ай
See also: ај, яй, -ај, -ай, ay, and Appendix:Variations of "ai"
Adyghe
Pronunciation
- IPA(key): [aːj]
Noun
ай • (aaj)
- (Kfar Kama Shapsug dialect) yes
Synonyms
- (yes): нытӏэ (nətʼe) (Kabardian)
Bashkir
.jpg.webp)
Сирек ай (sense 1)
Etymology
From Proto-Turkic *āń(k) (“moon, month”).
Cognate with Azerbaijani ay, Turkish, Crimean Tatar ay, Tatar, Kazakh, Kyrgyzай (ay), Southern Altai ай (ay), Uzbek oy, etc.
Pronunciation
- IPA(key): [ɑj]
Ай (file) - Hyphenation: ай (one syllable)
Noun
ай • (ay)
- moon
- Сәскәләргә ҡунған ысыҡ ай яҡтыһына ялтырай.
- Säskälärgä qunğan ısıq ay yaqtıhına yaltıray.
- The dew that fell on flowers glistens in the moonlight.
- month
- Егеттәр, һаҡланығыҙ наҙан дуҫтан ― наҙан дуҫ бер айҙаң һуң булыр дошман. (Aqmulla)
- Yegettär, haqlanığıð naðan duθtan ― naðan duθ ber ayðaŋ huŋ bulır doşman.
- Guys, beware of an ignorant friend ― in a month's time, an ignorant friend will become an enemy.
- Айҙар буйы бер тамсы ла ямғыр яуманы.
- Ayðar buyı ber tamsı la yamğır yawmanı.
- For months, not a single raindrop fell.
- Ҡыҙыбыҙ ҡаланан айына бер ҡайтып тора.
- Qıðıbıð qalanan ayına ber qaytıp tora.
- Our daughter comes home from the city once a month.
- Хәйер, Уралда мартты ла тулыһынса ҡыш айы тип әйтергә мөмкин әле.
- Xäyer, Uralda marttı la tulıhınsa qış ayı tip äytergä mömkin äle.
- However, March in the Urals can as well be called a winter month without reservation.
Declension
Inflection of ай (ay)
| singular | plural | |
|---|---|---|
| absolute | ай (ay) | айҙар (ayðar) |
| definite genitive | айҙың (ayðıŋ) | айҙарҙың (ayðarðıŋ) |
| dative | айға (ayğa) | айҙарға (ayðarğa) |
| definite accusative | айҙы (ayðı) | айҙарҙы (ayðarðı) |
| locative | айҙа (ayða) | айҙарҙа (ayðarða) |
| ablative | айҙан (ayðan) | айҙарҙан (ayðarðan) |
Derived terms
- (male given names) Айнур (Aynur), Айтуған (Aytuğan)
- (female given names) Айгөл (Aygöl), Айһылыу (Ayhılıw)
Chulym
Etymology
From Proto-Turkic *āń(k) (“moon, month”).
Cognate with Azerbaijani ay, Turkish, Crimean Tatar ay, Tatar, Kazakh, Kyrgyzай (ay), Southern Altai ай (ay), Uzbek oy, etc.
Noun
ай • (ay)
- moon
References
А. Ф. кондияков, В. М. Лемская , Чулымский Язык , Д. Пасечное тюхтетского района красноярского края 2007-2021 гг.
Kazakh
| Cyrillic | ай (ai) |
|---|---|
| Arabic | اي |
| Latin |
Etymology
From Proto-Turkic *āń(k) (“moon, month”). Cognate with Azerbaijani ay, Turkish, Crimean Tatar ay, Tatar, Bashkir, Kyrgyz ай (ay), Southern Altai ай (ay), Uzbek oy, etc.
Noun
ай • (ai)
- moon
- month
Declension
declension of ай
| singular (жекеше) | plural (көпше) | |
|---|---|---|
| nominative (атау септік) | ай (ai) | айлар (ailar) |
| genitive (ілік септік) | айдың (aidyñ) | айлардың (ailardyñ) |
| dative (барыс септік) | айға (aiğa) | айларға (ailarğa) |
| accusative (табыс септік) | айды (aidy) | айларды (ailardy) |
| locative (жатыс септік) | айда (aida) | айларда (ailarda) |
| ablative (шығыс септік) | айдан (aidan) | айлардан (ailardan) |
| instrumental (көмектес септік) | аймен (aimen) | айлармен (ailarmen) |
Komi-Zyrian
Etymology
From Proto-Permic *ajᴕ, from Proto-Finno-Permic *äjjä. Cognates include Finnish äijä and Northern Sami áddjá.
Permic cognates include Udmurt айы (ajy) and Komi-Permyak ай (aj).
Pronunciation
- IPA(key): /ˈaj/, [ˈäj]
- Hyphenation: ай
Noun
ай • (aj)
- male animal
- father, dad
Declension
| Declension of ай (stem: ай-) | |||
|---|---|---|---|
| singular | plural | ||
| nominative | ай (aj) | айяс (ajas) | |
| accusative | I* | ай (aj) | айяс (ajas) |
| II* | айӧс (ajös) | айясӧс (ajasös) | |
| instrumental | айӧн (ajön) | айясӧн (ajasön) | |
| comitative | айкӧд (ajköd) | айяскӧд (ajasköd) | |
| caritive | айтӧг (ajtög) | айястӧг (ajastög) | |
| consecutive | айла (ajla) | айясла (ajasla) | |
| genitive | айлӧн (ajlön) | айяслӧн (ajaslön) | |
| ablative | айлысь (ajlysʹ) | айяслысь (ajaslysʹ) | |
| dative | айлы (ajly) | айяслы (ajasly) | |
| inessive | айын (ajyn) | айясын (ajasyn) | |
| elative | айысь (ajysʹ) | айясысь (ajasysʹ) | |
| illative | айӧ (ajö) | айясӧ (ajasö) | |
| egressive | айсянь (ajsʹanʹ) | айяссянь (ajassʹanʹ) | |
| approximative | айлань (ajlanʹ) | айяслань (ajaslanʹ) | |
| terminative | айӧдз (ajödzʹ) | айясӧдз (ajasödzʹ) | |
| prolative | I | айӧд (ajöd) | айясӧд (ajasöd) |
| II | айті (ajti) | айясті (ajasti) | |
| *) Animate nouns almost exclusively take the type II accusative ending, whereas inanimate nouns can be used with either ending, but are more often found with type I. | |||
| Possessive declension of ай | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Synonyms
- (male animal): кыр (kyr)
- (father, dad): бать (batʹ)
Coordinate terms
- (father, dad): мам (mam), энь (enʹ) (archaic)
Derived terms
- аяныв (ajanyv)
- унай (unaj)
- ыджыд ай (ydžyd aj)
References
- L. M. Beznosikova; E. A. Ajbabina; R. I. Kosnyreva (2000) Коми-русский словарь [Komi-Russian dictionary], →ISBN, page 22
Kyrgyz
Etymology
From Proto-Turkic *āń(k) (“moon, month”). Cognate with Azerbaijani ay, Turkish, Crimean Tatar ay, Tatar, Bashkir, Kazakh ай (ai), Southern Altai ай (ay), Uzbek oy,Uyghur ئاي (ay), etc.
Noun
ай • (ay) (definite [[{{{1}}}#Kyrgyz|{{{1}}}]], plural [[{{{2}}}#Kyrgyz|{{{2}}}]])
- moon
- month
Declension
Declension of ай
| singular (жекелик) | plural (көптөгөн) | |
|---|---|---|
| nominative (атооч) | ай ay | айлар aylar |
| genitive (илик) | айдын aydın | айлардын aylardın |
| dative (барыш) | айга ayga | айларга aylarga |
| accusative (табыш) | айды aydı | айларды aylardı |
| locative (жатыш) | айда ayda | айларда aylarda |
| ablative (чыгыш) | айдан aydan | айлардан aylardan |
| possessive forms | ||
| first-person singular (менин) | ||
| nominative | айым ayım | айларым aylarım |
| genitive | айымдын ayımdın | айларымдын aylarımdın |
| dative | айыма ayıma | айларыма aylarıma |
| accusative | айымды ayımdı | айларымды aylarımdı |
| locative | айымда ayımda | айларымда aylarımda |
| ablative | айымдан ayımdan | айларымдан aylarımdan |
| second-person singular informal (сенин) | ||
| nominative | айың ayıŋ | айларың aylarıŋ |
| genitive | айыңдын ayıŋdın | айларыңдын aylarıŋdın |
| dative | айыңа ayıŋa | айларыңа aylarıŋa |
| accusative | айыңды ayıŋdı | айларыңды aylarıŋdı |
| locative | айыңда ayıŋda | айларыңда aylarıŋda |
| ablative | айыңдан ayıŋdan | айларыңдан aylarıŋdan |
| second-person singular formal (сиздин) | ||
| nominative | айыңыз ayıŋız | айларыңыз aylarıŋız |
| genitive | айыңыздын ayıŋızdın | айларыңыздын aylarıŋızdın |
| dative | айыңызга ayıŋızga | айларыңызга aylarıŋızga |
| accusative | айыңызды ayıŋızdı | айларыңызды aylarıŋızdı |
| locative | айыңызда ayıŋızda | айларыңызда aylarıŋızda |
| ablative | айыңыздан ayıŋızdan | айларыңыздан aylarıŋızdan |
Russian
Pronunciation
- IPA(key): [aj]
Audio (ай-ай-ай) (file)
Interjection
ай • (aj)
- ouch! (it hurts!)
- Synonyms: ай-а́й (aj-áj), ой (oj), ой-ой (oj-oj)
Particle
ай • (aj)
- (dated) maybe, or
- Synonyms: и́ли (íli), (dated) а́ли (áli)
- 1863, Л. Н. Толстой, Казаки:
- Марьяна опять засмеялась своим светлым, счастливым смехом. ― Ай боишься меня? ― сказала она.
- Marʹjana opjatʹ zasmejalasʹ svoim svetlym, sčastlivym smexom. ― Aj boišʹsja menja? ― skazala ona.
- Maryana again laughed with her bright, happy laughter. “Maybe you're scared of me?”, she said.
Derived terms
- а́й да (áj da)
Noun
ай • (aj) n inan (indeclinable)
- (English letter) I, i
Southern Altai
Etymology
From Proto-Turkic *āń(k) (“moon, month”).
Noun
ай • (ay)
- moon
Declension
Inflection of ай (ay)
| singular | plural | |
|---|---|---|
| absolute | ай (ay) | айлар (aylar) |
| definite genitive | айдыҥ (aydïŋ) | айлардыҥ (aylardïŋ) |
| dative | айга (ayga) | айларга (aylarga) |
| definite accusative | айды (aydï) | айларды (aylardï) |
| locative | айда (ayda) | айларда (aylarda) |
| ablative | айдаҥ (aydaŋ) | айлардаҥ (aylardaŋ) |
Tatar
Etymology
From Proto-Turkic *āń(k) (“moon, month”). Compare Bashkir ай (ay, “moon”).
Noun
ай • (ay)
- moon
- month
Tuvan
Etymology
From Proto-Turkic *āń(k) (“moon, month”). Compare Turkish ay (“moon”).
Pronunciation
- IPA(key): /ɐj/
Noun
ай • (ay) (definite accusative айны, plural айлар)
- moon
- month
Yakut
Etymology
(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)
Verb
ай • (ay)
- (transitive) to create
Derived terms
- айыы (ayıı, “creation, production”)
- айымньы (ayımńı, “creation”)