արքունի
Armenian
Etymology
Learned borrowing from Old Armenian արքունի (arkʿuni).
Pronunciation
Audio (file) - (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [ɑɾkʰuˈni]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [ɑɾkʰuˈni]
Adjective
արքունի • (arkʿuni)
- (archaic) royal; regal
- (archaic) of or pertaining to the royal court
Declension
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | արքունի (arkʿuni) | արքունիներ (arkʿuniner) | ||
| dative | արքունիի (arkʿunii) | արքունիների (arkʿunineri) | ||
| ablative | արքունիից (arkʿuniicʿ) | արքունիներից (arkʿuninericʿ) | ||
| instrumental | արքունիով (arkʿuniov) | արքունիներով (arkʿuninerov) | ||
| locative | արքունիում (arkʿunium) | արքունիներում (arkʿuninerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | արքունին (arkʿunin) | արքունիները/արքունիներն (arkʿuninerə/arkʿuninern) | ||
| dative | արքունիին (arkʿuniin) | արքունիներին (arkʿuninerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | արքունիս (arkʿunis) | արքունիներս (arkʿuniners) | ||
| dative | արքունիիս (arkʿuniis) | արքունիներիս (arkʿunineris) | ||
| ablative | արքունիիցս (arkʿuniicʿs) | արքունիներիցս (arkʿuninericʿs) | ||
| instrumental | արքունիովս (arkʿuniovs) | արքունիներովս (arkʿuninerovs) | ||
| locative | արքունիումս (arkʿuniums) | արքունիներումս (arkʿuninerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | արքունիդ (arkʿunid) | արքունիներդ (arkʿuninerd) | ||
| dative | արքունիիդ (arkʿuniid) | արքունիներիդ (arkʿuninerid) | ||
| ablative | արքունիիցդ (arkʿuniicʿd) | արքունիներիցդ (arkʿuninericʿd) | ||
| instrumental | արքունիովդ (arkʿuniovd) | արքունիներովդ (arkʿuninerovd) | ||
| locative | արքունիումդ (arkʿuniumd) | արքունիներումդ (arkʿuninerumd) | ||
nominalized, u-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | արքունի (arkʿuni) | արքունիներ (arkʿuniner) | ||
| dative | արքունու (arkʿunu) | արքունիների (arkʿunineri) | ||
| ablative | արքունուց (arkʿunucʿ) | արքունիներից (arkʿuninericʿ) | ||
| instrumental | արքունով, արքունիով (arkʿunov, arkʿuniov) | արքունիներով (arkʿuninerov) | ||
| locative | արքունում, արքունիում (arkʿunum, arkʿunium) | արքունիներում (arkʿuninerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | արքունին (arkʿunin) | արքունիները/արքունիներն (arkʿuninerə/arkʿuninern) | ||
| dative | արքունուն (arkʿunun) | արքունիներին (arkʿuninerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | արքունիս (arkʿunis) | արքունիներս (arkʿuniners) | ||
| dative | արքունուս (arkʿunus) | արքունիներիս (arkʿunineris) | ||
| ablative | արքունուցս (arkʿunucʿs) | արքունիներիցս (arkʿuninericʿs) | ||
| instrumental | արքունովս, արքունիովս (arkʿunovs, arkʿuniovs) | արքունիներովս (arkʿuninerovs) | ||
| locative | արքունումս, արքունիումս (arkʿunums, arkʿuniums) | արքունիներումս (arkʿuninerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | արքունիդ (arkʿunid) | արքունիներդ (arkʿuninerd) | ||
| dative | արքունուդ (arkʿunud) | արքունիներիդ (arkʿuninerid) | ||
| ablative | արքունուցդ (arkʿunucʿd) | արքունիներիցդ (arkʿuninericʿd) | ||
| instrumental | արքունովդ, արքունիովդ (arkʿunovd, arkʿuniovd) | արքունիներովդ (arkʿuninerovd) | ||
| locative | արքունումդ, արքունիումդ (arkʿunumd, arkʿuniumd) | արքունիներումդ (arkʿuninerumd) | ||
Old Armenian
Etymology
From *արքոյն (*arkʿoyn) + -ի (-i). See արքայ (arkʿay) for more.
Adjective
արքունի • (arkʿuni)
- royal; aulic
- արքունի ճանապարհ, պողոտայ ― arkʿuni čanaparh, połotay ― high-way, road-way
- 7th century, Sebēos, Patmutʿiwnʿ [History] Chapter 28:
- Եւ էր հրամանատար զաւրուն նորա պարսիկ ոմն իշխան՝ անուն Դատոյեան, հրամանաւ արքունի։
- Ew ēr hramanatar zawrun nora parsik omn išxan, anun Datoyean, hramanaw arkʿuni.
- 1999 translation by Robert W. Thomson
- The commander of their force was a certain Persian prince named Datoyean, [appointed] by royal command.
- Եւ էր հրամանատար զաւրուն նորա պարսիկ ոմն իշխան՝ անուն Դատոյեան, հրամանաւ արքունի։
Declension
o-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | արքունի (arkʿuni) | արքունիք (arkʿunikʿ) | |
| genitive | արքունւոյ (arkʿunwoy) | արքունեաց (arkʿuneacʿ) | |
| dative | արքունւոյ (arkʿunwoy) | արքունեաց (arkʿuneacʿ) | |
| accusative | արքունի (arkʿuni) | արքունիս (arkʿunis) | |
| ablative | արքունւոյ (arkʿunwoy) | արքունեաց (arkʿuneacʿ) | |
| instrumental | արքունեաւ (arkʿuneaw) | արքունեաւք = արքունեօք (arkʿuneawkʿ = arkʿuneōkʿ) | |
| locative | արքունի (arkʿuni) | արքունիս (arkʿunis) |
Noun
արքունի • (arkʿuni)
- (usually in the plural) palace, royal residence; court
- 5th? century, Movsēs Xorenacʿi, Patmutʿiwn Hayocʿ [History of Armenia] 2.39:
- փոխին արքունիքն յԱրմաւիրն անուանեալ բլրոյ
- pʿoxin arkʿunikʿn yArmawirn anuaneal blroy
- 2006 translation by Robert W. Thompson
- the court was transferred from the hill called Armavir
- փոխին արքունիքն յԱրմաւիրն անուանեալ բլրոյ
- (usually in the plural) royal treasury
- յարքունիս առնուլ, գրաւել ― yarkʿunis aṙnul, grawel ― to confiscate
- (usually in the plural) courtiers
Declension
o-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | արքունի (arkʿuni) | արքունիք (arkʿunikʿ) | |
| genitive | արքունւոյ (arkʿunwoy) | արքունեաց (arkʿuneacʿ) | |
| dative | արքունւոյ (arkʿunwoy) | արքունեաց (arkʿuneacʿ) | |
| accusative | արքունի (arkʿuni) | արքունիս (arkʿunis) | |
| ablative | արքունւոյ (arkʿunwoy) | արքունեաց (arkʿuneacʿ) | |
| instrumental | արքունեաւ (arkʿuneaw) | արքունեաւք = արքունեօք (arkʿuneawkʿ = arkʿuneōkʿ) | |
| locative | արքունի (arkʿuni) | արքունիս (arkʿunis) |
Descendants
- → Armenian: արքունի (arkʿuni), արքունիք (arkʿunikʿ)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “արքունի”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “արքունի”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy