öndər
Azerbaijani
Etymology
Borrowed from Turkish önder, a 1930s coinage. Attested in Azerbaijani since at least 1992 (see quotation).
Pronunciation
- IPA(key): [œnˈdær]
- Hyphenation: ön‧dər
Noun
öndər (definite accusative öndəri, plural öndərlər)
- (poetic, high-style) leader
- 1992, Bəxtiyar Vahabzadə, Vətən Marşı; reprinted as Bəxtiyar Vahabzadə. Seçilmiş əsərləri, volume I, Öndər Nəşriyyat, 2004, page 238:
- Dedi öndər: "Yönü bayraqdakı üç rəngdən alım".
- The leader said: "I will get the direction from the three colors of the flag".
- 2015 July 2, “Azərbaycanlıların “türkiyəcə” danışmaq və yazmaq heyranlığı [The fascination of the Azerbaijani for speaking and writing "Turkey-ish"]”, in Ağalar Qutun bloqu:
- Əski türkcənin “ön” isim kökünə, “bayraqdar”, “cahandar” kimi sözlərdən yaxşı tanıdığımız farscanın “-dar” sözünü (tutan deməkdir) artırıb, “öndər” sözünü yaradıblar. Azərbaycanda isə çoxları elə bilir “öndər” xalis türkcə bir sözdür, halbuki, “öndər” də türkcə yox, türkiyəcədir.
- By appending the Persian word '-dar' (meaning 'one who holds') that we know well from words like bayraqdar (“standard-bearer”) and cahandar (“cosmocrat”) to the old Turkic nominal stem ön, they have created the word 'öndər'. In the meantime, most people in Azerbaijan believe the word 'öndər' to be a pure Turkic word, although it is Turkey-ish rather than Turkic.
- ulu öndər ― great leader
-
Declension
Declension of öndər
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | öndər | öndərlər |
| definite accusative | öndərni | öndərləri |
| dative | öndəryə | öndərlərə |
| locative | öndərdə | öndərlərdə |
| ablative | öndərdən | öndərlərdən |
| definite genitive | öndərnin | öndərlərin |
Possessive forms of öndər
| nominative | ||
|---|---|---|
| singular | plural | |
| mənim (“my”) | öndərm | öndərlərim |
| sənin (“your”) | öndərn | öndərlərin |
| onun (“his/her/its”) | öndərsi | öndərləri |
| bizim (“our”) | öndərmiz | öndərlərimiz |
| sizin (“your”) | öndərniz | öndərləriniz |
| onların (“their”) | öndərsi or öndərləri | öndərləri |
| accusative | ||
| singular | plural | |
| mənim (“my”) | öndərmi | öndərlərimi |
| sənin (“your”) | öndərni | öndərlərini |
| onun (“his/her/its”) | öndərsini | öndərlərini |
| bizim (“our”) | öndərmizi | öndərlərimizi |
| sizin (“your”) | öndərnizi | öndərlərinizi |
| onların (“their”) | öndərsini or öndərlərini | öndərlərini |
| dative | ||
| singular | plural | |
| mənim (“my”) | öndərmə | öndərlərimə |
| sənin (“your”) | öndərnə | öndərlərinə |
| onun (“his/her/its”) | öndərsinə | öndərlərinə |
| bizim (“our”) | öndərmizə | öndərlərimizə |
| sizin (“your”) | öndərnizə | öndərlərinizə |
| onların (“their”) | öndərsinə or öndərlərinə | öndərlərinə |
| locative | ||
| singular | plural | |
| mənim (“my”) | öndərmdə | öndərlərimdə |
| sənin (“your”) | öndərndə | öndərlərində |
| onun (“his/her/its”) | öndərsində | öndərlərində |
| bizim (“our”) | öndərmizdə | öndərlərimizdə |
| sizin (“your”) | öndərnizdə | öndərlərinizdə |
| onların (“their”) | öndərsində or öndərlərində | öndərlərində |
| ablative | ||
| singular | plural | |
| mənim (“my”) | öndərmdən | öndərlərimdən |
| sənin (“your”) | öndərndən | öndərlərindən |
| onun (“his/her/its”) | öndərsindən | öndərlərindən |
| bizim (“our”) | öndərmizdən | öndərlərimizdən |
| sizin (“your”) | öndərnizdən | öndərlərinizdən |
| onların (“their”) | öndərsindən or öndərlərindən | öndərlərindən |
| genitive | ||
| singular | plural | |
| mənim (“my”) | öndərmin | öndərlərimin |
| sənin (“your”) | öndərnin | öndərlərinin |
| onun (“his/her/its”) | öndərsinin | öndərlərinin |
| bizim (“our”) | öndərmizin | öndərlərimizin |
| sizin (“your”) | öndərnizin | öndərlərinizin |
| onların (“their”) | öndərsinin or öndərlərinin | öndərlərinin |
Synonyms
- rəhbər
- başçı
Anagrams
- dönər
References
- Orucov, Əliheydər, editor (2006), “öndər”, in Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti [Explanatory Dictionary of the Azerbaijani Language] (in Azerbaijani), volume III, Baku: Şərq-Qərb, page 552b