тумс
Moksha
Etymology
From Proto-Mordvinic *tūɣə̑-, from Proto-Uralic *toxe-.
Pronunciation
- IPA(key): /tums/
Verb
тумс • (tums)
- (intransitive) to go, leave
- O. Je. Poljakov (1993) Russko-mokšanskij razgovornik [Russian-Moksha phrasebook], Saransk: Mordovskoje knižnoje izdatelʹstvo, →ISBN
- Минь тутама экскурсияв автомобильса.
- Minʹ tutama ekskursijav avtomobilʹsa.
- We are going on a road-trip in a car
- Мзярда тинь тутада (тон туят) лямбе шири?
- Mzjarda tinʹ tutada (ton tujat) ljambe širi?
- When are you going south?
- Мон туян вели
- Mon tujan veli
- I am going to the countryside
- Торазевсь атям, и тусь вии пизем
- Torazevsʹ atjam, i tusʹ vii pizem
- Thunder thundered and heavy rain poured down
- (literally, “(..) strong rain went”)
- O. Je. Poljakov (1995) Učimsja govoritʹ po-mokšanski [Let's learn to speak Moksha], Saransk: Mordovskoje knižnoje izdatelʹstvo, →ISBN
- Кода тон арьсят, туй пизем?
- Koda ton arʹsjat, tuj pizem?
- How do you think, will there be rain?
- (literally, “(..) will rain go?”)
- Fenno-Ugrica
- Ашезь ту мирденц мархта
- Ašezʹ tu mirdenc marxta
- She didn't go with her husband
- O. Je. Poljakov (1993) Russko-mokšanskij razgovornik [Russian-Moksha phrasebook], Saransk: Mordovskoje knižnoje izdatelʹstvo, →ISBN
Conjugation
Present/future "I" and "you [sg.]" forms have an additional -я- element — туян, туят (tujan, tujat), otherwise this verb inflects as a regular a-stem as shown below.
Subjective conjugation of тумс
| Present / future | ||
|---|---|---|
| positive | negative | |
| 1st singular — мон (mon) | тун (tun) | аф тун (af tun) |
| 2nd singular —тон (ton) | тут (tut) | аф тут (af tut) |
| 3rd singular —сон (son) | туй (tuj) | аф туй (af tuj) |
| 1st plural —минь (minʹ) | тутама (tutama) | аф тутама (af tutama) |
| 2nd plural —тинь (tinʹ) | тутада (tutada) | аф тутада (af tutada) |
| 3rd plural —синь (sinʹ) | туйхть (tujxtʹ) | аф туйхть (af tujxtʹ) |
| Past I | ||
| positive | negative | |
| 1st singular — мон (mon) | тунь (tunʹ) | ашень / изень ту (ašenʹ / izenʹ tu) |
| 2nd singular —тон (ton) | туть (tutʹ) | ашеть / изеть ту (ašetʹ / izetʹ tu) |
| 3rd singular —сон (son) | тусь (tusʹ) | ашезь / изь ту (ašezʹ / izʹ tu) |
| 1st plural —минь (minʹ) | туме (tume) | ашеме / иземе ту (ašeme / izeme tu) |
| 2nd plural —тинь (tinʹ) | туде (tude) | ашеде / изеде ту (ašede / izede tu) |
| 3rd plural —синь (sinʹ) | тусть (tustʹ) | ашесть / исть ту (ašestʹ / istʹ tu) |
| Compound future | ||
| positive | negative | |
| 1st singular — мон (mon) | карман тума (karman tuma) | аф карман тума (af karman tuma) |
| 2nd singular —тон (ton) | кармат тума (karmat tuma) | аф кармат тума (af karmat tuma) |
| 3rd singular —сон (son) | кармай тума (karmaj tuma) | аф кармай тума (af karmaj tuma) |
| 1st plural —минь (minʹ) | карматама тума (karmatama tuma) | аф карматама тума (af karmatama tuma) |
| 2nd plural —тинь (tinʹ) | карматада тума (karmatada tuma) | аф карматада тума (af karmatada tuma) |
| 3rd plural —синь (sinʹ) | кармайхть тума (karmajxtʹ tuma) | аф кармайхть тума (af karmajxtʹ tuma) |
| Imperative | ||
| positive | negative | |
| 2nd singular —тон (ton) | тук (tuk) | тят ту (tjat tu) |
| 2nd plural —тинь (tinʹ) | туда (tuda) | тяда ту (tjada tu) |
| Past II / subjunctive | ||
| positive | negative | |
| 1st singular — мон (mon) | тулень (tulenʹ) | афолень ту (afolenʹ tu)1 |
| 2nd singular —тон (ton) | тулеть (tuletʹ) | афолеть ту (afoletʹ tu)1 |
| 3rd singular —сон (son) | туль (tulʹ) | афоль ту (afolʹ tu)1 |
| 1st plural —минь (minʹ) | тулеме (tuleme) | афолеме ту (afoleme tu)1 |
| 2nd plural —тинь (tinʹ) | туледе (tulede) | афоледе ту (afolede tu)1 |
| 3rd plural —синь (sinʹ) | тульхть (tulʹxtʹ) | афольхть ту (afolʹxtʹ tu)1 |
| Conditional | ||
| positive | negative | |
| 1st singular — мон (mon) | тундярян (tundjarjan) | аф тундярян (af tundjarjan) |
| 2nd singular —тон (ton) | тундярят (tundjarjat) | аф тундярят (af tundjarjat) |
| 3rd singular —сон (son) | тундяряй (tundjarjaj) | аф тундяряй (af tundjarjaj) |
| 1st plural —минь (minʹ) | тундярятама (tundjarjatama) | аф тундярятама (af tundjarjatama) |
| 2nd plural —тинь (tinʹ) | тундярятада (tundjarjatada) | аф тундярятада (af tundjarjatada) |
| 3rd plural —синь (sinʹ) | тундяряйхть (tundjarjajxtʹ) | аф тундяряйхть (af tundjarjajxtʹ) |
| Subjunctive of conditional | ||
| positive | negative | |
| 1st singular — мон (mon) | тундярялень (tundjarjalenʹ) | афолень тундяря (afolenʹ tundjarja) |
| 2nd singular —тон (ton) | тундярялеть (tundjarjaletʹ) | афолеть тундяря (afoletʹ tundjarja) |
| 3rd singular —сон (son) | тундяряль (tundjarjalʹ) | афоль тундяря (afolʹ tundjarja) |
| 1st plural —минь (minʹ) | тундярялеме (tundjarjaleme) | афолеме тундяря (afoleme tundjarja) |
| 2nd plural —тинь (tinʹ) | тундяряледе (tundjarjalede) | афоледе тундяря (afolede tundjarja) |
| 3rd plural —синь (sinʹ) | тундяряльхть (tundjarjalʹxtʹ) | афольхть тундяря (afolʹxtʹ tundjarja) |
| Desiderative | ||
| positive | negative | |
| 1st singular — мон (mon) | тулексолень (tuleksolenʹ) | аф тулексолень (af tuleksolenʹ) |
| 2nd singular —тон (ton) | тулексолеть (tuleksoletʹ) | аф тулексолеть (af tuleksoletʹ) |
| 3rd singular —сон (son) | тулексоль (tuleksolʹ) | аф тулексоль (af tuleksolʹ) |
| 1st plural —минь (minʹ) | тулексолеме (tuleksoleme) | аф тулексолеме (af tuleksoleme) |
| 2nd plural —тинь (tinʹ) | тулексоледе (tuleksolede) | аф тулексоледе (af tuleksolede) |
| 3rd plural —синь (sinʹ) | тулексольхть (tuleksolʹxtʹ) | аф тулексольхть (af tuleksolʹxtʹ) |
| Optative | ||
| positive | negative | |
| 1st singular — мон (mon) | тузан (tuzan) | тязан ту (tjazan tu) |
| 2nd singular —тон (ton) | тузат (tuzat) | тязат ту (tjazat tu) |
| 3rd singular —сон (son) | туза (tuza) | тяза ту (tjaza tu) |
| 1st plural —минь (minʹ) | тустама (tustama) | тястама ту (tjastama tu) |
| 2nd plural —тинь (tinʹ) | тустада (tustada) | тястада ту (tjastada tu) |
| 3rd plural —синь (sinʹ) | туст (tust) | тяст ту (tjast tu) |
| Non-finite forms | ||
| infinitive | тумс (tums) | |
| ma-infinitive / verbal noun | тума (tuma) | |
| mda-infinitive | тумда (tumda) | |
| past passive participle | туф (tuf) | |
| agentive / pres. act. part. | туй (tuj) | |
| gerund | тузь (tuzʹ) | |
| gerund negative | апак тук (apak tuk) | |
| present passive participle | туви (tuvi) | |
1Markers can be switched places, for example, афолень кунда (afolenʹ kunda) → аф кундалень (af kundalenʹ). The historically different past II and subjunctive have merged here, according to Feoktistov, past II uses the form with the bare particle, while subjunctive can use either of the two forms.
Antonyms
- самс (sams)
Coordinate terms
- молемс (molems)
References
- ту/мс, -сь in O. Je. Poljakov (1993) Russko-mokšanskij razgovornik [Russian-Moksha phrasebook], Saransk: Mordovskoje knižnoje izdatelʹstvo, →ISBN