թափեմ
Old Armenian
Etymology
From թափ (tʿapʿ).
Verb
թափեմ • (tʿapʿem) (aorist indicative թափեցի)
- (transitive) to spill, to empty, to pour out (a liquid, a glass); to overturn, to cast down, to fling or throw down; to cast off, to discharge
- թափել զբաժակ ― tʿapʿel zbažak ― to drink off the cup to its dregs; to drink up
- թափեաց նաւն զբեռն ― tʿapʿeacʿ nawn zbeṙn ― the ship is unloaded
- թափել զատամն ― tʿapʿel zatamn ― to extract, to pull out, to draw a tooth
- թափել զդրունս ― tʿapʿel zdruns ― to unhinge the doors
- բեւեռովք զբեւեռ թափել ― beweṙovkʿ zbeweṙ tʿapʿel ― one nail drives out another (new things or persons make old ones forgotten)
- թափել զոգի ուրուք ― tʿapʿel zogi urukʿ ― to harass, to hold in suspense
- թափել զքուն ― tʿapʿel zkʿun ― to rouse oneself, to awaken
- թափել զգինի ― tʿapʿel zgini ― to get sober again, to sleep off drunkenness or debauch
- թափել ի բաց զոգի ― tʿapʿel i bacʿ zogi ― to die, to perish
- թափել զցասումն, զոխս ի վերայ ուրուք ― tʿapʿel zcʿasumn, zoxs i veray urukʿ ― to vent one's anger, to wreak one's vengeance
- թափել զթոյնս յոք ― tʿapʿel ztʿoyns yokʿ ― to give vent to one's angry passions
- թափել զմաղձն ― tʿapʿel zmałjn ― to discharge one's bile, to vent one's spleen
- թափել զտունն ― tʿapʿel ztunn ― to remove, to change habitation, to empty a house of its furniture
- թափել զսուր իւր յոք ― tʿapʿel zsur iwr yokʿ ― to draw the sword against, to brandish the sword
- թափել զինքն ի գրաստէն ― tʿapʿel zinkʿn i grastēn ― to dismount, to leap from horseback
- թափել զինչս ― tʿapʿel zinčʿs ― to spend, to dissipate, to waste, to squander
- թափել զոյժ եւ զզօրութիւն ― tʿapʿel zoyž ew zzōrutʿiwn ― to make great efforts, to employ all one's energy, to do any thing in the world; to strive with all one's heart, to sharpen one's tools, to prepare oneself
- թափել զբանն յումեքէ ― tʿapʿel zbann yumekʿē ― to interrupt a discourse
- (transitive) to deliver, to release, to relieve (e.g. a city or a person from death, danger, captivity)
- թափել զոք յիմեքէ ― tʿapʿel zokʿ yimekʿē ― to despoil, to deprive of
- թափել զոք ի ձեռաց ուրուք ― tʿapʿel zokʿ i jeṙacʿ urukʿ ― to save one from the hands of another, to liberate, to rescue
- թափել զբարկութիւն յումեքէ ― tʿapʿel zbarkutʿiwn yumekʿē ― to free from the effects of another's resentment, to pardon
- թափել զանձն ― tʿapʿel zanjn ― to escape, to disengage oneself, to get rid off, to abscond; (figuratively) to humiliate, to abase, to lower oneself to
- ծունր կրկնեսցի թափեցելումն վասն մեր ― cunr krknescʿi tʿapʿecʿelumn vasn mer ― let every knee bend before the incarnate Word
- թափել զոք ի կենաց ― tʿapʿel zokʿ i kenacʿ ― to deprive of life, to massacre
- թափել ի միմեանց (զարս ի կռուի) ― tʿapʿel i mimeancʿ (zars i kṙui) ― to separate the combatants
- ե՛րթ թափեա՛ զմեզ ի քէն ― értʿ tʿapʿeá zmez i kʿēn ― flee from our hands!
- թափել ի լծոյ ― tʿapʿel i lcoy ― to throw off the yoke
- (transitive) to take away, to take by force, to possess oneself of
- թափել կապուտ, աւար բազում, զկապուտ սաստիկ ― tʿapʿel kaput, awar bazum, zkaput sastik ― to make a great booty, to pillage, to sack
- (transitive) to add (a word)
- ածել թափել ― acel tʿapʿel ― to add, to subjoin; to conclude
- (in the mediopassive, intransitive) to pour out, to spread, to flow
- թափել աման յամանէ ― tʿapʿel aman yamanē ― to be decanted, poured from one vessel to another
- թափել ի վերայ ― tʿapʿel i veray ― to fall on (the enemy); to rush against; to dash, to dart, to rush upon
- թափել յերկնից յերկիր ― tʿapʿel yerknicʿ yerkir ― to descend from heaven
- թափել գինւոյ ― tʿapʿel ginwoy ― to recover from intoxication
- թափել հրոյ յերկաթոյ ― tʿapʿel hroy yerkatʿoy ― to strike fire, to produce sparks
- (in the mediopassive, intransitive) to be deprived of
- թափել ի մտաց, ի խելաց ― tʿapʿel i mtacʿ, i xelacʿ ― to grow foolish, to become mad, to lose one's mind
- թափել գոյն ― tʿapʿel goyn ― to lose colour, to fade
- թափել գբոց ― tʿapʿel gbocʿ ― to be dried up, exhausted
- թափել տրտմութեան յարտասուաց ― tʿapʿel trtmutʿean yartasuacʿ ― to vent one's grief in tears
- (in the mediopassive, intransitive) to get rid of, to free oneself from, to disentangle oneself, to flee, to save oneself by flight
- թափել յումեքէ ի բաց ― tʿapʿel yumekʿē i bacʿ ― to leave, to desert, to abandon
- ի բաց թափերուք յինէն, ե՛րթ թափեաց յինէն ― i bacʿ tʿapʿerukʿ yinēn, értʿ tʿapʿeacʿ yinēn ― be off! get out! go away!
- (in the mediopassive, intransitive) to take refuge, to emigrate
- (in the mediopassive, intransitive) to go, to reach (a country)
Conjugation
active
| infinitive | թափել (tʿapʿel) | participle | թափեցեալ, թափեալ (tʿapʿecʿeal, tʿapʿeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | թափեց- (tʿapʿecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | թափեմ (tʿapʿem) | թափես (tʿapʿes) | թափէ (tʿapʿē) | թափեմք (tʿapʿemkʿ) | թափէք (tʿapʿēkʿ) | թափեն (tʿapʿen) | |
| imperfect | թափէի, թափեի* (tʿapʿēi, tʿapʿei*) | թափէիր, թափեիր* (tʿapʿēir, tʿapʿeir*) | թափէր (tʿapʿēr) | թափէաք, թափեաք* (tʿapʿēakʿ, tʿapʿeakʿ*) | թափէիք, թափեիք* (tʿapʿēikʿ, tʿapʿeikʿ*) | թափէին, թափեին* (tʿapʿēin, tʿapʿein*) | |
| aorist | թափեցի (tʿapʿecʿi) | թափեցեր (tʿapʿecʿer) | թափեաց (tʿapʿeacʿ) | թափեցաք (tʿapʿecʿakʿ) | թափեցէք, թափեցիք (tʿapʿecʿēkʿ, tʿapʿecʿikʿ) | թափեցին (tʿapʿecʿin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | թափիցեմ (tʿapʿicʿem) | թափիցես (tʿapʿicʿes) | թափիցէ (tʿapʿicʿē) | թափիցեմք (tʿapʿicʿemkʿ) | թափիցէք (tʿapʿicʿēkʿ) | թափիցեն (tʿapʿicʿen) | |
| aorist | թափեցից (tʿapʿecʿicʿ) | թափեսցես (tʿapʿescʿes) | թափեսցէ (tʿapʿescʿē) | թափեսցուք (tʿapʿescʿukʿ) | թափեսջիք (tʿapʿesǰikʿ) | թափեսցեն (tʿapʿescʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | թափեա՛ (tʿapʿeá) | — | — | թափեցէ՛ք (tʿapʿecʿḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | թափեսջի՛ր (tʿapʿesǰír) | — | — | թափեսջի՛ք (tʿapʿesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ թափեր (mí tʿapʿer) | — | — | մի՛ թափէք (mí tʿapʿēkʿ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | թափել, թափիլ* (tʿapʿel, tʿapʿil*) | participle | թափեցեալ, թափեալ (tʿapʿecʿeal, tʿapʿeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | թափեց- (tʿapʿecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | թափիմ (tʿapʿim) | թափիս (tʿapʿis) | թափի (tʿapʿi) | թափիմք (tʿapʿimkʿ) | թափիք (tʿapʿikʿ) | թափին (tʿapʿin) | |
| imperfect | թափէի (tʿapʿēi) | թափէիր (tʿapʿēir) | թափէր, թափիւր (tʿapʿēr, tʿapʿiwr) | թափէաք (tʿapʿēakʿ) | թափէիք (tʿapʿēikʿ) | թափէին (tʿapʿēin) | |
| aorist | թափեցայ (tʿapʿecʿay) | թափեցար (tʿapʿecʿar) | թափեցաւ (tʿapʿecʿaw) | թափեցաք (tʿapʿecʿakʿ) | թափեցայք (tʿapʿecʿaykʿ) | թափեցան (tʿapʿecʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | թափիցիմ (tʿapʿicʿim) | թափիցիս (tʿapʿicʿis) | թափիցի (tʿapʿicʿi) | թափիցիմք (tʿapʿicʿimkʿ) | թափիցիք (tʿapʿicʿikʿ) | թափիցին (tʿapʿicʿin) | |
| aorist | թափեցայց (tʿapʿecʿaycʿ) | թափեսցիս (tʿapʿescʿis) | թափեսցի (tʿapʿescʿi) | թափեսցուք (tʿapʿescʿukʿ) | թափեսջիք (tʿapʿesǰikʿ) | թափեսցին (tʿapʿescʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | թափեա՛ց (tʿapʿeácʿ) | — | — | թափեցարո՛ւք (tʿapʿecʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | թափեսջի՛ր (tʿapʿesǰír) | — | — | թափեսջի՛ք (tʿapʿesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ թափիր (mí tʿapʿir) | — | — | մի՛ թափիք (mí tʿapʿikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Descendants
- Armenian: թափել (tʿapʿel)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “թափեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “թափ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press