aşağı

aşağı

Azerbaijani

Etymology

From aşağa, the dative form of *aşaq, as in Karakhanid اَشَقْ‎ (aşaq, “bottom of a mountain”), ultimately from the same etymon as aşmaq: Proto-Turkic *āš- (“to cross (a mountain), to surpass”) + -aq.

etymology notes

Possibly formed as an adjective from aşağa (“downwards”) with the sense "lower, the lower one; low" analogically to yuxarı (“upwards; upper; high”) and later reinterpreted as directional adverb itself. The original form aşağa is now considered colloquial or dialectal and proscribed from usage in writing; as such, it is not found in the standard Azerbaijani dictionaries, such as Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti[1] or in Azerbaijani-Russian dictionaries[2]. This is probably due to the fact that the noun *aşaq did not make it into Azerbaijani, so aşağa is not perceived as a dative case of any noun, but rather as a corruption of aşağıya. The latter must be a new dative case form that has been formed with aşağı as the base. Compare also the note on Ottoman Turkish اشغی‎ (aşağı) as a form of Ottoman Turkish اشغه‎ (aşağa) "used by educated people" in Meninski (1680).

The paradigm of directional/spatial adverbs of height in Azerbaijani must have undergone a morpho-semantic leveling so that senses of yuxarı / aşağı and their derived forms almost completely mirror one another:

• yuxarı 'upwards' (adv.); attested first.
  • → upper; high (adj); upper part (noun)
    • → new nominal derivations by means of case inflection: yuxarıya (“upwards”), yuxarıdan (“from above”) etc.
• aşağa 'downwards' (adv.); attested first.
  • → (analogically with yuxarı) aşağı 'lower'; 'low' (adj);
    • → (analogically with yuxarı) starts being used as a directional adverb 'downwards' along with aşağa and as the noun 'lower part';
      • → new nominal derivations by means of case inflection: aşağıya; aşağıdan etc.
      • → aşağa becomes superfluous in the paradigm, as no equivalent *yuxara exist. It therefore becomes increasingly proscribed.

The formation of aşağı from aşağa as a paradigmatic counterpart of yuxarı may have been facilitated by the need for another, neutral concept for 'low, not high' in view of the development of a negative figurative sense in alçaq (“low; → despicable”).

Compare also reshaping of Turkish aşağı to aşarı, aşaru under the analogical influence of yukarı in Anatolian dialects.

Pronunciation

• IPA^(key): [ɑʃɑˈɣɯ]
• IPA^(key): [ɑʃːɑˈɣɯ] (especially when emphasized)

• Audio (Baku)

  (file)

• Hyphenation: a‧şa‧ğı

Adverb

aşağı

1. down, downwards, downstairs

   Düş aşağı oradan! ― Get down from there!

   Synonyms: aşağa, aşağıya

2. lower, below, lower down
3. less than, shorter than

Adjective

aşağı (comparative daha aşağı, superlative ən aşağı)

1. lower
   1. more towards the bottom than the middle of an object

      aşağı ətraflar ― lower limbs

      aşağı mərtəbə ― ground floor; downstairs (literally, “lower floor”)

      aşağı səs (in a choire etc.) ― lower voice

   2. (in placenames) lower; situated on lower ground

      Aşağı Əylis ― Lower Aylis

      Aşağı Əskipara ― Lower Askipara

   3. (parliamentarism) lower

      aşağı palata ― lower chamber

   Antonym: yuxarı

2. low

   aşağı keyfiyyət ― low quality

   aşağı vəzifə ― low post

   aşağı qiymət ― low price

   aşağı faizli kredit ― low interest loans

   aşağı təzyiq ― low pressure

   aşağı qan təzyiqi ― low blood pressure

   Synonym: alçaq

   Antonym: yüksək

3. deep (of a sound or voice, low in frequency or pitch)

Noun

aşağı (definite accusative aşağını, plural aşağılar)

1. lower part

   evin aşağısı ― lower part of the house

2. (colloquial) lower prise, discount

   Qiymət sondur, aşağısı yoxdur. ― The price is final, no discount on it.

Declension

Declension of aşağı
	singular	plural
nominative	aşağı	aşağılar
definite accusative	aşağını	aşağıları
dative	aşağıya	aşağılara
locative	aşağıda	aşağılarda
ablative	aşağıdan	aşağılardan
definite genitive	aşağının	aşağıların

Possessive forms of aşağı
	nominative
	singular	plural
mənim (“my”)	aşağım	aşağılarım
sənin (“your”)	aşağın	aşağıların
onun (“his/her/its”)	aşağısı	aşağıları
bizim (“our”)	aşağımız	aşağılarımız
sizin (“your”)	aşağınız	aşağılarınız
onların (“their”)	aşağısı or aşağıları	aşağıları
	accusative
	singular	plural
mənim (“my”)	aşağımı	aşağılarımı
sənin (“your”)	aşağını	aşağılarını
onun (“his/her/its”)	aşağısını	aşağılarını
bizim (“our”)	aşağımızı	aşağılarımızı
sizin (“your”)	aşağınızı	aşağılarınızı
onların (“their”)	aşağısını or aşağılarını	aşağılarını
	dative
	singular	plural
mənim (“my”)	aşağıma	aşağılarıma
sənin (“your”)	aşağına	aşağılarına
onun (“his/her/its”)	aşağısına	aşağılarına
bizim (“our”)	aşağımıza	aşağılarımıza
sizin (“your”)	aşağınıza	aşağılarınıza
onların (“their”)	aşağısına or aşağılarına	aşağılarına
	locative
	singular	plural
mənim (“my”)	aşağımda	aşağılarımda
sənin (“your”)	aşağında	aşağılarında
onun (“his/her/its”)	aşağısında	aşağılarında
bizim (“our”)	aşağımızda	aşağılarımızda
sizin (“your”)	aşağınızda	aşağılarınızda
onların (“their”)	aşağısında or aşağılarında	aşağılarında
	ablative
	singular	plural
mənim (“my”)	aşağımdan	aşağılarımdan
sənin (“your”)	aşağından	aşağılarından
onun (“his/her/its”)	aşağısından	aşağılarından
bizim (“our”)	aşağımızdan	aşağılarımızdan
sizin (“your”)	aşağınızdan	aşağılarınızdan
onların (“their”)	aşağısından or aşağılarından	aşağılarından
	genitive
	singular	plural
mənim (“my”)	aşağımın	aşağılarımın
sənin (“your”)	aşağının	aşağılarının
onun (“his/her/its”)	aşağısının	aşağılarının
bizim (“our”)	aşağımızın	aşağılarımızın
sizin (“your”)	aşağınızın	aşağılarınızın
onların (“their”)	aşağısının or aşağılarının	aşağılarının

Related terms

• aşmaq
• aşırı, -aşırı

Further reading

1. Orucov, Əliheydər, editor (2006), “aşağı”, in Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti [Explanatory Dictionary of the Azerbaijani Language] (in Azerbaijani), Baku: Şərq-Qərb
2. Əzizbəyov X. Ə. (1965), “aşağı”, in Азәрбајҹанҹа-русҹа лүғәт [Azerbaijani-Russian Dictionary], Baku: Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı

• “aşağı” in Obastan.com.

---

Crimean Tatar

Etymology

From Ottoman Turkish اشغی‎ (aşağı).

Adverb

aşağı

1. down, downwards

Adjective

aşağı

1. lower

Related terms

• aşağıda
• aşagıdan
• aşağıdaki
• aşağısı
• aşağılar

---

Salar

Etymology

From Salar aşaq (“low”). Cognate with Turkmen aşāgy.

Pronunciation

• (Jiezi, Gaizi, Xunhua, Qinghai, Ili, Yining, Xinjiang) IPA^(key): [ɑʃɑːʁɨ], [ɑʃɑʁɨ]
• (Qingshui, Xunhua, Qinghai) IPA^(key): [ɑːʃɑʁɨ]

Noun

aşağı

1. lower, bottom, under

References

• Tenishev, Edhem (1976), “aşağı”, in Stroj salárskovo jazyká [Grammar of Salar], Moscow: Nauka, page 295

---

Turkish

Etymology

From aşağa, the dative form of aşak, as in Old Turkic [script needed] (aşak, “bottom of mountain”)[1], ultimately from the same etymon as aşmak: Proto-Turkic *āš- (“to cross (a mountain), to surpass”).

Pronunciation

• IPA^(key): /aʃaˈɯ/, /aʃːaˈɯ/, /aʃaː/, /aʃːaː/

Noun

aşağı (definite accusative aşağıyı, plural aşağılar)

1. lower part.
2. lower one.

Declension

Inflection
Nominative	aşağı
Definite accusative	aşağıyı
	Singular	Plural
Nominative	aşağı	aşağılar
Definite accusative	aşağıyı	aşağıları
Dative	aşağıya	aşağılara
Locative	aşağıda	aşağılarda
Ablative	aşağıdan	aşağılardan
Genitive	aşağının	aşağıların
Possessive forms Nominative Singular Plural 1st singular aşağım aşağılarım 2nd singular aşağın aşağıların 3rd singular aşağısı aşağıları 1st plural aşağımız aşağılarımız 2nd plural aşağınız aşağılarınız 3rd plural aşağıları aşağıları Definite accusative Singular Plural 1st singular aşağımı aşağılarımı 2nd singular aşağını aşağılarını 3rd singular aşağısını aşağılarını 1st plural aşağımızı aşağılarımızı 2nd plural aşağınızı aşağılarınızı 3rd plural aşağılarını aşağılarını Dative Singular Plural 1st singular aşağıma aşağılarıma 2nd singular aşağına aşağılarına 3rd singular aşağısına aşağılarına 1st plural aşağımıza aşağılarımıza 2nd plural aşağınıza aşağılarınıza 3rd plural aşağılarına aşağılarına Locative Singular Plural 1st singular aşağımda aşağılarımda 2nd singular aşağında aşağılarında 3rd singular aşağısında aşağılarında 1st plural aşağımızda aşağılarımızda 2nd plural aşağınızda aşağılarınızda 3rd plural aşağılarında aşağılarında Ablative Singular Plural 1st singular aşağımdan aşağılarımdan 2nd singular aşağından aşağılarından 3rd singular aşağısından aşağılarından 1st plural aşağımızdan aşağılarımızdan 2nd plural aşağınızdan aşağılarınızdan 3rd plural aşağılarından aşağılarından Genitive Singular Plural 1st singular aşağımın aşağılarımın 2nd singular aşağının aşağılarının 3rd singular aşağısının aşağılarının 1st plural aşağımızın aşağılarımızın 2nd plural aşağınızın aşağılarınızın 3rd plural aşağılarının aşağılarının

Adjective

aşağı

1. lower
2. inferior

Adverb

aşağı

1. down, downwards

Synonyms

• aşağıya

References

1. Nişanyan, Sevan (2002–), “aşağı”, in Nişanyan Sözlük