խառն

խառն

Armenian

Alternative forms

• խառը (xaṙə) – before consonants

Etymology

From Old Armenian խառն (xaṙn).

Pronunciation

• (Eastern Armenian, standard) IPA^(key): [ˈχɑrən]

• (Western Armenian, standard) IPA^(key): [ˈχɑɾən]

Adjective

խառն • (xaṙn) (superlative ամենախառն)

1. mixed, mingled

Declension

nominalized, i-type (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	խառն (xaṙn)	խառներ (xaṙner)
dative	խառնի (xaṙni)	խառների (xaṙneri)
ablative	խառնից (xaṙnicʿ)	խառներից (xaṙnericʿ)
instrumental	խառնով (xaṙnov)	խառներով (xaṙnerov)
locative	խառնում (xaṙnum)	խառներում (xaṙnerum)
	definite forms
nominative	խառնը/խառնն (xaṙnə/xaṙnn)	խառները/խառներն (xaṙnerə/xaṙnern)
dative	խառնին (xaṙnin)	խառներին (xaṙnerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	խառնս (xaṙns)	խառներս (xaṙners)
dative	խառնիս (xaṙnis)	խառներիս (xaṙneris)
ablative	խառնիցս (xaṙnicʿs)	խառներիցս (xaṙnericʿs)
instrumental	խառնովս (xaṙnovs)	խառներովս (xaṙnerovs)
locative	խառնումս (xaṙnums)	խառներումս (xaṙnerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	խառնդ (xaṙnd)	խառներդ (xaṙnerd)
dative	խառնիդ (xaṙnid)	խառներիդ (xaṙnerid)
ablative	խառնիցդ (xaṙnicʿd)	խառներիցդ (xaṙnericʿd)
instrumental	խառնովդ (xaṙnovd)	խառներովդ (xaṙnerovd)
locative	խառնումդ (xaṙnumd)	խառներումդ (xaṙnerumd)

---

Old Armenian

Etymology

The origin is uncertain. Related to խուռն (xuṙn). Perhaps an Anatolian borrowing: compare Hittite [script needed] (harna-, “to stir, churn, ferment, agitate, foment”), [script needed] (harnu-, “in ferment, stirred up”).[1]

Adjective

խառն • (xaṙn)

1. mixed, mingled

   խառն ի խուռն ― xaṙn i xuṙn ― through one another, intermingled

2. impure

Declension

i-type

	singular		plural
nominative	խառն (xaṙn)		խառնք (xaṙnkʿ)
genitive	խառնի (xaṙni)		խառնից (xaṙnicʿ)
dative	խառնի (xaṙni)		խառնից (xaṙnicʿ)
accusative	խառն (xaṙn)		խառնս (xaṙns)
ablative	խառնէ (xaṙnē)		խառնից (xaṙnicʿ)
instrumental	խառնիւ (xaṙniw)		խառնիւք (xaṙniwkʿ)
locative	խառնի (xaṙni)		խառնս (xaṙns)

Noun

խառն • (xaṙn)

1. (usually in the plural) mixture
2. (usually in the plural) coition, copulation

Declension

i-type

	singular		plural
nominative	խառն (xaṙn)		խառնք (xaṙnkʿ)
genitive	խառնի (xaṙni)		խառնից (xaṙnicʿ)
dative	խառնի (xaṙni)		խառնից (xaṙnicʿ)
accusative	խառն (xaṙn)		խառնս (xaṙns)
ablative	խառնէ (xaṙnē)		խառնից (xaṙnicʿ)
instrumental	խառնիւ (xaṙniw)		խառնիւք (xaṙniwkʿ)
locative	խառնի (xaṙni)		խառնս (xaṙns)

Adverb

խառն • (xaṙn)

1. mixed with; together (with)

Derived terms

• ազգախառն (azgaxaṙn)
• ազգախառնութիւն (azgaxaṙnutʿiwn)
• ալէխառն (alēxaṙn)
• աճիւնախառն (ačiwnaxaṙn)
• ամենախառնաբար (amenaxaṙnabar)
• ամոքախառն (amokʿaxaṙn)
• ամպախառն (ampaxaṙn)
• այլախառնութիւն (aylaxaṙnutʿiwn)
• այլայլախառն (aylaylaxaṙn)
• այսախառն (aysaxaṙn)
• անասնախառն (anasnaxaṙn)
• անխառն (anxaṙn)
• անխառնաբար (anxaṙnabar)
• անխառնաբնդոր (anxaṙnabndor)
• անխառնակ (anxaṙnak)
• անխառնակաբար (anxaṙnakabar)
• անխառնական (anxaṙnakan)
• անխառնակելի (anxaṙnakeli)
• անխառնակութիւն (anxaṙnakutʿiwn)
• անխառնելի (anxaṙneli)
• անխառնուած (anxaṙnuac)
• անխառնութիւն (anxaṙnutʿiwn)
• անձրեւախառն (anjrewaxaṙn)
• աստուածախառն (astuacaxaṙn)
• աստուածախառնութիւն (astuacaxaṙnutʿiwn)
• արիւնախառն (ariwnaxaṙn)
• արուեստախառն (aruestaxaṙn)
• արտասուախառն (artasuaxaṙn)
• բազմախառն (bazmaxaṙn)
• բանդախառն (bandaxaṙn)
• բարեխառն (barexaṙn)
• բարեխառնագոյն (barexaṙnagoyn)
• բարեխառնական (barexaṙnakan)
• բարեխառնեմ (barexaṙnem)
• բարեխառնութիւն (barexaṙnutʿiwn)
• բարձրախառն (barjraxaṙn)
• բծախառն (bcaxaṙn)
• բորբոքախառն (borbokʿaxaṙn)
• բոցախառն (bocʿaxaṙn)
• բքախառն (bkʿaxaṙn)
• գազանախառն (gazanaxaṙn)
• գարշախառն (garšaxaṙn)
• գեղեցկախառն (gełecʿkaxaṙn)
• գիշերախառն (gišeraxaṙn)
• գոլախառն (golaxaṙn)
• գրկախառն (grkaxaṙn)
• գրկախառնիմ (grkaxaṙnim)
• գրկախառնութիւն (grkaxaṙnutʿiwn)
• գրկընդխառն (grkəndxaṙn)
• դժուարախառն (džuaraxaṙn)
• դժուարախառնուած (džuaraxaṙnuac)
• դիցախառն (dicʿaxaṙn)
• դիւցախառն (diwcʿaxaṙn)
• եղեգնախառն (ełegnaxaṙn)
• եղեմնախառն (ełemnaxaṙn)
• երանախառն (eranaxaṙn)
• երկախառնեմ (erkaxaṙnem)
• երկախառնիմ (erkaxaṙnim)
• երկիւղախառն (erkiwłaxaṙn)
• զուարճախառն (zuarčaxaṙn)
• զուգախառն (zugaxaṙn)
• զուգախառնեմ (zugaxaṙnem)
• զուգախառնութիւն (zugaxaṙnutʿiwn)
• ըմպելիքախառնոց (əmpelikʿaxaṙnocʿ)
• ընդխառնեմ (əndxaṙnem)
• ընդխառնիմ (əndxaṙnim)
• թիկնախառն (tʿiknaxaṙn)
• ժանգախառն (žangaxaṙn)
• ժանգախառնեալ (žangaxaṙneal)
• ժանտախառն (žantaxaṙn)
• իգախառնութիւն (igaxaṙnutʿiwn)
• լեղախառն (lełaxaṙn)
• լիախառն (liaxaṙn)
• լիբիախառն (libiaxaṙn)
• խառնաբանջար (xaṙnabanǰar)
• խառնաբնդոր (xaṙnabndor)
• խառնաբնդորեմ (xaṙnabndorem)
• խառնագազան (xaṙnagazan)
• խառնագնաց (xaṙnagnacʿ)
• խառնագոյն (xaṙnagoyn)
• խառնագործ (xaṙnagorc)
• խառնադեղ (xaṙnadeł)
• խառնադրոշմ (xaṙnadrošm)
• խառնաթան (xaṙnatʿan)
• խառնախաղտիմ (xaṙnaxałtim)
• խառնախորթ (xaṙnaxortʿ)
• խառնախուժ (xaṙnaxuž)
• խառնախուց (xaṙnaxucʿ)
• խառնախռիւ (xaṙnaxṙiw)
• խառնախօս (xaṙnaxōs)
• խառնախօսութիւն (xaṙnaxōsutʿiwn)
• խառնակ (xaṙnak)
• խառնակաբան (xaṙnakaban)
• խառնակեաց (xaṙnakeacʿ)
• խառնակեմ (xaṙnakem)
• խառնակեր (xaṙnaker)
• խառնակեցիկ (xaṙnakecʿik)
• խառնակիմ (xaṙnakim)
• խառնակոխ (xaṙnakox)
• խառնակոչութիւն (xaṙnakočʿutʿiwn)
• խառնակութիւն (xaṙnakutʿiwn)
• խառնակումն (xaṙnakumn)
• խառնակրօն (xaṙnakrōn)
• խառնաձայն (xaṙnajayn)
• խառնաղանճ (xaṙnałanč)
• խառնաղանջ (xaṙnałanǰ)
• խառնամաղ (xaṙnamał)
• խառնամառն (xaṙnamaṙn)
• խառնամառնեալ (xaṙnamaṙneal)
• խառնամբոխ (xaṙnambox)
• խառնամիս (xaṙnamis)
• խառնամխիմ (xaṙnamxim)
• խառնամուխ (xaṙnamux)
• խառնապատում (xaṙnapatum)
• խառնասէր (xaṙnasēr)
• խառնավար (xaṙnavar)
• խառնարան (xaṙnaran)
• խառնարձակ (xaṙnarjak)
• խառնափնդոր (xaṙnapʿndor)
• խառնափնդորապէս (xaṙnapʿndorapēs)
• խառնափնդորեմ (xaṙnapʿndorem)
• խառնելի (xaṙneli)
• խառնեմ (xaṙnem)
• խառնիխուռն (xaṙnixuṙn)
• խառնիճ (xaṙnič)
• խառնիճաղանճ (xaṙničałanč)
• խառնիճաղանջ (xaṙničałanǰ)
• խառնիչ (xaṙničʿ)
• խառնխօսութիւն (xaṙnxōsutʿiwn)
• խառնողութիւն (xaṙnołutʿiwn)
• խառնորդ (xaṙnord)
• խառնոց (xaṙnocʿ)
• խառնուած (xaṙnuac)
• խառնուածոյ (xaṙnuacoy)
• խառնութիւն (xaṙnutʿiwn)
• խառնումն (xaṙnumn)
• խառնուրդ (xaṙnurd)
• խաւարախառն (xawaraxaṙn)
• խղճախառն (xłčaxaṙn)
• խնկախառն (xnkaxaṙn)
• խորշակախառն (xoršakaxaṙn)
• ծաղրախառն (całraxaṙn)
• ծխախառն (cxaxaṙn)
• ծծմախառն (ccmaxaṙn)
• ծծմբախառն (ccmbaxaṙn)
• կայծախառն (kaycaxaṙn)
• կայծակախառն (kaycakaxaṙn)
• կարկտախառն (karktaxaṙn)
• կնդրկախառն (kndrkaxaṙn)
• կորստախառն (korstaxaṙn)
• հակառակախառն (hakaṙakaxaṙn)
• հասարակախառն (hasarakaxaṙn)
• հեղեղախառն (hełełaxaṙn)
• հեշտախառնութիւն (heštaxaṙnutʿiwn)
• հիւսիսախառն (hiwsisaxaṙn)
• հոգեխառն (hogexaṙn)
• հոգեխառնեմ (hogexaṙnem)
• հոգեխառնիմ (hogexaṙnim)
• հոգեխառնութիւն (hogexaṙnutʿiwn)
• հոգէխառն (hogēxaṙn)
• հողախառն (hołaxaṙn)
• հողմախառն (hołmaxaṙn)
• հրախառն (hraxaṙn)
• հրախառնեալ (hraxaṙneal)
• հրատախառն (hrataxaṙn)
• հրեշտակախառն (hreštakaxaṙn)
• հրէախառն (hrēaxaṙn)
• ձագախառն (jagaxaṙn)
• ձագախառնեալ (jagaxaṙneal)
• ձիախառն (jiaxaṙn)
• ձիւնախառն (jiwnaxaṙn)
• մաղձախառն (małjaxaṙn)
• մարգարէախառն (margarēaxaṙn)
• մարդախառն (mardaxaṙn)
• մարդկախառն (mardkaxaṙn)
• մեղմախառն (mełmaxaṙn)
• մերունակերպախառնութիւն (merunakerpaxaṙnutʿiwn)
• մթախառն (mtʿaxaṙn)
• միախառն (miaxaṙn)
• միախառնութիւն (miaxaṙnutʿiwn)
• միգախառն (migaxaṙn)
• միխառն (mixaṙn)
• միջախառն (miǰaxaṙn)
• մխախառն (mxaxaṙn)
• մոխրախառն (moxraxaṙn)
• մրրախառն (mrraxaṙn)
• մրրկախառն (mrrkaxaṙn)
• յարախառնիմ (yaraxaṙnim)
• շարախառն (šaraxaṙn)
• շարախառնապէս (šaraxaṙnapēs)
• շարախառնեմ (šaraxaṙnem)
• շարախառնութիւն (šaraxaṙnutʿiwn)
• շարախառնումն (šaraxaṙnumn)
• շնչախառն (šnčʿaxaṙn)
• ոգեխառնիմ (ogexaṙnim)
• պաղատախառն (pałataxaṙn)
• պատրախառն (patraxaṙn)
• պղծախառն (płcaxaṙn)
• պղնձախառն (płnjaxaṙn)
• պոռնկախառնիչ (poṙnkaxaṙničʿ)
• ջերմախառն (ǰermaxaṙn)
• ջրախառն (ǰraxaṙn)
• սառնախառն (saṙnaxaṙn)
• սկախառն (skaxaṙn)
• սպիտակախառն (spitakaxaṙn)
• սպիտակախառնեալ (spitakaxaṙneal)
• սքախառն (skʿaxaṙn)
• սքանչելախառն (skʿančʿelaxaṙn)
• վատախառն (vataxaṙn)
• վատախառնութիւն (vataxaṙnutʿiwn)
• վարազախառն (varazaxaṙn)
• վերախառնիմ (veraxaṙnim)
• տապախառն (tapaxaṙn)
• տապախառնութիւն (tapaxaṙnutʿiwn)
• տենջանախառն (tenǰanaxaṙn)
• տղմախառն (tłmaxaṙn)
• ցօղախառն (cʿōłaxaṙn)
• քաղցրախառն (kʿałcʿraxaṙn)
• քաղցրախառնութիւն (kʿałcʿraxaṙnutʿiwn)
• քաջախառնութիւն (kʿaǰaxaṙnutʿiwn)
• քարախառն (kʿaraxaṙn)
• քրիստոսախառն (kʿristosaxaṙn)
• օդախառն (ōdaxaṙn)
• օձախառն (ōjaxaṙn)
• օտարախառն (ōtaraxaṙn)

 

Descendants

• Armenian: խառն (xaṙn), խառը (xaṙə)

Further reading

• Ačaṙean, Hračʿeay (1973) , “խառն”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), volume II, 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, pages 336–337
• Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837) , “խառն”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, pages 89, 230–231, 252, 884
• Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879) , “խառն”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Thomson, Robert W. (1989) An Introduction to Classical Armenian, 2nd edition, Delmar, New York: Caravan Books, page 204

References

1. J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʿ lezvi patmutʿyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period]‎ (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 314