գորգ
Armenian
Etymology
Learned borrowing from Old Armenian գորգ (gorg).
Pronunciation
Audio (Eastern Armenian) (file) - (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [ɡɔɾɡ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [kʰɔɾkʰ]
Noun
գորգ • (gorg)
- carpet
- Synonyms: խալի (xali), կարպետ (karpet)
Declension
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | գորգ (gorg) | գորգեր (gorger) | ||
| dative | գորգի (gorgi) | գորգերի (gorgeri) | ||
| ablative | գորգից (gorgicʿ) | գորգերից (gorgericʿ) | ||
| instrumental | գորգով (gorgov) | գորգերով (gorgerov) | ||
| locative | գորգում (gorgum) | գորգերում (gorgerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | գորգը/գորգն (gorgə/gorgn) | գորգերը/գորգերն (gorgerə/gorgern) | ||
| dative | գորգին (gorgin) | գորգերին (gorgerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | գորգս (gorgs) | գորգերս (gorgers) | ||
| dative | գորգիս (gorgis) | գորգերիս (gorgeris) | ||
| ablative | գորգիցս (gorgicʿs) | գորգերիցս (gorgericʿs) | ||
| instrumental | գորգովս (gorgovs) | գորգերովս (gorgerovs) | ||
| locative | գորգումս (gorgums) | գորգերումս (gorgerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | գորգդ (gorgd) | գորգերդ (gorgerd) | ||
| dative | գորգիդ (gorgid) | գորգերիդ (gorgerid) | ||
| ablative | գորգիցդ (gorgicʿd) | գորգերիցդ (gorgericʿd) | ||
| instrumental | գորգովդ (gorgovd) | գորգերովդ (gorgerovd) | ||
| locative | գորգումդ (gorgumd) | գորգերումդ (gorgerumd) | ||
Derived terms
- աղոթագորգ (ałotʿagorg)
- գորգագործ (gorgagorc)
- գորգագործական (gorgagorcakan)
- գորգագործարան (gorgagorcaran)
- գորգագործություն (gorgagorcutʿyun)
- գորգագործուհի (gorgagorcuhi)
- գորգազարդ (gorgazard)
- գորգաթել (gorgatʿel)
- գորգածածկ (gorgacack)
- գորգային (gorgayin)
- գորգանախշ (gorganaxš)
- գորգանկար (gorgankar)
- գորգապատ (gorgapat)
- գորգապատել (gorgapatel)
- գորգապատվել (gorgapatvel)
- գորգավաճառ (gorgavačaṙ)
- գորգավաճառություն (gorgavačaṙutʿyun)
- գորգե (gorge)
- գորգեղեն (gorgełen)
- գորգուղի (gorgułi)
- մետաքսագորգ (metakʿsagorg)
- ուղեգորգ (ułegorg)
Old Armenian
Etymology
Usually considered a word of unknown origin.[1][2]
Probably related to Chechen горгам (gorgam), горгум (gorgum, “floorcloth; rag for cleaning the gun after lubrication”), Tabasaran гъюаь́ргъв (ġjuá̱rġ°, “rag”), гъяргъ (ġjarġ), гъяргъвяр (ġjarġ°jar, “rags”), Lezgi кьваркь (q̇varq̇, “rag”). For the Nakh forms listed here a derivation from the Nakh word for ‘round; circle’ has been suggested: compare Chechen горга (gorga, “round”), го (go, “circle”),[3] but this may be a folk etymology.
Perhaps the Northeast Caucasian and Armenian are borrowed from Iranian: compare Central Kurdish بەرگ (berg, “clothing, cover”), ultimately from the Iranian root which gave վարտիք (vartikʿ).
Noun
գորգ • (gorg)
- rag, floorcloth
- Synonym: կապերտ (kapert)
- 8th century, Stepʿannos Siwnecʿi, Meknutʿiwn Kʿerakanin [Commentary on Grammar] :[4][5]
- Իսկ փաղանունք ասին, որ են զոյգ անուանք․ անիւ և ճղուղ, առեղ և աւարտք, հեւան եւ դանդանք, կունդք եւ ականոց, հեց եւ բոյթ, կապերտ եւ գորգ, ձի եւ դզի, երամակապան եւ կուտպան, բիր եւ մահակ, որոց բնութիւն մի եւ անուանք այլ։
- Isk pʿałanunkʿ asin, or en zoyg anuankʿ; aniw ew čłuł, aṙeł ew awartkʿ, hewan ew dandankʿ, kundkʿ ew akanocʿ, hecʿ ew boytʿ, kapert ew gorg, ji ew dzi, eramakapan ew kutpan, bir ew mahak, orocʿ bnutʿiwn mi ew anuankʿ ayl.
- Իսկ փաղանունք ասին, որ են զոյգ անուանք․ անիւ և ճղուղ, առեղ և աւարտք, հեւան եւ դանդանք, կունդք եւ ականոց, հեց եւ բոյթ, կապերտ եւ գորգ, ձի եւ դզի, երամակապան եւ կուտպան, բիր եւ մահակ, որոց բնութիւն մի եւ անուանք այլ։
Usage notes
The only attested passage is the commentary on the grammar of Dionysius Thrax, where գորգ (gorg) appears in a list of synonym pairs with կապերտ (kapert, “rag”), which would develop later into կարպետ (karpet, “carpet, rug”). Based on this passage the dictionaries gloss գորգ (gorg) as ‘carpet’, and the modern literary language has learnedly adopted it as the usual designation for ‘carpet’. The word is not recorded in the dialects. The new Northeast Caucasian parallels prove that the more precise and correct meaning is ‘rag, floorcloth’.
Descendants
- → Armenian: գորգ (gorg)
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971), “գորգ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume I, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, page 583b
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “գորգ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 169b
- Osmajev, M. K. (2016) Čečency: obyčai, tradicii, obrjady (istorikokulʹturnyje aspekty problemy). Monografija, Grozny: Izdatelʹstvo FGBOU VO “Čečenskij gosudarstvennyj universitet”, →ISBN, page 73, without the Armenian
- Адонц, Н. (1915) Дионисий Фракийский и армянские толкователи [Dionysius Thrax and Armenian commentators] (Bibliotheca Armeno-Georgica; 4), Saint Petersburg: Academy Press, page 209
- Adoncʿ, Nikołayos (2008) Erker. hat. G., Hayerenagitakan usumnasirutʿyunner [Works. Volume III, Armenian Language Studies] (in Armenian), Yerevan: University Press, page 209
Further reading
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “գորգ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʿ lezvi patmutʿyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 313, deriving from Hittite [script needed] (kurka-), glossing it as ‘cover’
- Łapʿancʿyan, Grigor (1961) Hayocʿ lezvi patmutʿyun. Hin šrǰan [History of the Armenian Language. Ancient Period] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 170, comparing with Hittite [script needed] (kurka-), glossing it as ‘cover’
- Łazaryan, Ṙ. S.; Avetisyan, H. M. (2009), “գորգ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 148a
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “գորգ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Simon, Zsolt (2013), “Die These der hethitisch-luwischen Lehnwörter im Armenischen: eine kritische Neubetrachtung”, in International Journal of Diachronic Linguistics and Linguistic Reconstruction (in German), volume 10, issue 2, page 104, rejecting the Hittite etymology, because nowadays the Hittite word is understood to mean ‘foal, colt’; see Persian کره (korre)