դեղ
Armenian
Etymology
From Middle Armenian դեղ (deł), from Old Armenian դեղ (deł).
Pronunciation
Audio (Eastern Armenian) (file) - (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [dɛʁ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [tʰɛʁ]
Noun
դեղ • (deł)
- drug, medicine, medicament
- (dialectal) poison
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | դեղ (deł) | դեղեր (dełer) | ||
| dative | դեղի (dełi) | դեղերի (dełeri) | ||
| ablative | դեղից (dełicʿ) | դեղերից (dełericʿ) | ||
| instrumental | դեղով (dełov) | դեղերով (dełerov) | ||
| locative | դեղում (dełum) | դեղերում (dełerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | դեղը/դեղն (dełə/dełn) | դեղերը/դեղերն (dełerə/dełern) | ||
| dative | դեղին (dełin) | դեղերին (dełerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | դեղս (dełs) | դեղերս (dełers) | ||
| dative | դեղիս (dełis) | դեղերիս (dełeris) | ||
| ablative | դեղիցս (dełicʿs) | դեղերիցս (dełericʿs) | ||
| instrumental | դեղովս (dełovs) | դեղերովս (dełerovs) | ||
| locative | դեղումս (dełums) | դեղերումս (dełerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | դեղդ (dełd) | դեղերդ (dełerd) | ||
| dative | դեղիդ (dełid) | դեղերիդ (dełerid) | ||
| ablative | դեղիցդ (dełicʿd) | դեղերիցդ (dełericʿd) | ||
| instrumental | դեղովդ (dełovd) | դեղերովդ (dełerovd) | ||
| locative | դեղումդ (dełumd) | դեղերումդ (dełerumd) | ||
Derived terms
- դեղքել (dełkʿel)
Middle Armenian
Etymology
From Old Armenian դեղ (deł).
Noun
դեղ • (deł)
- medicine
Derived terms
- Հազարդեղ (Hazardeł)
Descendants
- Armenian: դեղ (deł)
Old Armenian
Etymology
From Proto-Indo-European *dʰél(H)- (“to come out, sprout, grow; to become green; shoot, vegetation, herb”); related to դալար (dalar), դեղձ (dełj), դեղբ (dełb), դեղին (dełin) and possibly դղեզ (dłez). The basic meaning was “herb”. The sense of “medicine” developed from the use of herbs as medicine. See also Georgian მდელო (mdelo).
Noun
դեղ • (deł)
- herb
- դեղ դալար ― deł dalar ― grass, herbage, green; verdure
- medicine
- ամենաբոյժ դեղ ― amenaboyž deł ― panacea
- դեղ առնուլ ― deł aṙnul ― to take a remedy
- դեղ մատուցանել ― deł matucʿanel ― to physic, to dress
- անոյշ դեղ ― anoyš deł ― sweet medicine
- դառն դեղ ― daṙn deł ― bitter medicine
- սաստիկ դեղ ― sastik deł ― violent medicine
- զորաւոր դեղ ― zorawor deł ― powerful medicine
- ազդու դեղ ― azdu deł ― efficacious medicine
- poison
- դեղ առնուլ ― deł aṙnul ― to take poison
- amulet, talisman
- perfume
- dye
- antimony (for painting the eyes)
- ink
- kindling (material)
Declension
o-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | դեղ (deł) | դեղք (dełkʿ) | |
| genitive | դեղոյ (dełoy) | դեղոց (dełocʿ) | |
| dative | դեղոյ (dełoy) | դեղոց (dełocʿ) | |
| accusative | դեղ (deł) | դեղս (dełs) | |
| ablative | դեղոյ (dełoy) | դեղոց (dełocʿ) | |
| instrumental | դեղով (dełov) | դեղովք (dełovkʿ) | |
| locative | դեղ (deł) | դեղս (dełs) |
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | դեղ (deł) | դեղք (dełkʿ) | |
| genitive | դեղի (dełi) | դեղաց (dełacʿ) | |
| dative | դեղի (dełi) | դեղաց (dełacʿ) | |
| accusative | դեղ (deł) | դեղս (dełs) | |
| ablative | դեղէ (dełē) | դեղաց (dełacʿ) | |
| instrumental | դեղաւ (deław) | դեղաւք = դեղօք (deławkʿ = dełōkʿ) | |
| locative | դեղի (dełi) | դեղս (dełs) |
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | դեղ (deł) | դեղք (dełkʿ) | |
| genitive | դեղի (dełi) | դեղից (dełicʿ) | |
| dative | դեղի (dełi) | դեղից (dełicʿ) | |
| accusative | դեղ (deł) | դեղս (dełs) | |
| ablative | դեղէ (dełē) | դեղից (dełicʿ) | |
| instrumental | դեղիւ (dełiw) | դեղիւք (dełiwkʿ) | |
| locative | դեղի (dełi) | դեղս (dełs) | |
| post-classical | |||
Derived terms
- անդեղայ (andełay)
- անդեղեայ (andełeay)
- անդեղէս (andełēs)
- անթեղայ (antʿełay)
- արջնդեղ (arǰndeł)
- գրադեղ (gradeł)
- դառնադեղ (daṙnadeł)
- դեղագիտութիւն (dełagitutʿiwn)
- դեղագործ (dełagorc)
- դեղագործեմ (dełagorcem)
- դեղագործութիւն (dełagorcutʿiwn)
- դեղադիր (deładir)
- դեղադրեմ (deładrem)
- դեղաթափ (dełatʿapʿ)
- դեղախունկ (dełaxunk)
- դեղական (dełakan)
- դեղակուր (dełakur)
- դեղահատ (dełahat)
- դեղահատու (dełahatu)
- դեղահարեմ (dełaharem)
- դեղահունդ (dełahund)
- դեղանկար (dełankar)
- դեղապետական (dełapetakan)
- դեղառեալ (dełaṙeal)
- դեղատու (dełatu)
- դեղատուեմ (dełatuem)
- դեղատուութիւն (dełatuutʿiwn)
- դեղարան (dełaran)
- դեղդիր (dełdir)
- դեղեխեալ (dełexeal)
- դեղեմ (dełem)
- դեղըմպութիւն (dełəmputʿiwn)
- դեղթափ (dełtʿapʿ)
- դեղիչ (dełičʿ)
- դեղնդեղ (dełndeł)
- դեղոտ (dełot)
- դեղոց (dełocʿ)
- դեղուկ (dełuk)
- դեղուն (dełun)
- թմբրադեղ (tʿmbradeł)
- թունադեղ (tʿunadeł)
- լուադեղ (luadeł)
- խաշնդեղ (xašndeł)
- խառնադեղ (xaṙnadeł)
- կապնդեղ (kapndeł)
- կարմրադեղ (karmradeł)
- կծուադեղ (kcuadeł)
- հակառակադեղ (hakaṙakadeł)
- համառօտադեղ (hamaṙōtadeł)
- հացադեղ (hacʿadeł)
- հրաժարադեղ (hražaradeł)
- ձագի դեղ (jagi deł)
- մահադեղ (mahadeł)
- մաղձադեղ (małjadeł)
- մկնդեղ (mkndeł)
- չորեքդեղեան (čʿorekʿdełean)
- ջրդեղեմ (ǰrdełem)
- սեւադեղ (sewadeł)
- սրբադեղ (srbadeł)
- օգնադեղ (ōgnadeł)
- օգտադեղ (ōgtadeł)
Descendants
- Middle Armenian: դեղ (deł)
- Armenian: դեղ (deł)
See also
- ճակնդեղ (čakndeł)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “դեղ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “դեղ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “դեղ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 237