խաբ
Old Armenian
Etymology
The origin is uncertain. Probably borrowed from an unknown Aramaic or Classical Syriac cognate of Arabic خَبّ (ḵabb, “deception, fraud; deceiver”), or directly from it, if Arabic borrowings in the 5th century are possible.
Noun
խաբ • (xab)
- deceit, fraud
- 5th century, Bible, Genesis 43.12:
- Եւ արծաթ կրկին առէք ի ձեռս ձեր, եւ զարծաթն որ դարձաւ յամանս ձեր՝ տարայք ընդ ձեզ, գուցէ ընդ խաբս ինչ իցէ։
- Ew arcatʿ krkin aṙēkʿ i jeṙs jer, ew zarcatʿn or darjaw yamans jer, taraykʿ ənd jez, gucʿē ənd xabs inčʿ icʿē.
- Եւ արծաթ կրկին առէք ի ձեռս ձեր, եւ զարծաթն որ դարձաւ յամանս ձեր՝ տարայք ընդ ձեզ, գուցէ ընդ խաբս ինչ իցէ։
- խաբ գործել, տալ ― xab gorcel, tal ― to cheat, to defraud, to dupe, to swindle
- ի խաբս անականել ― i xabs anakanel ― to be deceived, to fall into error
- ի խաբս ինչ լինել ― i xabs inčʿ linel ― to be in fault
- ընդ խաբս գտանել ― ənd xabs gtanel ― to detect in fraud
- ընդ խաբս, ընդ խաբ ― ənd xabs, ənd xab ― fraudulently, deceitfully, knavishly, roguishly; cunningly, astutely
- խաբ շրթանց ― xab šrtʿancʿ ― the spell of eloquence
- գուցէ ընդ խաբս ինչ իցէ ― gucʿē ənd xabs inčʿ icʿē ― perhaps it was done by mistake
Declension
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | խաբ (xab) | խաբք (xabkʿ) | |
| genitive | խաբի (xabi) | խաբից (xabicʿ) | |
| dative | խաբի (xabi) | խաբից (xabicʿ) | |
| accusative | խաբ (xab) | խաբս (xabs) | |
| ablative | խաբէ (xabē) | խաբից (xabicʿ) | |
| instrumental | խաբիւ (xabiw) | խաբիւք (xabiwkʿ) | |
| locative | խաբի (xabi) | խաբս (xabs) |
Derived terms
- անխաբ (anxab)
- անխաբեբայ (anxabebay)
- անխաբելի (anxabeli)
- աստուածախաբ (astuacaxab)
- արագախաբիկ (aragaxabik)
- բազմախաբ (bazmaxab)
- դիւախաբ (diwaxab)
- դիւրախաբ (diwraxab)
- դիւրախաբող (diwraxaboł)
- զրախաբ (zraxab)
- խաբանք (xabankʿ)
- խաբարան (xabaran)
- խաբեայ (xabeay)
- խաբեբական (xabebakan)
- խաբեբայ (xabebay)
- խաբեբայութիւն (xabebayutʿiwn)
- խաբեբեայ (xabebeay)
- խաբեկան (xabekan)
- խաբեղայ (xabełay)
- խաբեմ (xabem)
- խաբեպատիր (xabepatir)
- խաբէական (xabēakan)
- խաբէութիւն (xabēutʿiwn)
- խաբէպատիր (xabēpatir)
- խաբիչ (xabičʿ)
- խաբկանք (xabkankʿ)
- խաբկիմ (xabkim)
- խաբողական (xabołakan)
- խաբողիկ (xabołik)
- խաբու (xabu)
- խաբուկ (xabuk)
- խաբուհի (xabuhi)
- խաբումն (xabumn)
- խաբուսիկ (xabusik)
- ճարտարախաբ (čartaraxab)
- մտախաբ (mtaxab)
- մտախաբութիւն (mtaxabutʿiwn)
- նախախաբ (naxaxab)
- որսորդախաբ (orsordaxab)
- վաճառախաբութիւն (vačaṙaxabutʿiwn)
Descendants
- Armenian: խաբ (xab), խաբս (xabs)
Further reading
- Ačaṙean, Hračʿeay (1973), “խաբ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), volume II, 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, pages 309–310
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “խաբ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 267
- J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʿ lezvi patmutʿyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 486
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “խաբ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 307a
- Lewy, E. (1924), “Etymologien II”, in Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung auf dem Gebiete der Indogermanischen Sprachen (in German), volume 52, issue 3/4, page 310
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “խաբ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Schröder, Johann Joachim (1711) Thesaurus linguae Armenicae antiquae et hodiernae, Amsterdam, page 46