այրի
Armenian
Etymology
From Old Armenian այրի (ayri).
Pronunciation
Audio (file) - (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [ɑjˈɾi]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [ɑjˈɾi]
Noun
այրի • (ayri)
- widow or widower (usually a widow)
- այրի կին ― ayri kin ― widow
- այրի տղամարդ ― ayri tłamard ― widower
Declension
u-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | այրի (ayri) | այրիներ (ayriner) | ||
| dative | այրու (ayru) | այրիների (ayrineri) | ||
| ablative | այրուց (ayrucʿ) | այրիներից (ayrinericʿ) | ||
| instrumental | այրով, այրիով (ayrov, ayriov) | այրիներով (ayrinerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | այրին (ayrin) | այրիները/այրիներն (ayrinerə/ayrinern) | ||
| dative | այրուն (ayrun) | այրիներին (ayrinerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | այրիս (ayris) | այրիներս (ayriners) | ||
| dative | այրուս (ayrus) | այրիներիս (ayrineris) | ||
| ablative | այրուցս (ayrucʿs) | այրիներիցս (ayrinericʿs) | ||
| instrumental | այրովս, այրիովս (ayrovs, ayriovs) | այրիներովս (ayrinerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | այրիդ (ayrid) | այրիներդ (ayrinerd) | ||
| dative | այրուդ (ayrud) | այրիներիդ (ayrinerid) | ||
| ablative | այրուցդ (ayrucʿd) | այրիներիցդ (ayrinericʿd) | ||
| instrumental | այրովդ, այրիովդ (ayrovd, ayriovd) | այրիներովդ (ayrinerovd) | ||
| locative | — | — | ||
i-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | այրի (ayri) | այրիներ (ayriner) | ||
| dative | այրիի (ayrii) | այրիների (ayrineri) | ||
| ablative | այրիից (ayriicʿ) | այրիներից (ayrinericʿ) | ||
| instrumental | այրիով (ayriov) | այրիներով (ayrinerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | այրին (ayrin) | այրիները/այրիներն (ayrinerə/ayrinern) | ||
| dative | այրիին (ayriin) | այրիներին (ayrinerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | այրիս (ayris) | այրիներս (ayriners) | ||
| dative | այրիիս (ayriis) | այրիներիս (ayrineris) | ||
| ablative | այրիիցս (ayriicʿs) | այրիներիցս (ayrinericʿs) | ||
| instrumental | այրիովս (ayriovs) | այրիներովս (ayrinerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | այրիդ (ayrid) | այրիներդ (ayrinerd) | ||
| dative | այրիիդ (ayriid) | այրիներիդ (ayrinerid) | ||
| ablative | այրիիցդ (ayriicʿd) | այրիներիցդ (ayrinericʿd) | ||
| instrumental | այրիովդ (ayriovd) | այրիներովդ (ayrinerovd) | ||
| locative | — | — | ||
Adjective
այրի • (ayri)
- widowed
Declension
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | այրի (ayri) | այրիներ (ayriner) | ||
| dative | այրիի (ayrii) | այրիների (ayrineri) | ||
| ablative | այրիից (ayriicʿ) | այրիներից (ayrinericʿ) | ||
| instrumental | այրիով (ayriov) | այրիներով (ayrinerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | այրին (ayrin) | այրիները/այրիներն (ayrinerə/ayrinern) | ||
| dative | այրիին (ayriin) | այրիներին (ayrinerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | այրիս (ayris) | այրիներս (ayriners) | ||
| dative | այրիիս (ayriis) | այրիներիս (ayrineris) | ||
| ablative | այրիիցս (ayriicʿs) | այրիներիցս (ayrinericʿs) | ||
| instrumental | այրիովս (ayriovs) | այրիներովս (ayrinerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | այրիդ (ayrid) | այրիներդ (ayrinerd) | ||
| dative | այրիիդ (ayriid) | այրիներիդ (ayrinerid) | ||
| ablative | այրիիցդ (ayriicʿd) | այրիներիցդ (ayrinericʿd) | ||
| instrumental | այրիովդ (ayriovd) | այրիներովդ (ayrinerovd) | ||
| locative | — | — | ||
Old Armenian
Etymology
Through haplology from Proto-Armenian *ananiríya-, from Proto-Indo-European *n̥-h₂nēr-yeh₂-, composed of the privative prefix *n̥-, whence ան- (an-), and *h₂nḗr (“man, husband”), whence այր (ayr).
Noun
այրի • (ayri)
- widow
- widower (attested in this sense only once)
Declension
o-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | այրի (ayri) | այրիք (ayrikʿ) | |
| genitive | այրւոյ (ayrwoy) | այրեաց (ayreacʿ) | |
| dative | այրւոյ (ayrwoy) | այրեաց (ayreacʿ) | |
| accusative | այրի (ayri) | այրիս (ayris) | |
| ablative | այրւոյ (ayrwoy) | այրեաց (ayreacʿ) | |
| instrumental | այրեաւ (ayreaw) | այրեաւք = այրեօք (ayreawkʿ = ayreōkʿ) | |
| locative | այրի (ayri) | այրիս (ayris) |
Adjective
այրի • (ayri)
- widowed
Declension
o-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | այրի (ayri) | այրիք (ayrikʿ) | |
| genitive | այրւոյ (ayrwoy) | այրեաց (ayreacʿ) | |
| dative | այրւոյ (ayrwoy) | այրեաց (ayreacʿ) | |
| accusative | այրի (ayri) | այրիս (ayris) | |
| ablative | այրւոյ (ayrwoy) | այրեաց (ayreacʿ) | |
| instrumental | այրեաւ (ayreaw) | այրեաւք = այրեօք (ayreawkʿ = ayreōkʿ) | |
| locative | այրի (ayri) | այրիս (ayris) |
Derived terms
- այրենոց (ayrenocʿ)
- այրիութիւն (ayriutʿiwn)
- այրութիւն (ayrutʿiwn)
- այրւանամ (ayrwanam)
Descendants
- Armenian: այրի (ayri)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “այրի”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “այրի”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “այրի”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010), “ayri”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 53, 63