բախտ
Armenian
Etymology
From Old Armenian բախտ (baxt).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [bɑχt]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [pʰɑχt]
Audio (file)
Noun
բախտ • (baxt)
- luck, fortune (good or bad)
- բախտ(ը) բանալ ― baxt(ə) banal ― 1) to tell someone's fortune; 2) to part hair when combing or brushing
- բախտ որոնել, փնտրել ― baxt oronel, pʿntrel ― to search for happiness
- բախտը բանել ― baxtə banel ― to be fortunate, to be lucky
- բախտը բացվել ― baxtə bacʿvel ― see բախտի դռները բացվել
- բախտը բերել / բախտը կտրել ― baxtə berel / baxtə ktrel ― see բախտը բանել
- բախտը բռնել ― baxtə bṙnel ― to achieve success
- բախտը ետ գալ ― baxtə et gal ― to be lucky or successful again
- բախտը ժպտալ ― baxtə žptal ― to be successful, to be fortunate
- բախտի կապ լինել ― baxti kap linel ― to remain unfortunate, to be unlucky
- բախտը կապվել՝ թեքվել՝ ծռվել՝ ծովն ընկնել՝ ջուրն ընկնել ― baxtə kapvel, tʿekʿvel, cṙvel, covn ənknel, ǰurn ənknel ― to fail, to be unlucky, to not achieve or receive desired result
- բախտի անիվը շուռ գալ՝ թեքվել ― baxti anivə šuṙ gal, tʿekʿvel ― to turn for the better or worse depending on how the wheel of fortune turns
- բախտի բերմամբ / բախտի բերմունքով ― baxti bermamb / baxti bermunkʿov ― by chance, luckily
- բախտի դռները բացվել ― baxti dṙnerə bacʿvel ― to get out of misfortune and become fortunate
- բախտին թողնելլ ― baxtin tʿołnell ― to leave something to luck
- բախտին քար գցել / բախտին քացի տալ ― baxtin kʿar gcʿel / baxtin kʿacʿi tal ― to hurt oneself, to make oneself unlucky
- բախտից փախչել ― baxticʿ pʿaxčʿel ― to refuse luck or success, to run away from success
- իր բախտի տերը դառնալ ― ir baxti terə daṙnal ― to take luck or fortune into one's own hands
- բախտից գանգատվել՝ խռովել ― baxticʿ gangatvel, xṙovel ― to be unhappy with one's situation, to express dissatisfaction
- բախտ ունենալ ― baxt unenal ― to be lucky
- մեկի բախտն ընկնել ― meki baxtn ənknel ― to beg, to plead, to depend or rely on someone
- good fortune, good luck
- fate, lot, destiny
- condition, state
- happiness
- parting (of hair)
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | բախտ (baxt) | բախտեր (baxter) | ||
| dative | բախտի (baxti) | բախտերի (baxteri) | ||
| ablative | բախտից (baxticʿ) | բախտերից (baxtericʿ) | ||
| instrumental | բախտով (baxtov) | բախտերով (baxterov) | ||
| locative | բախտում (baxtum) | բախտերում (baxterum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | բախտը/բախտն (baxtə/baxtn) | բախտերը/բախտերն (baxterə/baxtern) | ||
| dative | բախտին (baxtin) | բախտերին (baxterin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | բախտս (baxts) | բախտերս (baxters) | ||
| dative | բախտիս (baxtis) | բախտերիս (baxteris) | ||
| ablative | բախտիցս (baxticʿs) | բախտերիցս (baxtericʿs) | ||
| instrumental | բախտովս (baxtovs) | բախտերովս (baxterovs) | ||
| locative | բախտումս (baxtums) | բախտերումս (baxterums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | բախտդ (baxtd) | բախտերդ (baxterd) | ||
| dative | բախտիդ (baxtid) | բախտերիդ (baxterid) | ||
| ablative | բախտիցդ (baxticʿd) | բախտերիցդ (baxtericʿd) | ||
| instrumental | բախտովդ (baxtovd) | բախտերովդ (baxterovd) | ||
| locative | բախտումդ (baxtumd) | բախտերումդ (baxterumd) | ||
Synonyms
- (good fortune): հաջողություն (haǰołutʿyun)
- (destiny): ճակատագիր (čakatagir)
Old Armenian
Alternative forms
- բաղդ (bałd) (post-classical common misspelling)
- բաստ (bast) (post-classical dialectal form)
Etymology
From Middle Persian 𐭡𐭤𐭲 (bht /baxt/, “fortune, luck”), whence also Persian بخت (baxt). See it for more.
Noun
բախտ • (baxt)
- luck (good or bad)
- ըստ չար բախտին ― əst čʿar baxtin ― by ill luck, unfortunately
- ըստ յաջողելոյ բախտի, ըստ յաջողուածոյ բախտի, ըստ բախտի եղեալ նորա մեռանի թշնամին ― əst yaǰołeloy baxti, əst yaǰołuacoy baxti, əst baxti ełeal nora meṙani tʿšnamin ― by chance, fortunately his enemy dies
- good fortune, prosperity, luck
- չեղեւ ինձ բախտ ― čʿełew inj baxt ― I have not had the happiness
- destiny, fate, fatality
Declension
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | բախտ (baxt) | բախտք (baxtkʿ) | |
| genitive | բախտի (baxti) | բախտից (baxticʿ) | |
| dative | բախտի (baxti) | բախտից (baxticʿ) | |
| accusative | բախտ (baxt) | բախտս (baxts) | |
| ablative | բախտէ (baxtē) | բախտից (baxticʿ) | |
| instrumental | բախտիւ (baxtiw) | բախտիւք (baxtiwkʿ) | |
| locative | բախտի (baxti) | բախտս (baxts) |
Synonyms
- (fate, destiny): ճակատագիր (čakatagir)
Derived terms
- ամենաբախտ (amenabaxt)
- անբախտ (anbaxt)
- անբախտելի (anbaxteli)
- անբախտութիւն (anbaxtutʿiwn)
- բախտաբաշխ (baxtabašx)
- բախտագիւտ (baxtagiwt)
- բախտագրութիւն (baxtagrutʿiwn)
- բախտանոց (baxtanocʿ)
- բախտապարգեւ (baxtapargew)
- բախտացի (baxtacʿi)
- բախտաւոր (baxtawor)
- բախտաւորութիւն (baxtaworutʿiwn)
- բաստ (bast)
- բարեբախտ (barebaxt)
- բարեբախտաբար (barebaxtabar)
- բարեբախտագոյն (barebaxtagoyn)
- բարեբախտանամ (barebaxtanam)
- բարեբախտապէս (barebaxtapēs)
- բարեբախտիկ (barebaxtik)
- բարեբախտիմ (barebaxtim)
- բարեբախտութիւն (barebaxtutʿiwn)
- դժուարաբախտ (džuarabaxt)
- լիաբախտիկ (liabaxtik)
- ծննդաբախտ (cnndabaxt)
- կրկնաբախտիկ (krknabaxtik)
- մանկաբախտութիւն (mankabaxtutʿiwn)
- յաջողաբախտ (yaǰołabaxt)
- չարաբախտ (čʿarabaxt)
- պարսաւաբախտութիւն (parsawabaxtutʿiwn)
- վատաբախտ (vatabaxt)
- վատաբախտիկ (vatabaxtik)
- վատաբախտիմ (vatabaxtim)
- վատաբախտութիւն (vatabaxtutʿiwn)
Related terms
- բաժ (baž), բաժակ (bažak), բաժանեմ (bažanem), բաշխ (bašx), բագին (bagin)
Descendants
- Armenian: բախտ (baxt)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “բախտ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “բախտ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press