խափանեմ
Old Armenian
Etymology
From խափան (xapʿan).
Verb
խափանեմ • (xapʿanem) (aorist indicative խափանեցի)
- (transitive) to hinder, to stop, to impede, to obstruct, to embarrass, to cross, to delay, to interrupt
- խափանել զճանապարհն, զանցս ուրուք ― xapʿanel zčanaparhn, zancʿs urukʿ ― to stop the way or passage, to stop up, to obstruct, to encumber
- խափանել զերկիր ― xapʿanel zerkir ― to encumber the earth
- (transitive) to intercept
- (transitive) to interdict, to prohibit
- (transitive) to abolish, to abrogate, to annul, to revoke; to take away; to suppress
- (in the mediopassive, intransitive) to be hindered, impeded, prohibited, forbidden
- (in the mediopassive, intransitive) to cease, to remain suspended; to be abolished
- խափանել սովորութեան ― xapʿanel sovorutʿean ― to fall in disuse
Conjugation
active
| infinitive | խափանել (xapʿanel) | participle | խափանեցեալ, խափանեալ (xapʿanecʿeal, xapʿaneal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | խափանեցուցանեմ (xapʿanecʿucʿanem) | aorist stem | խափանեց- (xapʿanecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | խափանեմ (xapʿanem) | խափանես (xapʿanes) | խափանէ (xapʿanē) | խափանեմք (xapʿanemkʿ) | խափանէք (xapʿanēkʿ) | խափանեն (xapʿanen) | |
| imperfect | խափանէի, խափանեի* (xapʿanēi, xapʿanei*) | խափանէիր, խափանեիր* (xapʿanēir, xapʿaneir*) | խափանէր (xapʿanēr) | խափանէաք, խափանեաք* (xapʿanēakʿ, xapʿaneakʿ*) | խափանէիք, խափանեիք* (xapʿanēikʿ, xapʿaneikʿ*) | խափանէին, խափանեին* (xapʿanēin, xapʿanein*) | |
| aorist | խափանեցի (xapʿanecʿi) | խափանեցեր (xapʿanecʿer) | խափանեաց (xapʿaneacʿ) | խափանեցաք (xapʿanecʿakʿ) | խափանեցէք, խափանեցիք (xapʿanecʿēkʿ, xapʿanecʿikʿ) | խափանեցին (xapʿanecʿin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | խափանիցեմ (xapʿanicʿem) | խափանիցես (xapʿanicʿes) | խափանիցէ (xapʿanicʿē) | խափանիցեմք (xapʿanicʿemkʿ) | խափանիցէք (xapʿanicʿēkʿ) | խափանիցեն (xapʿanicʿen) | |
| aorist | խափանեցից (xapʿanecʿicʿ) | խափանեսցես (xapʿanescʿes) | խափանեսցէ (xapʿanescʿē) | խափանեսցուք (xapʿanescʿukʿ) | խափանեսջիք (xapʿanesǰikʿ) | խափանեսցեն (xapʿanescʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | խափանեա՛ (xapʿaneá) | — | — | խափանեցէ՛ք (xapʿanecʿḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | խափանեսջի՛ր (xapʿanesǰír) | — | — | խափանեսջի՛ք (xapʿanesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ խափաներ (mí xapʿaner) | — | — | մի՛ խափանէք (mí xapʿanēkʿ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | խափանել, խափանիլ* (xapʿanel, xapʿanil*) | participle | խափանեցեալ, խափանեալ (xapʿanecʿeal, xapʿaneal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | խափանեցուցանեմ (xapʿanecʿucʿanem) | aorist stem | խափանեց- (xapʿanecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | խափանիմ (xapʿanim) | խափանիս (xapʿanis) | խափանի (xapʿani) | խափանիմք (xapʿanimkʿ) | խափանիք (xapʿanikʿ) | խափանին (xapʿanin) | |
| imperfect | խափանէի (xapʿanēi) | խափանէիր (xapʿanēir) | խափանէր, խափանիւր (xapʿanēr, xapʿaniwr) | խափանէաք (xapʿanēakʿ) | խափանէիք (xapʿanēikʿ) | խափանէին (xapʿanēin) | |
| aorist | խափանեցայ (xapʿanecʿay) | խափանեցար (xapʿanecʿar) | խափանեցաւ (xapʿanecʿaw) | խափանեցաք (xapʿanecʿakʿ) | խափանեցայք (xapʿanecʿaykʿ) | խափանեցան (xapʿanecʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | խափանիցիմ (xapʿanicʿim) | խափանիցիս (xapʿanicʿis) | խափանիցի (xapʿanicʿi) | խափանիցիմք (xapʿanicʿimkʿ) | խափանիցիք (xapʿanicʿikʿ) | խափանիցին (xapʿanicʿin) | |
| aorist | խափանեցայց (xapʿanecʿaycʿ) | խափանեսցիս (xapʿanescʿis) | խափանեսցի (xapʿanescʿi) | խափանեսցուք (xapʿanescʿukʿ) | խափանեսջիք (xapʿanesǰikʿ) | խափանեսցին (xapʿanescʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | խափանեա՛ց (xapʿaneácʿ) | — | — | խափանեցարո՛ւք (xapʿanecʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | խափանեսջի՛ր (xapʿanesǰír) | — | — | խափանեսջի՛ք (xapʿanesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ խափանիր (mí xapʿanir) | — | — | մի՛ խափանիք (mí xapʿanikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Descendants
- Armenian: խափանել (xapʿanel)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “խափանեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “խափ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press