խադ

խադ

See also: Խադ

Old Armenian

Etymology

Probably a Semitic borrowing: compare Aramaic חַדד‎ (/ḥdd/), Hebrew חַד‎ (ḥad), Arabic حَادّ‎ (ḥādd, “sharp”). The same Semitic root may be attested as Phoenician 𐤇𐤃‎ (ḥd, “sword”),[1] but other understandings of the passage are possible[2][3].

Noun

խադ • (xad)

1. a kind of sword

   Synonym: թուր (tʿur)

   • 6th century, Dionysius Thrax, The Art of Grammar :[4]

     Փաղանուն է որ ի զանազան անուանս զնոյն ցուցանէ․ որգոն խադ, դալապր, մարտացու, վաղակաւոր, սուսեր, նրան։

     Pʿałanun ē or i zanazan anuans znoyn cʿucʿanē; orgon xad, dalapr, martacʿu, vałakawor, suser, nran.

   • 6th century, Dawitʿ Anyałtʿ, Meknutʿiwn storogutʿeancʿn Aristoteli [Commentary on Aristotle’s Categories] :

     […] եւ այս դարձեալ՝ կամ ըստ անուան հաղորդին եւ ըստ իրաց զանազանին՝ եւ գոյանան հոմանունքն, եւ կամ ըստ իրաց հաղորդին եւ ըստ անուան զանազանին՝ եւ լինին բազմանունքն՝ որպէս խադ, դալապր, մարտացու, վաղակաւոր, սուսեր, նրան։

     […] ew ays darjeal, kam əst anuan hałordin ew əst iracʿ zanazanin, ew goyanan homanunkʿn, ew kam əst iracʿ hałordin ew əst anuan zanazanin, ew linin bazmanunkʿn, orpēs xad, dalapr, martacʿu, vałakawor, suser, nran.

   • 6th century, Dawitʿ Anyałtʿ, Meknutʿiwn storogutʿeancʿn Aristoteli [Commentary on Aristotle’s Categories] :

     Եւ ոչ զայնոցիկ, որք զբազմանուանսն փաղանունս կոչեն․ որպէս խադ, դաղապր, մարտացու, վաղակաւոր, սուսեր, նրան։

     Ew očʿ zaynocʿik, orkʿ zbazmanuansn pʿałanuns kočʿen; orpēs xad, dałapr, martacʿu, vałakawor, suser, nran.

Usage notes

Attested only in the same row of synonyms denoting various swords.

Derived terms

• Խադ (Xad)

References

1. van den Branden, Albert (1965), “Les inscriptions phéniciennes de Karatepe”, in Melto‎ (in French), volume 1, page 44
2. Bron, François (1979) Recherches sur les inscriptions phéniciennes de Karatepe‎ (in French), page 83
3. Hoftijzer, J; Jongeling, K. (1995) Dictionary of the North-West Semitic Inscriptions (Handbuch der Orientalistik. Erste Abteilung, Der Nahe und Mittlere Osten; 21), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill, page 34
4. Adoncʿ, Nikołayos (2008) Erker. hat. G., Hayerenagitakan usumnasirutʿyunner [Works. Volume III, Armenian Language Studies]‎ (in Armenian), Yerevan: University Press, page 19

Further reading

• Ačaṙean, Hračʿeay (1973), “խադ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume II, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 310a, noticing the similarity with Hebrew חַד‎ (ḥad) and leaving the origin open
• Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836), “խադ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 910b, misprinted խառ (xaṙ)
• J̌ahukyan, Geworg (2010), “խադ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 307a, comparing to Sanskrit खड्ग (khaḍga, “sword”)
• Kerestedjian, Bedros (1945), Kerest Haig, editor, Étude philologique et lexicographique de 6000 mots et noms arméniens avec des comparaisons de 100.000 mots de 900 langues et des données historiques et géographiques‎ (in French), London: Bernard Quaritch Ltd., page 172, inter alia comparing to the descendants of Proto-Indo-Iranian *gadaH (“mace”)
• Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “խադ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 268b