իմանամ

Old Armenian

Etymology

From Proto-Indo-European *h₁em- (“to take”) +‎ -ան- (-an-). Cognate with Latin emo (“to buy”). Sense development from "to take" to "to comprehend" is common. A derivation from Proto-Indo-European *men- (“to think”) has been proposed as well, but this is unlikely, as the verb is conjugated as if -ան- (-an-) were a suffix, not part of the root.

Verb

իմանամ • (imanam) (aorist indicative իմացայ)

to understand, to know; to conceive, to comprehend, to perceive
իմանալ զօրութեամբ ― imanal zōrutʿeamb ― to understand (something omitted)
to feel
to think, to contemplate
զանձին իմանալ բարի ― zanjin imanal bari ― to seek one's interest, to consult one's own happiness
to think (of), to devise, to invent, to contrive
հնարս իմանալ, զելս/զելս իրաց իմանալ ― hnars imanal, zels/zels iracʿ imanal ― to find means, to exercise one's ingenuity, to invent
գիտէ իմանալ զամենայն հնարս ― gitē imanal zamenayn hnars ― he knows how to attain his end, how to manage
to think, to consider, to believe

Conjugation

mediopassive

person		singular			plural
infinitive		իմանալ (imanal)		participle	իմացեալ (imacʿeal)
causative		իմացուցանեմ (imacʿucʿanem)		aorist stem	իմաց- (imacʿ-)
person		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
indicative		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	իմանամ (imanam)	իմանաս (imanas)	իմանայ (imanay)	իմանամք (imanamkʿ)	իմանայք (imanaykʿ)	իմանան (imanan)
	imperfect	իմանայի (imanayi)	իմանայիր (imanayir)	իմանայր (imanayr)	իմանայաք (imanayakʿ)	իմանայիք (imanayikʿ)	իմանային (imanayin)
	aorist	իմացայ (imacʿay)	իմացար (imacʿar)	իմացաւ (imacʿaw)	իմացաք (imacʿakʿ)	իմացայք (imacʿaykʿ)	իմացան (imacʿan)
subjunctive		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	իմանայցիմ (imanaycʿim)	իմանայցիս (imanaycʿis)	իմանայցի (imanaycʿi)	իմանայցիմք (imanaycʿimkʿ)	իմանայցիք (imanaycʿikʿ)	իմանայցին (imanaycʿin)
	aorist	իմացայց (imacʿaycʿ)	իմասցիս (imascʿis)	իմասցի (imascʿi)	իմասցուք (imascʿukʿ)	իմասջիք (imasǰikʿ)	իմասցին (imascʿin)
imperatives		—	(դու)	—	—	(դուք)	—
	imperative	—	իմա՛, իմա՛ց, իմացի՛ր (imá, imácʿ, imacʿír)	—	—	իմացարո՛ւք (imacʿarúkʿ)	—
	cohortative	—	իմասջի՛ր (imasǰír)	—	—	իմասջի՛ք (imasǰíkʿ)	—
	prohibitive	—	մի՛ իմանար (mí imanar)	—	—	մի՛ իմանայք (mí imanaykʿ)	—
note the irregular imperative իմա՛ (imá)

Derived terms

աղքատիմաց (ałkʿatimacʿ)
ամէնիմաց (amēnimacʿ)
ամէնիմացական (amēnimacʿakan)
այլայլիմաց (aylaylimacʿ)
այլիմաց (aylimacʿ)
անիմայ (animay)
անիմանալի (animanali)
անիմաց (animacʿ)
անիմացաբար (animacʿabar)
անիմացական (animacʿakan)
անիմացութիւն (animacʿutʿiwn)
անպարիմանալի (anparimanali)
անպարիմացապէս (anparimacʿapēs)
աստուածիմաց (astuacimacʿ)
գերիմաց (gerimacʿ)
գերիմացական (gerimacʿakan)
գերիմացեալ (gerimacʿeal)
դժուարիմանալի (džuarimanali)
դժուարիմաց (džuarimacʿ)
դժուարիմացութիւն (džuarimacʿutʿiwn)
երկիմայ (erkimay)
զայլիմաց (zaylimacʿ)
իմանալաբար (imanalabar)
իմանալագոյն (imanalagoyn)
իմանալապէս (imanalapēs)
իմանալի (imanali)
իմանալիութիւն (imanaliutʿiwn)
իմանալւութիւն (imanalwutʿiwn)
իմանող (imanoł)
իմանողական (imanołakan)
իմաստ (imast)
իմաց (imacʿ)
իմացագոյն (imacʿagoyn)
իմացական (imacʿakan)
իմացականաբար (imacʿakanabar)
իմացականապէս (imacʿakanapēs)
իմացականութիւն (imacʿakanutʿiwn)
իմացիկ (imacʿik)
իմացող (imacʿoł)
իմացողաբար (imacʿołabar)
իմացողական (imacʿołakan)
իմացողապէս (imacʿołapēs)
իմացողութիւն (imacʿołutʿiwn)
իմացուած (imacʿuac)
իմացուածութիւն (imacʿuacutʿiwn)
իմացութիւն (imacʿutʿiwn)
իմացումն (imacʿumn)
իմացումնակի (imacʿumnaki)
իմացուն (imacʿun)
իմացուցանեմ (imacʿucʿanem)
իմացք (imacʿkʿ)
ինքնիմաց (inkʿnimacʿ)
լաւիմաց (lawimacʿ)
խոհերիմաց (xoherimacʿ)
խորաիմաց (xoraimacʿ)
խորիմաց (xorimacʿ)
համիմաց (hamimacʿ)
համիմացական (hamimacʿakan)
համիմացութիւն (hamimacʿutʿiwn)
հանճարիմաց (hančarimacʿ)
հնարիմաց (hnarimacʿ)
հնարիմացողութիւն (hnarimacʿołutʿiwn)
հնարիմացութիւն (hnarimacʿutʿiwn)
ճարիմացութիւն (čarimacʿutʿiwn)
ճարտարիմաց (čartarimacʿ)
ճշմարտիմաց (čšmartimacʿ)
մեծաիմաց (mecaimacʿ)
մեծայիմաց (mecayimacʿ)
մեծիմաց (mecimacʿ)
յառաջիմաց (yaṙaǰimacʿ)
յառաջիմացական (yaṙaǰimacʿakan)
նախիմաց (naximacʿ)
նախիմացական (naximacʿakan)
նախիմացութիւն (naximacʿutʿiwn)
նորիմաց (norimacʿ)
շատիմաց (šatimacʿ)
չարիմաց (čʿarimacʿ)
չարիմացութիւն (čʿarimacʿutʿiwn)
չքնաղիմաց (čʿkʿnałimacʿ)
սուրիմաց (surimacʿ)
ստորիմանամ (storimanam)
վեհիմաց (vehimacʿ)
փանաքիմաց (pʿanakʿimacʿ)
փանաքիմացութիւն (pʿanakʿimacʿutʿiwn)
փոքրիմաց (pʿokʿrimacʿ)
քաջիմաց (kʿaǰimacʿ)
քաջիմացաբար (kʿaǰimacʿabar)

Descendants

Armenian: իմանալ (imanal), իմա (ima)

References

Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “իմանամ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “իմանամ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “իմանամ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʿ lezvi patmutʿyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period]‎ (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 165