զեղխ
Armenian
Alternative forms
- զեխ (zex)
Etymology
Learned borrowing from Old Armenian զեղխ (zełx).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [zɛχː]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [zɛχː]
Adjective
զեղխ • (zełx) (superlative ամենազեղխ)
- (literary) intemperate, lewd, debauched, dissolute
Declension
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | զեղխ (zełx) | զեղխեր (zełxer) | ||
| dative | զեղխի (zełxi) | զեղխերի (zełxeri) | ||
| ablative | զեղխից (zełxicʿ) | զեղխերից (zełxericʿ) | ||
| instrumental | զեղխով (zełxov) | զեղխերով (zełxerov) | ||
| locative | զեղխում (zełxum) | զեղխերում (zełxerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | զեղխը/զեղխն (zełxə/zełxn) | զեղխերը/զեղխերն (zełxerə/zełxern) | ||
| dative | զեղխին (zełxin) | զեղխերին (zełxerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | զեղխս (zełxs) | զեղխերս (zełxers) | ||
| dative | զեղխիս (zełxis) | զեղխերիս (zełxeris) | ||
| ablative | զեղխիցս (zełxicʿs) | զեղխերիցս (zełxericʿs) | ||
| instrumental | զեղխովս (zełxovs) | զեղխերովս (zełxerovs) | ||
| locative | զեղխումս (zełxums) | զեղխերումս (zełxerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | զեղխդ (zełxd) | զեղխերդ (zełxerd) | ||
| dative | զեղխիդ (zełxid) | զեղխերիդ (zełxerid) | ||
| ablative | զեղխիցդ (zełxicʿd) | զեղխերիցդ (zełxericʿd) | ||
| instrumental | զեղխովդ (zełxovd) | զեղխերովդ (zełxerovd) | ||
| locative | զեղխումդ (zełxumd) | զեղխերումդ (zełxerumd) | ||
Old Armenian
Alternative forms
- զեխ (zex)
- զիղխ (ziłx) – post-classical
Etymology
Usually considered a word of unknown origin.[1][2][3] Probably a Semitic borrowing: compare the Arabic root ز ل ق (z-l-q) forming words related to slipping, notably زَلِق (zaliq, “slippery”).[4][5]
Adjective
զեղխ • (zełx)
- movable, inconstant, slippery
- 5th century, Bible, Proverbs 5.6:
- Զի ի ճանապարհս կենաց ոչ գնան, զեղխ են ճանապարհք նորա` եւ ոչ յայտնիք։
- Zi i čanaparhs kenacʿ očʿ gnan, zełx en čanaparhkʿ nora` ew očʿ yaytnikʿ.
- Lest thou shouldest ponder the path of life, her ways are moveable, [that] thou canst not know.
- Զի ի ճանապարհս կենաց ոչ գնան, զեղխ են ճանապարհք նորա` եւ ոչ յայտնիք։
- intemperate, lewd, debauched, dissolute
Derived terms
- անզեխ (anzex)
- անզեղխ (anzełx)
- գինեզեխութիւն (ginezexutʿiwn)
- զեխանք (zexankʿ)
- զեխիմ (zexim)
- զեխութիւն (zexutʿiwn)
- զեղխաբարոյութիւն (zełxabaroyutʿiwn)
- զեղխագործութիւն (zełxagorcutʿiwn)
- զեղխալից (zełxalicʿ)
- զեղխանամ (zełxanam)
- զեղխանք (zełxankʿ)
- զեղխեմ (zełxem)
- զեղխիմ (zełxim)
- զեղխութիւն (zełxutʿiwn)
- զեղխումն (zełxumn)
- զեղութիւն (zełutʿiwn)
Descendants
- → Armenian: զեղխ (zełx)
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1973), “զեղխ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume II, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, pages 89–90
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 962
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “զեղխ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 236ab
- Kerestedjian, Bedros (1945), Kerest Haig, editor, Étude philologique et lexicographique de 6000 mots et noms arméniens avec des comparaisons de 100.000 mots de 900 langues et des données historiques et géographiques (in French), London: Bernard Quaritch Ltd., page 135
- Urišean, Vardgēs (1995), “զեղխ”, in Mer armatnerə nor loysi tak [Our Root Words Under New Light] (in Armenian), volume I, Fresno: Meshag Printing & Publishing, page 88b
Further reading
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “զեղխ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “զեղխ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy