դարսել
Armenian
Etymology
A dialectal word, that has entered the literary language. According to Ačaṙyan, from Old Armenian *դարսեմ (*darsem) (compare դասեմ (dasem)), from *դարս (*dars), the supposed older form դաս (das).[1] However, the Iranian source of դաս (das) did not contain an -r-. The Karadagh form դարս (dars, “lesson”) cited by Ačaṙyan, is probably borrowed from a descendant of Arabic دَرْس (dars, “lesson”).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [dɑɾˈsɛl]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [tʰɑɾˈsɛl]
Verb
դարսել • (darsel)
- to put, lay, stack (in a certain order)
Inflection
conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | դարսել (darsel) | imperfective converb | դարսում (darsum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | դարսվել (darsvel) | simultaneous converb | դարսելիս (darselis) | ||||
| causative | — | perfective converb | դարսել (darsel) | ||||
| aorist stem | դարս- (dars-) | future converb I | դարսելու (darselu) | ||||
| resultative participle | դարսած (darsac) | future converb II | դարսելիք (darselikʿ) | ||||
| subject participle | դարսող (darsoł) | connegative converb | դարսի (darsi) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | դարսում եմ (darsum em) | դարսում ես (darsum es) | դարսում է (darsum ē) | դարսում ենք (darsum enkʿ) | դարսում եք (darsum ekʿ) | դարսում են (darsum en) | |
| past imperfective | դարսում էի (darsum ēi) | դարսում էիր (darsum ēir) | դարսում էր (darsum ēr) | դարսում էինք (darsum ēinkʿ) | դարսում էիք (darsum ēikʿ) | դարսում էին (darsum ēin) | |
| future | դարսելու եմ (darselu em) | դարսելու ես (darselu es) | դարսելու է (darselu ē) | դարսելու ենք (darselu enkʿ) | դարսելու եք (darselu ekʿ) | դարսելու են (darselu en) | |
| past future | դարսելու էի (darselu ēi) | դարսելու էիր (darselu ēir) | դարսելու էր (darselu ēr) | դարսելու էինք (darselu ēinkʿ) | դարսելու էիք (darselu ēikʿ) | դարսելու էին (darselu ēin) | |
| present perfect | դարսել եմ (darsel em) | դարսել ես (darsel es) | դարսել է (darsel ē) | դարսել ենք (darsel enkʿ) | դարսել եք (darsel ekʿ) | դարսել են (darsel en) | |
| pluperfect | դարսել էի (darsel ēi) | դարսել էիր (darsel ēir) | դարսել էր (darsel ēr) | դարսել էինք (darsel ēinkʿ) | դարսել էիք (darsel ēikʿ) | դարսել էին (darsel ēin) | |
| aorist (past perfective) | դարսեցի, դարսի* (darsecʿi, darsi*) | դարսեցիր, դարսիր* (darsecʿir, darsir*) | դարսեց (darsecʿ) | դարսեցինք, դարսինք* (darsecʿinkʿ, darsinkʿ*) | դարսեցիք, դարսիք* (darsecʿikʿ, darsikʿ*) | դարսեցին, դարսին* (darsecʿin, darsin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | դարսեմ (darsem) | դարսես (darses) | դարսի (darsi) | դարսենք (darsenkʿ) | դարսեք (darsekʿ) | դարսեն (darsen) | |
| past | դարսեի (darsei) | դարսեիր (darseir) | դարսեր (darser) | դարսեինք (darseinkʿ) | դարսեիք (darseikʿ) | դարսեին (darsein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կդարսեմ (kdarsem) | կդարսես (kdarses) | կդարսի (kdarsi) | կդարսենք (kdarsenkʿ) | կդարսեք (kdarsekʿ) | կդարսեն (kdarsen) | |
| past | կդարսեի (kdarsei) | կդարսեիր (kdarseir) | կդարսեր (kdarser) | կդարսեինք (kdarseinkʿ) | կդարսեիք (kdarseikʿ) | կդարսեին (kdarsein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | դարսի՛ր, դարսի՛* (darsír, darsí*) | — | — | դարսե՛ք, դարսեցե՛ք** (darsékʿ, darsecʿékʿ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չդարսել (čʿdarsel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չդարսած (čʿdarsac) | ||||||
| subject participle | չդարսող (čʿdarsoł) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ դարսում (čʿem darsum) | չես դարսում (čʿes darsum) | չի դարսում (čʿi darsum) | չենք դարսում (čʿenkʿ darsum) | չեք դարսում (čʿekʿ darsum) | չեն դարսում (čʿen darsum) | |
| past imperfective | չէի դարսում (čʿēi darsum) | չէիր դարսում (čʿēir darsum) | չէր դարսում (čʿēr darsum) | չէինք դարսում (čʿēinkʿ darsum) | չէիք դարսում (čʿēikʿ darsum) | չէին դարսում (čʿēin darsum) | |
| future | չեմ դարսելու (čʿem darselu) | չես դարսելու (čʿes darselu) | չի դարսելու (čʿi darselu) | չենք դարսելու (čʿenkʿ darselu) | չեք դարսելու (čʿekʿ darselu) | չեն դարսելու (čʿen darselu) | |
| past future | չէի դարսելու (čʿēi darselu) | չէիր դարսելու (čʿēir darselu) | չէր դարսելու (čʿēr darselu) | չէինք դարսելու (čʿēinkʿ darselu) | չէիք դարսելու (čʿēikʿ darselu) | չէին դարսելու (čʿēin darselu) | |
| present perfect | չեմ դարսել (čʿem darsel) | չես դարսել (čʿes darsel) | չի դարսել (čʿi darsel) | չենք դարսել (čʿenkʿ darsel) | չեք դարսել (čʿekʿ darsel) | չեն դարսել (čʿen darsel) | |
| pluperfect | չէի դարսել (čʿēi darsel) | չէիր դարսել (čʿēir darsel) | չէր դարսել (čʿēr darsel) | չէինք դարսել (čʿēinkʿ darsel) | չէիք դարսել (čʿēikʿ darsel) | չէին դարսել (čʿēin darsel) | |
| aorist (past perfective) | չդարսեցի, չդարսի* (čʿdarsecʿi, čʿdarsi*) | չդարսեցիր, չդարսիր* (čʿdarsecʿir, čʿdarsir*) | չդարսեց (čʿdarsecʿ) | չդարսեցինք, չդարսինք* (čʿdarsecʿinkʿ, čʿdarsinkʿ*) | չդարսեցիք, չդարսիք* (čʿdarsecʿikʿ, čʿdarsikʿ*) | չդարսեցին, չդարսին* (čʿdarsecʿin, čʿdarsin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չդարսեմ (čʿdarsem) | չդարսես (čʿdarses) | չդարսի (čʿdarsi) | չդարսենք (čʿdarsenkʿ) | չդարսեք (čʿdarsekʿ) | չդարսեն (čʿdarsen) | |
| past | չդարսեի (čʿdarsei) | չդարսեիր (čʿdarseir) | չդարսեր (čʿdarser) | չդարսեինք (čʿdarseinkʿ) | չդարսեիք (čʿdarseikʿ) | չդարսեին (čʿdarsein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ դարսի (čʿem darsi) | չես դարսի (čʿes darsi) | չի դարսի (čʿi darsi) | չենք դարսի (čʿenkʿ darsi) | չեք դարսի (čʿekʿ darsi) | չեն դարսի (čʿen darsi) | |
| past | չէի դարսի (čʿēi darsi) | չէիր դարսի (čʿēir darsi) | չէր դարսի (čʿēr darsi) | չէինք դարսի (čʿēinkʿ darsi) | չէիք դարսի (čʿēikʿ darsi) | չէին դարսի (čʿēin darsi) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ դարսիր, մի՛ դարսի* (mí darsir, mí darsi*) | — | — | մի՛ դարսեք, մի՛ դարսեցեք** (mí darsekʿ, mí darsecʿekʿ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | դարսել (darsel) | |||
| dative | դարսելու (darselu) | |||
| ablative | դարսելուց (darselucʿ) | |||
| instrumental | դարսելով (darselov) | |||
| locative | դարսելում (darselum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | դարսելը/դարսելն (darselə/darseln) | |||
| dative | դարսելուն (darselun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | դարսելս (darsels) | |||
| dative | դարսելուս (darselus) | |||
| ablative | դարսելուցս (darselucʿs) | |||
| instrumental | դարսելովս (darselovs) | |||
| locative | դարսելումս (darselums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | դարսելդ (darseld) | |||
| dative | դարսելուդ (darselud) | |||
| ablative | դարսելուցդ (darselucʿd) | |||
| instrumental | դարսելովդ (darselovd) | |||
| locative | դարսելումդ (darselumd) | |||
Derived terms
- դարսողություն (darsołutʿyun)
- դարսոտել (darsotel)
Descendants
- → Udi: даьрз (därz)
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “դաս”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press