արածեմ
Old Armenian
Alternative forms
- արածանեմ (aracanem) (in the active sense)
- արածանիմ (aracanim) (in the mediopassive sense)
Etymology
Possibly from Proto-Indo-European *treh₂ǵ- with a prothetic ա- (a-) and cognate with Ancient Greek τρώγω (trṓgō, “chew, eat”), τράγος (trágos, “he-goat”).[1][2][3] Related to արօտ (arōt).
Verb
արածեմ • (aracem)
- (transitive) to cause the herd to graze, to pasture
- (figuratively, of fire) to burn down
- (usually in the mediopassive, intransitive) to graze, to pasture, to feed
- արածել զհողմս ― aracel zhołms ― to cherish vain hopes, to build castles in the air
Conjugation
active
| infinitive | արածել (aracel) | participle | արածեցեալ, արածեալ (aracecʿeal, araceal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | արածեց- (aracecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | արածեմ (aracem) | արածես (araces) | արածէ (aracē) | արածեմք (aracemkʿ) | արածէք (aracēkʿ) | արածեն (aracen) | |
| imperfect | արածէի, արածեի* (aracēi, aracei*) | արածէիր, արածեիր* (aracēir, araceir*) | արածէր (aracēr) | արածէաք, արածեաք* (aracēakʿ, araceakʿ*) | արածէիք, արածեիք* (aracēikʿ, araceikʿ*) | արածէին, արածեին* (aracēin, aracein*) | |
| aorist | արածեցի (aracecʿi) | արածեցեր (aracecʿer) | արածեաց (araceacʿ) | արածեցաք (aracecʿakʿ) | արածեցէք, արածեցիք (aracecʿēkʿ, aracecʿikʿ) | արածեցին (aracecʿin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | արածիցեմ (aracicʿem) | արածիցես (aracicʿes) | արածիցէ (aracicʿē) | արածիցեմք (aracicʿemkʿ) | արածիցէք (aracicʿēkʿ) | արածիցեն (aracicʿen) | |
| aorist | արածեցից (aracecʿicʿ) | արածեսցես (aracescʿes) | արածեսցէ (aracescʿē) | արածեսցուք (aracescʿukʿ) | արածեսջիք (aracesǰikʿ) | արածեսցեն (aracescʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | արածեա՛ (araceá) | — | — | արածեցէ՛ք (aracecʿḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | արածեսջի՛ր (aracesǰír) | — | — | արածեսջի՛ք (aracesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ արածեր (mí aracer) | — | — | մի՛ արածէք (mí aracēkʿ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | արածել, արածիլ* (aracel, aracil*) | participle | արածեցեալ, արածեալ (aracecʿeal, araceal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | արածեց- (aracecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | արածիմ (aracim) | արածիս (aracis) | արածի (araci) | արածիմք (aracimkʿ) | արածիք (aracikʿ) | արածին (aracin) | |
| imperfect | արածէի (aracēi) | արածէիր (aracēir) | արածէր, արածիւր (aracēr, araciwr) | արածէաք (aracēakʿ) | արածէիք (aracēikʿ) | արածէին (aracēin) | |
| aorist | արածեցայ (aracecʿay) | արածեցար (aracecʿar) | արածեցաւ (aracecʿaw) | արածեցաք (aracecʿakʿ) | արածեցայք (aracecʿaykʿ) | արածեցան (aracecʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | արածիցիմ (aracicʿim) | արածիցիս (aracicʿis) | արածիցի (aracicʿi) | արածիցիմք (aracicʿimkʿ) | արածիցիք (aracicʿikʿ) | արածիցին (aracicʿin) | |
| aorist | արածեցայց (aracecʿaycʿ) | արածեսցիս (aracescʿis) | արածեսցի (aracescʿi) | արածեսցուք (aracescʿukʿ) | արածեսջիք (aracesǰikʿ) | արածեսցին (aracescʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | արածեա՛ց (araceácʿ) | — | — | արածեցարո՛ւք (aracecʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | արածեսջի՛ր (aracesǰír) | — | — | արածեսջի՛ք (aracesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ արածիր (mí aracir) | — | — | մի՛ արածիք (mí aracikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
- այծարած (aycarac)
- արած (arac)
- արածնացաւ (aracnacʿaw)
- դիւարած (diwarac)
- եզարած (ezarac)
- խաշնարած (xašnarac)
- խոզարած (xozarac)
- հօտարած (hōtarac)
Descendants
- Armenian: արածել (aracel)
References
- Ačaṙyan, Hračʿya (1940) Hayocʿ lezvi patmutʿyun [History of the Armenian Language] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, pages 38–39
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “արած”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010), “aracem”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 125
Further reading
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “արածեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “արածեմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy