գազան
Armenian
Etymology
From Old Armenian գազան (gazan).
Pronunciation
Audio (file) - (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [ɡɑˈzɑn]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [kʰɑˈzɑn]
- Hyphenation: գա‧զան
Noun
գազան • (gazan)
- wild beast
- (figuratively) brute, cruel man
Declension
i-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | գազան (gazan) | գազաններ (gazanner) | ||
| dative | գազանի (gazani) | գազանների (gazanneri) | ||
| ablative | գազանից (gazanicʿ) | գազաններից (gazannericʿ) | ||
| instrumental | գազանով (gazanov) | գազաններով (gazannerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | գազանը/գազանն (gazanə/gazann) | գազանները/գազաններն (gazannerə/gazannern) | ||
| dative | գազանին (gazanin) | գազաններին (gazannerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | գազանս (gazans) | գազաններս (gazanners) | ||
| dative | գազանիս (gazanis) | գազաններիս (gazanneris) | ||
| ablative | գազանիցս (gazanicʿs) | գազաններիցս (gazannericʿs) | ||
| instrumental | գազանովս (gazanovs) | գազաններովս (gazannerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | գազանդ (gazand) | գազաններդ (gazannerd) | ||
| dative | գազանիդ (gazanid) | գազաններիդ (gazannerid) | ||
| ablative | գազանիցդ (gazanicʿd) | գազաններիցդ (gazannericʿd) | ||
| instrumental | գազանովդ (gazanovd) | գազաններովդ (gazannerovd) | ||
| locative | — | — | ||
Adjective
գազան • (gazan) (superlative ամենագազան)
- brutal, bestial; atrocious, savage
- (slang) excellent, very good, cool
Declension
i-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | գազան (gazan) | գազաններ (gazanner) | ||
| dative | գազանի (gazani) | գազանների (gazanneri) | ||
| ablative | գազանից (gazanicʿ) | գազաններից (gazannericʿ) | ||
| instrumental | գազանով (gazanov) | գազաններով (gazannerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | գազանը/գազանն (gazanə/gazann) | գազանները/գազաններն (gazannerə/gazannern) | ||
| dative | գազանին (gazanin) | գազաններին (gazannerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | գազանս (gazans) | գազաններս (gazanners) | ||
| dative | գազանիս (gazanis) | գազաններիս (gazanneris) | ||
| ablative | գազանիցս (gazanicʿs) | գազաններիցս (gazannericʿs) | ||
| instrumental | գազանովս (gazanovs) | գազաններովս (gazannerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | գազանդ (gazand) | գազաններդ (gazannerd) | ||
| dative | գազանիդ (gazanid) | գազաններիդ (gazannerid) | ||
| ablative | գազանիցդ (gazanicʿd) | գազաններիցդ (gazannericʿd) | ||
| instrumental | գազանովդ (gazanovd) | գազաններովդ (gazannerovd) | ||
| locative | — | — | ||
Derived terms
- գազանանոց (gazananocʿ)
Old Armenian
Etymology
An Iranian borrowing: compare Middle Persian [Book Pahlavi needed] (gzytn' /gazīdan/), Persian گزیدن (gazidan, “to bite, sting”), گزان (gazân, “biting”).[1][2][3][4]
Noun
գազան • (gazan)
- wild predatory beast
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).2.1:[5]
- Սկսցուք ասել վասն առիւծուն, որ թագաւոր է ամենայն գազանաց կամ թէ ամենայն իսկ անասնոց։
- Skscʿukʿ asel vasn aṙiwcun, or tʿagawor ē amenayn gazanacʿ kam tʿē amenayn isk anasnocʿ.
- Translation by Gohar Muradyan
- Let us begin to speak of the lion, the king of all the beasts or all the animals.
- Սկսցուք ասել վասն առիւծուն, որ թագաւոր է ամենայն գազանաց կամ թէ ամենայն իսկ անասնոց։
- elephant
- serpent; dragon
- (figuratively) brutal, beastly man
Declension
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | գազան (gazan) | գազանք (gazankʿ) | |
| genitive | գազանի (gazani) | գազանաց (gazanacʿ) | |
| dative | գազանի (gazani) | գազանաց (gazanacʿ) | |
| accusative | գազան (gazan) | գազանս (gazans) | |
| ablative | գազանէ (gazanē) | գազանաց (gazanacʿ) | |
| instrumental | գազանաւ (gazanaw) | գազանաւք = գազանօք (gazanawkʿ = gazanōkʿ) | |
| locative | գազանի (gazani) | գազանս (gazans) |
Adjective
գազան • (gazan)
- strong (of brine, vinegar)
Declension
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | գազան (gazan) | գազանք (gazankʿ) | |
| genitive | գազանի (gazani) | գազանաց (gazanacʿ) | |
| dative | գազանի (gazani) | գազանաց (gazanacʿ) | |
| accusative | գազան (gazan) | գազանս (gazans) | |
| ablative | գազանէ (gazanē) | գազանաց (gazanacʿ) | |
| instrumental | գազանաւ (gazanaw) | գազանաւք = գազանօք (gazanawkʿ = gazanōkʿ) | |
| locative | գազանի (gazani) | գազանս (gazans) |
Derived terms
- գազանաբար (gazanabar)
- գազանաբարոյ (gazanabaroy)
- գազանաբարոյութիւն (gazanabaroyutʿiwn)
- գազանաբարու (gazanabaru)
- գազանաբարութիւն (gazanabarutʿiwn)
- գազանաբարք (gazanabarkʿ)
- գազանաբեկ (gazanabek)
- գազանաբեկութիւն (gazanabekutʿiwn)
- գազանաբնակ (gazanabnak)
- գազանաբնութիւն (gazanabnutʿiwn)
- գազանաբոյծ (gazanaboyc)
- գազանագէշ (gazanagēš)
- գազանագոյն (gazanagoyn)
- գազանագունդ (gazanagund)
- գազանադէմ (gazanadēm)
- գազանախառն (gazanaxaṙn)
- գազանածախ (gazanacax)
- գազանածակք (gazanacakkʿ)
- գազանակ (gazanak)
- գազանական (gazanakan)
- գազանակեաց (gazanakeacʿ)
- գազանակեր (gazanaker)
- գազանակերպ (gazanakerp)
- գազանակերպութիւն (gazanakerputʿiwn)
- գազանակուտ (gazanakut)
- գազանակուր (gazanakur)
- գազանակռիւ (gazanakṙiw)
- գազանաձեւ (gazanajew)
- գազանամարտ (gazanamart)
- գազանամարտիկ (gazanamartik)
- գազանամարտութիւն (gazanamartutʿiwn)
- գազանամիտ (gazanamit)
- գազանամտութիւն (gazanamtutʿiwn)
- գազանային (gazanayin)
- գազանանամ (gazananam)
- գազանանման (gazananman)
- գազանաշունչ (gazanašunčʿ)
- գազանապէս (gazanapēs)
- գազանասիրտ (gazanasirt)
- գազանասնոյց (gazanasnoycʿ)
- գազանատեսակ (gazanatesak)
- գազանացուցանեմ (gazanacʿucʿanem)
- գազանաւէտ (gazanawēt)
- գազանեղէն (gazanełēn)
- գազանեմ (gazanem)
- գազանեցուցանեմ (gazanecʿucʿanem)
- գազանընկէց (gazanənkēcʿ)
- գազանիմ (gazanim)
- գազանութիւն (gazanutʿiwn)
- գազանուտ (gazanut)
- գազանօրէն (gazanōrēn)
- խառնագազան (xaṙnagazan)
- կիսագազան (kisagazan)
- չարագազան (čʿaragazan)
- չգազան (čʿgazan)
Descendants
- Armenian: գազան (gazan)
References
- Patkanean, Kʿ. (1880), “Tʿē inčʿ teł ē bṙnum hayerēn lezun hndka-ewropakan lezuneri šrǰanum [About the Place of Armenian Among Indo-European Languages]”, in Pʿorj (in Armenian), volume III, Tiflis, page 84
- Pedersen, Holger (1905), “Zur armenischen Sprachgeschichte”, in Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung auf dem Gebiete der Indogermanischen Sprachen (in German), volume 38, issue 2, page 198
- Bailey, H. W. (1970), “A Range of Iranica”, in Mary Boyce, Ilya Gershevitch, editors, W.B. Henning memorial volume, London: Lund Humphries, page 27
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 293
- Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6), Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 87, 141
Further reading
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “գազան”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “գազան”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “գազան”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press