գաւառ

գաւառ

Old Armenian

Etymology

The origin is uncertain. J̌ahukyan compares to Middle Persian [script needed] (pargawār, “environs, sides”),[1] which is found in some dictionaries[2][3] but not MacKenzie, who has Middle Persian [script needed] (plywʾl /parwār/, “citadel; circumvallation; suburb, surroundings”)[4] possibly as an alternative reading of the same word.

Noun

գաւառ • (gawaṙ)

1. district, region, canton
2. (historical) a political subdivision of ancient Armenia, smaller than նահանգ (nahang, “province”)
   • 7th century, Anania Širakacʿi, Ašxarhacʿoycʿ [Geography] :

     Վեցերորդ՝ Կորճէք յելից կայ Մոկաց առ Ասորեստանիւ։ Եւ գաւառս ունի մետասան․ զԿորդիս, զԿորդիս վերին, զԿորդիս միջին, զԿորդիս ներքին, զԱյտուանս, զՄոթղանս, զՈրսիրանս, զԿարատունիս, զՃահուկ, զՓոքր Աղբակ։ Եւ ունի զառիկ․ եւ ի պտղոց՝ շահդանակ։

     Vecʿerord, Korčēkʿ yelicʿ kay Mokacʿ aṙ Asorestaniw. Ew gawaṙs uni metasan; zKordis, zKordis verin, zKordis miǰin, zKordis nerkʿin, zAytuans, zMotʿłans, zOrsirans, zKaratunis, zČahuk, zPʿokʿr Ałbak. Ew uni zaṙik; ew i ptłocʿ, šahdanak.

     • 1992 translation by Robert H. Hewsen

       Korčēkʿ is east of Mokkʿ by Assyria. It has eleven districts: Kordis, Upper Kordis, Middle Kordis, Lower Kordis, Aytuans, Motʿłans, Orsirans, Karatunis, Čahuk, and Lesser Ałbak. It has arsenic and among its fruits is the chestnut.

Declension

i-a-type

	singular		plural
nominative	գաւառ (gawaṙ)		գաւառք (gawaṙkʿ)
genitive	գաւառի (gawaṙi)		գաւառաց (gawaṙacʿ)
dative	գաւառի (gawaṙi)		գաւառաց (gawaṙacʿ)
accusative	գաւառ (gawaṙ)		գաւառս (gawaṙs)
ablative	գաւառէ (gawaṙē)		գաւառաց (gawaṙacʿ)
instrumental	գաւառաւ (gawaṙaw)		գաւառաւք = գաւառօք (gawaṙawkʿ = gawaṙōkʿ)
locative	գաւառի (gawaṙi)		գաւառս (gawaṙs)

Derived terms

• անգաւառ (angawaṙ)
• բարիգաւառեայ (barigawaṙeay)
• բարձրագաւառ (barjragawaṙ)
• բնագաւառ (bnagawaṙ)
• գաւառակ (gawaṙak)
• գաւառակալ (gawaṙakal)
• գաւառական (gawaṙakan)
• գաւառակից (gawaṙakicʿ)
• գաւառակողմն (gawaṙakołmn)
• գաւառակոյտ (gawaṙakoyt)
• գաւառային (gawaṙayin)
• գաւառապետ (gawaṙapet)
• գաւառապետաբար (gawaṙapetabar)
• գաւառապետական (gawaṙapetakan)
• գաւառապետեմ (gawaṙapetem)
• գաւառապետութիւն (gawaṙapetutʿiwn)
• գաւառասիրեմ (gawaṙasirem)
• գաւառատեսուչ (gawaṙatesučʿ)
• գաւառատէր (gawaṙatēr)
• գաւառացի (gawaṙacʿi)
• ինքնագաւառեայ (inkʿnagawaṙeay)
• համագաւառ (hamagawaṙ)
• հոմագաւառ (homagawaṙ)
• ձորագաւառ (joragawaṙ)
• չարագաւառեայ (čʿaragawaṙeay)
• ստորագաւառ (storagawaṙ)
• վերնագաւառ (vernagawaṙ)

 

Descendants

• Armenian: գավառ (gavaṙ), գաւառ (gawaṙ)
  • Kurdish:

    → Northern Kurdish: kavar

References

1. J̌ahukyan, Geworg (2010), “գաւառ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 153a
2. Abrahamyan, Ṙ. (1965), “pargavār”, in G. M. Nalbandyan, editor, Pahlaveren-parskeren-hayeren-ṙuseren-angleren baṙaran [Pahlavi–Persian–Armenian–Russian–English Dictionary], Yerevan: Mitk, page 219
3. Farahvashī, Bahrām (1979) Farhang-e fārsi beh pahlavi [Persian–Pahlavi Dictionary]‎, Tehran, pages 33, 244
4. MacKenzie, D. N. (1971), “parwār”, in A concise Pahlavi dictionary, London, New York, Toronto: Oxford University Press, page 65

Further reading

• Ačaṙean, Hračʿeay (1971), “գաւառ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume I, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, pages 527–528, tentatively derives from unattested Hurro-Urartian or a “Caucasian” language, comparing Georgian გვარი (gvari, “genus, kin, kind, sort, family”), but this is now known to be an unrelated cognate of գոհար (gohar)
• Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “գաւառ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “գաւառ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy