բարձր

բարձր

Armenian

Etymology

From Old Armenian բարձր (barjr).

Pronunciation

• (Eastern Armenian, standard) IPA^(key): [ˈbɑɾt͡sʰəɾ]
• (Western Armenian, standard) IPA^(key): [ˈpʰɑɾt͡sʰəɾ]

• Audio (Eastern Armenian)

  (file)

Adjective

բարձր • (barjr) (superlative ամենաբարձր)

1. high, tall, elevated

   բարձր շենք ― barjr šenkʿ ― high building

   բարձր սար ― barjr sar ― high mountain

2. loud (of voice)

   բարձր ձայն ― barjr jayn ― loud voice

3. (figuratively) sublime, grand, eminent

Declension

nominalized, i-type (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	բարձր (barjr)	բարձրեր (barjrer)
dative	բարձրի (barjri)	բարձրերի (barjreri)
ablative	բարձրից (barjricʿ)	բարձրերից (barjrericʿ)
instrumental	բարձրով (barjrov)	բարձրերով (barjrerov)
locative	բարձրում (barjrum)	բարձրերում (barjrerum)
	definite forms
nominative	բարձրը/բարձրն (barjrə/barjrn)	բարձրերը/բարձրերն (barjrerə/barjrern)
dative	բարձրին (barjrin)	բարձրերին (barjrerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	բարձրս (barjrs)	բարձրերս (barjrers)
dative	բարձրիս (barjris)	բարձրերիս (barjreris)
ablative	բարձրիցս (barjricʿs)	բարձրերիցս (barjrericʿs)
instrumental	բարձրովս (barjrovs)	բարձրերովս (barjrerovs)
locative	բարձրումս (barjrums)	բարձրերումս (barjrerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	բարձրդ (barjrd)	բարձրերդ (barjrerd)
dative	բարձրիդ (barjrid)	բարձրերիդ (barjrerid)
ablative	բարձրիցդ (barjricʿd)	բարձրերիցդ (barjrericʿd)
instrumental	բարձրովդ (barjrovd)	բարձրերովդ (barjrerovd)
locative	բարձրումդ (barjrumd)	բարձրերումդ (barjrerumd)

Antonyms

• ցածր (cʿacr)

Adverb

բարձր • (barjr)

1. high; high up
2. loudly; aloud

Derived terms

• բարձրորակ (barjrorak)

 

---

Old Armenian

Etymology

From Proto-Indo-European *bʰr̥ǵʰu-r-, from *bʰerǵʰ-, whence also բառնամ (baṙnam); the form -բերձ (-berj) found in compounds is directly from *bʰerǵʰ-.[1][2][3][4][5] Compare also Hittite 𒈦𒆪𒍑 (pár-ku-uš /parkuš/, “high, tall”).

Adjective

բարձր • (barjr)

1. high, elevated

   ի բարձուէ ― i barjuē ― from above

   հոսել ի բարձուէ ― hosel i barjuē ― to fling, to throw from above

   ի ձայն բարձր, բարձր ձայնիւ, ձայնիւ բարձու ― i jayn barjr, barjr jayniw, jayniw barju ― aloud, loudly

   բարձր առնել ― barjr aṙnel ― to elevate, to raise on high

   բարձր քանդակ ― barjr kʿandak ― relief, basso-rilievo

2. (figuratively) sublime, eminent, great, excellent

   բարձր առնել ― barjr aṙnel ― to magnify, to exalt

   բարձր լինիմ ― barjr linim ― to be elevated, glorified

   ճանաչեմ զբարձունս ― čanačʿem zbarjuns ― to know sublime or profound things

   սեղան բարձր ― sełan barjr ― splendid, sumptuous dinner, banquet

   բարձր ոճ ― barjr oč ― elevated style

Declension

r-u-type

	singular (uncountable)
nominative	բարձր (barjr)
genitive	բարձու (barju)
dative	բարձու (barju)
accusative	բարձր (barjr)
ablative	բարձուէ (barjuē)
instrumental	բարձու (barju)
locative	բարձու (barju)
singulars follow r-u-type declension, but n-type instrumental singular բարձամբ (barjamb) is also attested

n-type

	plural only (plurale tantum)
nominative	բարձունք (barjunkʿ)
genitive	բարձանց (barjancʿ)
dative	բարձանց (barjancʿ)
accusative	բարձունս (barjuns)
ablative	բարձանց (barjancʿ)
instrumental	բարձամբք (barjambkʿ)
locative	բարձունս (barjuns)
plurals follow n-type declension

Noun

բարձր • (barjr)

1. (usually in the plural) height, top, summit, eminence, elevation; heaven

   թագաւոր բարձանց ― tʿagawor barjancʿ ― king of heaven

   թռչունք բարձանց ― tʿṙčʿunkʿ barjancʿ ― birds of air

Declension

r-u-type

	singular (uncountable)
nominative	բարձր (barjr)
genitive	բարձու (barju)
dative	բարձու (barju)
accusative	բարձր (barjr)
ablative	բարձուէ (barjuē)
instrumental	բարձու (barju)
locative	բարձու (barju)
singulars follow r-u-type declension, but n-type instrumental singular բարձամբ (barjamb) is also attested

n-type

	plural only (plurale tantum)
nominative	բարձունք (barjunkʿ)
genitive	բարձանց (barjancʿ)
dative	բարձանց (barjancʿ)
accusative	բարձունս (barjuns)
ablative	բարձանց (barjancʿ)
instrumental	բարձամբք (barjambkʿ)
locative	բարձունս (barjuns)
plurals follow n-type declension

Derived terms

• ամբառնալիք (ambaṙnalikʿ)
• ամբառնամ (ambaṙnam)
• ամբարձաթռիչ (ambarjatʿṙičʿ)
• ամբարձաձիգ (ambarjajig)
• ամբարձամտութիւն (ambarjamtutʿiwn)
• ամբարձային (ambarjayin)
• ամբարձասաստ (ambarjasast)
• ամբարձի (ambarji)
• ամբարձուղէշ (ambarjułēš)
• ամբարձումն (ambarjumn)
• ամենաբարձր (amenabarjr)
• ամրաբերձ (amraberj)
• անբառնալի (anbaṙnali)
• անհոգաբարձ (anhogabarj)
• անփորձաբերձ (anpʿorjaberj)
• աշխատաբարձ (ašxatabarj)
• աստուածաբարձ (astuacabarj)
• բազմաբերձ (bazmaberj)
• բառնալիք (baṙnalikʿ)
• բառնամ (baṙnam)
• բառնանիմ (baṙnanim)
• բարձաբեկ (barjabek)
• բարձաբեկութիւն (barjabekutʿiwn)
• բարձաբերձութիւն (barjaberjutʿiwn)
• բարձակրեմ (barjakrem)
• բարձողութիւն (barjołutʿiwn)
• բարձողութիւն (barjołutʿiwn)
• բարձումն (barjumn)
• բարձունք (barjunkʿ)
• բարձուստ (barjust)
• բարձուցանեմ (barjucʿanem)
• բարձրաբազուկ (barjrabazuk)
• բարձրաբան (barjraban)
• բարձրաբանական (barjrabanakan)
• բարձրաբանեմ (barjrabanem)
• բարձրաբանութիւն (barjrabanutʿiwn)
• բարձրաբար (barjrabar)
• բարձրաբարբառ (barjrabarbaṙ)
• բարձրաբարբառագոյն (barjrabarbaṙagoyn)
• բարձրաբեղուն (barjrabełun)
• բարձրաբերձ (barjraberj)
• բարձրաբերձ (barjraberj)
• բարձրաբերձութիւն (barjraberjutʿiwn)
• բարձրաբերձութիւն (barjraberjutʿiwn)
• բարձրաբնակ (barjrabnak)
• բարձրաբուն (barjrabun)
• բարձրագագաթն (barjragagatʿn)
• բարձրագահ (barjragah)
• բարձրագահոյք (barjragahoykʿ)
• բարձրագաւառ (barjragawaṙ)
• բարձրագեղ (barjrageł)
• բարձրագլուխ (barjraglux)
• բարձրագոյն (barjragoyn)
• բարձրագոչ (barjragočʿ)
• բարձրադէզ (barjradēz)
• բարձրադէտ (barjradēt)
• բարձրադիտակ (barjraditak)
• բարձրաթեւ (barjratʿew)
• բարձրաթիռ (barjratʿiṙ)
• բարձրաթռիչ (barjratʿṙičʿ)
• բարձրաթռչութիւն (barjratʿṙčʿutʿiwn)
• բարձրալերինք (barjralerinkʿ)
• բարձրախառն (barjraxaṙn)
• բարձրախումբ (barjraxumb)
• բարձրածայր (barjracayr)
• բարձրածայրեալ (barjracayreal)
• բարձրածայրութիւն (barjracayrutʿiwn)
• բարձրածնութիւն (barjracnutʿiwn)
• բարձրակալ (barjrakal)
• բարձրակայ (barjrakay)
• բարձրական (barjrakan)
• բարձրակառ (barjrakaṙ)
• բարձրակառոյց (barjrakaṙoycʿ)
• բարձրակատար (barjrakatar)
• բարձրակոհակ (barjrakohak)
• բարձրակուտակ (barjrakutak)
• բարձրահայեաց (barjrahayeacʿ)
• բարձրահայեցողութիւն (barjrahayecʿołutʿiwn)
• բարձրահաս (barjrahas)
• բարձրահասակ (barjrahasak)
• բարձրահռչակ (barjrahṙčʿak)
• բարձրաձաղկ (barjrajałk)
• բարձրաձայն (barjrajayn)
• բարձրաձայնեմ (barjrajaynem)
• բարձրաձայնութիւն (barjrajaynutʿiwn)
• բարձրաձեղուն (barjrajełun)
• բարձրաձեռն (barjrajeṙn)
• բարձրաձեւ (barjrajew)
• բարձրաճիչ (barjračičʿ)
• բարձրամիտ (barjramit)
• բարձրամուր (barjramur)
• բարձրամտեմ (barjramtem)
• բարձրամտիմ (barjramtim)
• բարձրամտութիւն (barjramtutʿiwn)
• բարձրայարկ (barjrayark)
• բարձրայօն (barjrayōn)
• բարձրայօնակ (barjrayōnak)
• բարձրայօնութիւն (barjrayōnutʿiwn)
• բարձրանամ (barjranam)
• բարձրանիշ (barjraniš)
• բարձրանշան (barjranšan)
• բարձրաշէն (barjrašēn)
• բարձրաշուք (barjrašukʿ)
• բարձրապատիւ (barjrapatiw)
• բարձրապատում (barjrapatum)
• բարձրապարանոց (barjraparanocʿ)
• բարձրապարանոցութիւն (barjraparanocʿutʿiwn)
• բարձրապարիսպ (barjraparisp)
• բարձրապարու (barjraparu)
• բարձրապէս (barjrapēs)
• բարձրասաղարթ (barjrasałartʿ)
• բարձրասացութիւն (barjrasacʿutʿiwn)
• բարձրասիրտ (barjrasirt)
• բարձրասրուն (barjrasrun)
• բարձրավանդակ (barjravandak)
• բարձրավարս (barjravars)
• բարձրավզանամ (barjravzanam)
• բարձրավզիմ (barjravzim)
• բարձրավզութիւն (barjravzutʿiwn)
• բարձրավիզ (barjraviz)
• բարձրատարած (barjratarac)
• բարձրատեսակ (barjratesak)
• բարձրացուցանեմ (barjracʿucʿanem)
• բարձրացուցիչ (barjracʿucʿičʿ)
• բարձրաւանդ (barjrawand)
• բարձրաւանդակ (barjrawandak)
• բարձրաւանդակագոյն (barjrawandakagoyn)
• բարձրաւանդայարկ (barjrawandayark)
• բարձրաքեաց (barjrakʿeacʿ)
• բարձրբարձ (barjrbarj)
• բարձրբարձ (barjrbarj)
• բարձրեալ (barjreal)
• բարձրեղջիւր (barjrełǰiwr)
• բարձրընթաց (barjrəntʿacʿ)
• բարձրիգլուխ (barjriglux)
• բարձրիչ (barjričʿ)
• բարձրմտութիւն (barjrmtutʿiwn)
• բարձրութիւն (barjrutʿiwn)
• բարձրուղէշ (barjrułēš)
• բարձրպարանոց (barjrparanocʿ)
• բարձրվզեմ (barjrvzem)
• բացաբառնամ (bacʿabaṙnam)
• բացաբարձ (bacʿabarj)
• բացաբարձողական (bacʿabarjołakan)
• բացաբարձութիւն (bacʿabarjutʿiwn)
• բացաբարձումն (bacʿabarjumn)
• բացբարձական (bacʿbarjakan)
• բացբարձիչ (bacʿbarjičʿ)
• բացբարձող (bacʿbarjoł)
• բացբարձումն (bacʿbarjumn)
• բեռնաբարձ (beṙnabarj)
• բերկրաբերձ (berkraberj)
• բերձաբերիմ (berjaberim)
• բերձակատար (berjakatar)
• բերձրութիւն (berjrutʿiwn)
• բնաբարձ (bnabarj)
• գեղմնաբարձ (gełmnabarj)
• գերամբառնամ (gerambaṙnam)
• գերամբարձ (gerambarj)
• գերամբարձագոյն (gerambarjagoyn)
• գերամբարձութիւն (gerambarjutʿiwn)
• գերամբարձումն (gerambarjumn)
• դժուարաբառնալի (džuarabaṙnali)
• դժուարամբառնալի (džuarambaṙnali)
• երկնաբարձ (erknabarj)
• երկնաբարձր (erknabarjr)
• երկնաբերձ (erknaberj)
• երկնաբերձագոյնս (erknaberjagoyns)
• երկրաբարձ (erkrabarj)
• երկրաբերձ (erkraberj)
• զինահամբառնամ (zinahambaṙnam)
• զրահաբարձ (zrahabarj)
• լանջաբերձ (lanǰaberj)
• լեռնաբերձ (leṙnaberj)
• լծաբարձ (lcabarj)
• լծնբարձ (lcnbarj)
• լուսաբերձ (lusaberj)
• խաչաբարձ (xačʿabarj)
• խորհրդաբարձ (xorhrdabarj)
• ծանրաբերձ (canraberj)
• կականաբարձ (kakanabarj)
• կառաբարձ (kaṙabarj)
• կարեբարձութիւն (karebarjutʿiwn)
• կարճաբերձ (karčaberj)
• կենաբարձ (kenabarj)
• կենաբարձիւր (kenabarjiwr)
• կրկնաբարձ (krknabarj)
• հակատարաբառնամ (hakatarabaṙnam)
• հակատարաբարձիմ (hakatarabarjim)
• համաբառնամ (hamabaṙnam)
• համբառնամ (hambaṙnam)
• համբարձաբերձ (hambarjaberj)
• համբարձախօսական (hambarjaxōsakan)
• համբարձային (hambarjayin)
• համբարձողութիւն (hambarjołutʿiwn)
• համբարձումն (hambarjumn)
• համբարձչաբար (hambarjčʿabar)
• հարաւաբերձ (harawaberj)
• հարկաբարձութիւն (harkabarjutʿiwn)
• հոգաբարձ (hogabarj)
• հոգաբարձականութիւն (hogabarjakanutʿiwn)
• հոգաբարձեմ (hogabarjem)
• հոգաբարձու (hogabarju)
• հոգաբարձութիւն (hogabarjutʿiwn)
• հոգաբարձօրէն (hogabarjōrēn)
• հոգեբարձ (hogebarj)
• հոգեբարձու (hogebarju)
• հոգէբարձ (hogēbarj)
• հոգէբարձող (hogēbarjoł)
• հոգէբարձու (hogēbarju)
• հոգէբարձութիւն (hogēbarjutʿiwn)
• հրաբերձ (hraberj)
• հրաբերձաբար (hraberjabar)
• հրաբերձութիւն (hraberjutʿiwn)
• ձողաբարձ (jołabarj)
• մակաբառնամ (makabaṙnam)
• մանկաբարձ (mankabarj)
• մեծաբերձ (mecaberj)
• մեհենաբարձ (mehenabarj)
• միաբարձ (miabarj)
• յաղթաբերձ (yałtʿaberj)
• նշանաբարձ (nšanabarj)
• շարաբառնամ (šarabaṙnam)
• շարաբարձումն (šarabarjumn)
• շնորհաբարձ (šnorhabarj)
• ուղիշաբերձ (ułišaberj)
• ուղղաբերձ (ułłaberj)
• ուշաբարձ (ušabarj)
• ուշաբարձեալ (ušabarjeal)
• պաշարաբարձ (pašarabarj)
• պատարագաբարձ (pataragabarj)
• պարաբառնամ (parabaṙnam)
• սարաբարձր (sarabarjr)
• վերաբերձ (veraberj)
• վերամբառնամ (verambaṙnam)
• վերամբարձ (verambarj)
• վերամբարձագնաց (verambarjagnacʿ)
• վերամբարձագոյն (verambarjagoyn)
• վերամբարձական (verambarjakan)
• վերամբարձահան (verambarjahan)
• վերամբարձայած (verambarjayac)
• վերամբարձայածու (verambarjayacu)
• վերամբարձութիւն (verambarjutʿiwn)
• վերգրկաբարձիկ (vergrkabarjik)
• վերըմբերձիկ (verəmberjik)
• վերըմբերձուստ (verəmberjust)
• վերհամբարձ (verhambarj)
• վերհամբարձագոյն (verhambarjagoyn)
• տարաբարձ (tarabarj)
• տարաբարձական (tarabarjakan)
• տարաբարձիմ (tarabarjim)
• տարաբարձութիւն (tarabarjutʿiwn)
• րենամբարձ (renambarj)
• փարաբառնամ (pʿarabaṙnam)
• փարաբարձութիւն (pʿarabarjutʿiwn)
• փոխամբարձեալ (pʿoxambarjeal)

 

Descendants

• Armenian: բարձր (barjr), բարձունք (barjunkʿ)

References

1. Ačaṙyan, Hračʿya (1940) Hayocʿ lezvi patmutʿyun [History of the Armenian Language] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, pages 40–41
2. Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “բառնալ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
3. Fortson, Benjamin W. (2010) Indo-European Language and Culture: An Introduction, second edition, Oxford: Blackwell, page 385
4. Martirosyan, Hrach (2010), “barjr”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 171
5. J̌ahukyan, Geworg (2010), “բարձր”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik

Further reading

• Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “բարձր”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “բարձր”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy