʿocʿ) | |
| accusative | խորթ (xortʿ) | խորթս (xortʿs) | |
| ablative | խորթոյ (xortʿoy) | խորթոց (xortʿocʿ) | |
| instrumental | խորթով (xortʿov) | խորթովք (xortʿovkʿ) | |
| locative | խորթ (xortʿ) | խորթս (xortʿs) |
u-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | խորթ (xortʿ) | խորթք (xortʿkʿ) | |
| genitive | խորթու (xortʿu) | խորթուց (xortʿucʿ) | |
| dative | խորթու (xortʿu) | խորթուց (xortʿucʿ) | |
| accusative | խորթ (xortʿ) | խորթս (xortʿs) | |
| ablative | խորթէ (xortʿē) | խորթուց (xortʿucʿ) | |
| instrumental | խորթու (xortʿu) | խորթուք (xortʿukʿ) | |
| locative | խորթու (xortʿu) | խորթս (xortʿs) |
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | խորթ (xortʿ) | խորթք (xortʿkʿ) | |
| genitive | խորթի (xortʿi) | խորթից (xortʿicʿ) | |
| dative | խորթի (xortʿi) | խորթից (xortʿicʿ) | |
| accusative | խորթ (xortʿ) | խորթս (xortʿs) | |
| ablative | խորթէ (xortʿē) | խորթից (xortʿicʿ) | |
| instrumental | խորթիւ (xortʿiw) | խորթիւք (xortʿiwkʿ) | |
| locative | խորթի (xortʿi) | խորթս (xortʿs) |
Adjective
խորթ • (xortʿ)
- counterfeit
- hard, rough, stony
Declension
o-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | խորթ (xortʿ) | խորթք (xortʿkʿ) | |
| genitive | խորթոյ (xortʿoy) | խորթոց (xortʿocʿ) | |
| dative | խորթոյ (xortʿoy) | խորթոց (xortʿocʿ) | |
| accusative | խորթ (xortʿ) | խորթս (xortʿs) | |
| ablative | խորթոյ (xortʿoy) | խորթոց (xortʿocʿ) | |
| instrumental | խորթով (xortʿov) | խորթովք (xortʿovkʿ) | |
| locative | խորթ (xortʿ) | խորթս (xortʿs) |
u-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | խորթ (xortʿ) | խորթք (xortʿkʿ) | |
| genitive | խորթու (xortʿu) | խորթուց (xortʿucʿ) | |
| dative | խորթու (xortʿu) | խորթուց (xortʿucʿ) | |
| accusative | խորթ (xortʿ) | խորթս (xortʿs) | |
| ablative | խորթէ (xortʿē) | խորթուց (xortʿucʿ) | |
| instrumental | խորթու (xortʿu) | խորթուք (xortʿukʿ) | |
| locative | խորթու (xortʿu) | խորթս (xortʿs) |
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | խորթ (xortʿ) | խորթք (xortʿkʿ) | |
| genitive | խորթի (xortʿi) | խորթից (xortʿicʿ) | |
| dative | խորթի (xortʿi) | խորթից (xortʿicʿ) | |
| accusative | խորթ (xortʿ) | խորթս (xortʿs) | |
| ablative | խորթէ (xortʿē) | խորթից (xortʿicʿ) | |
| instrumental | խորթիւ (xortʿiw) | խորթիւք (xortʿiwkʿ) | |
| locative | խորթի (xortʿi) | խորթս (xortʿs) |
Derived terms
- խառնախորթ (xaṙnaxortʿ)
- խորթաբարոյ (xortʿabaroy)
- խորթակից (xortʿakicʿ)
- խորթանամ (xortʿanam)
- խորթապար (xortʿapar)
- խորթատեսակ (xortʿatesak)
- խորթացուցանեմ (xortʿacʿucʿanem)
- խորթութիւն (xortʿutʿiwn)
- խորտաբորտ (xortabort)
- օտարախորթ (ōtaraxortʿ)
Descendants
- Armenian: խորթ (xortʿ)
- → Turkish: hort
- → Zazaki: ğort
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “խորթ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “խորթ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “խորթ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 332