çəkmək

çəkmək

Azerbaijani

Other scripts

Cyrillic		чәкмәк
Perso-Arabic		چکمک‎

Etymology

Cognate with Turkish çekmek,Crimean Tatar çekmek,Turkmen çekmek,Gagauz çekmää.

Compare also Chuvash шак (šak, “red lace applique on the back of a women's shirt”).

Pronunciation

• IPA^(key): [t͡ʃækˈmæk], [t͡ʃækˈmæj]
• IPA^(key): [t͡sækˈmæk], [t͡sækˈmæj]
• (Tabriz) IPA^(key): [t͡sæhˈmɑχ][1]

• Audio

  (file)

• Hyphenation: çək‧mək

Verb

çəkmək

1. to pull(transitive)
   1. to move by pulling (especially short distance)

      Gəl bu masanı pəncərəyə doğru çəkək, mane olmasın!

      Let's move the table towards the window, so it's not in the way.

   2. to pull or win someone over (to their side)

      Əlbətdə onlar çalışacaqlar ki bizi öz tərəflərinə çəksinlər!

      Of course they are going to try to pull us over to their side!

   3. to draw, haul, drag, tug

      Synonyms: (by yanking) dartmaq, (by applying force also towards the surface) sürümək

2. to move (troops)
   1. to withdraw, to pull out [+ablative]
      • 2009 February 2, Azərfoto İnformasiya Agentliyi‎:

        Obama Iraqdan qoşunları çəkmək istəyir.

        Obama wants to pull out troops from Iraq.

      Synonyms: geri çəkmək, çıxarmaq

   2. to send or move (troops) [+dative]
      • 2021 September 30, aqreqator.az‎:

        Tacikistan və Əfqanıstan qoşunlarını sərhədə çəkir.

        Tajikistan and Afghanistan are moving [their] troops to the border.

3. (transitive) lay, construct, build, install (a road, a pipe, a wire etc.)

   Kəndimizə işıq və yol çəkiblər, ancaq qaz hələ çəkməyiblər

   They have drawn electricity and laid a road to our village, but they haven't constructed a gas [pipe] yet.

   Neft kəməri çəkmək ― To construct an oil pipe

   Asfalt çəkmək ― To lay concrete

   Bağın ətrafına hasar çəkmək. ― To build a fence around the garden.

   Synonyms: tikmək, düzəltmək

4. (transitive) to smoke
   • 2010 March 5, Musavat.com‎:

     Tələbə olanda hamı siqaret çəkirdi deyə, mən də çəkdim.

     When I was a student, I picked up smoking because everyone else was smoking.

   Kişi gündə bir qutu siqaret çəkirdi, yazıq tez öldü ― The man smoked one packet of cigarettes a day; he died too soon, poor thing.

   Qəlyan/çubuq çəkmək ― To smoke waterpipe/pipe.

5. (transitive) to attract, draw

   diqqət çəkmək ― to draw attention

   Synonym: cəlb etmək

6. (figuratively, transitive) to occupy, interest, engross
   • 2014 February 27, Namiq Hüseynli, Azadlıq Radiosu‎:

     -Yaxın zamanlarda hekayələr, yaxud roman kitabı buraxmaq planın varmı? Səni daha çox hansı mövzu çəkir?

     Are you planning on a new book of short stories or a novel? Which topic occupies you most?

7. (transitive) to grind, mill
8. (transitive) to close, shut
   • 2017 May 31, Məlahət Rzayeva, Şərq‎:

     Zəif nəticə göstərənlərə məktəbin qapısı göstərilir - çıx, ardınca qapını çək.

     To those who under-perform, they point towards the school's door – get out and shut the door after yourself.

   Synonyms: bağlamaq, örtmək

9. (transitive) to suck up, absorb
   • 2016 June 16, Nazilə Xaqani, İnter.az‎:

     Yaşıl damlar yalnız möhtəşəm görünməklə kifayətlənmir, eyni zamanda istilik izolyasiyası edir, yağış suyunu çəkir və enerjiyə qənaət edir

     Green roofs do not only provide a magnificent view, at the same time they also isolate warmth, suck up rain water and conserve energy.

10. (transitive) to bear, endure, suffer, brook, undergo

    çətinliklər çəkmək ― to experience difficulties

    zərər çəkmək ― to suffer damage

    diş ağrısı çəkmək ― to suffer from tooth pain

    xəcalət çəkmək ― to be ashamed, to suffer from embarrassment

    Mən həyatımda çox ürək ağrısı çəkməli oldum ― I had to endure a lot of heartache in my life.

11. to depict (transitive)
    1. to draw (to sketch; depict with lines)
       • 2014, Rafael Qəribov, “Dost Sözü”, in Afaq Şıxlı; Elman Tovuz, editor, Yeddidən biri. Bədii tərcümələr., Baku: Adiloğlu, page 18:

         Şair Afaqla tərcüməçi Afaq arasında xətt çəkmək çətindir.

         It is difficult to draw a line between the poet Afaq and the translator Afaq.

       Synonym: cızmaq

    2. to draw (picture or painting), paint

       şəkil çəkmək ― to draw

       Rəssam bu şəkili bir il ərzində çəkirdi ― The artist was painting this picture for a year

    3. to shoot (film, movie, etc.)

       Bu yaxınlarda bu barədə çox maraqlı bir film çəkiblər. ― A very interesting film was shot about this recently.

    4. to take (photograph, picture, etc)

       Telefonum bir az köhnədir, yaxşı şəkil çəkmir. ― My phone is a little old; it doesn't take good photos.

12. (intransitive) to last, take time

    Otuzdurduğum pulun hesabıma keçməsi nə qədər çəkər? ― How long will it take till the money I deposited reaches my account?

    Bu xoşbəxtlik nə qədər çəkər? ― How long will this happiness last?

13. (transitive) to weigh (to determine the weight of an object) or to portion out a certain mass of smth.
    • 1987 February 14, Fazil Sənan, Bazarda‎, page 180; republished as Ölümə Ərizə, Baku, 2012:

      Qardaş, yeddi kilo kartof çək.

      Brother, weigh me seven kilograms of potatoes.

    çamadanı çəkmək (çamadanın çəkisini müəyyən etmək) ― to weigh a suitcase (to determine the weight of a suitcase)

14. (transitive) to slap, to punch, etc. (cannot be used without şillə, qapaz etc. as direct objects)

    şillə çəkmək ― to slap in the face

    şapalaq çəkmək ― to smack

    qapaz çəkmək ― to slap upside the back of the head

    Synonyms: şillələmək, qapazlamaq, şapalaqlamaq

15. (transitive) to apply, lay, put

    Maskanı üzünüzə çəkin, və 15 dəqiqə saxlayın.

    Apply the mask on your face and keep it for 15 minutes.

16. (transitive) to distill

    araq çəkmək ― to distill vodka

17. (intransitive) to take after, resemble (often used with dative of tərəf (“side”))
    • 2016 June 2, Xatirə Qədirli, Axar.az‎:

      Sərvərin də uşaq ikən musiqi ilə maraqlandığını görüb "ana tərəfə “çəkmisən” deyə zarafat edərmiş.

      When s/he saw that Sərvər was interested in music as a child, she would joke “you have taken after your mother”

    Synonyms: oxşamaq, bənzəmək

18. (transitive, figurative) to be drawn to, to long for, to miss

    Vətən onu çəkir ― He longs for his home country.

19. (transitive) to saw out (planks/boards)

    şalbandan taxta çəkmək ― to saw a log into boards

Conjugation

Conjugation of çəkmək

positive
subject non-past participle			çəkən
subject past participle			çəkmiş
subject future definite participle			çəkəcək
non-subject participle			(mənim +) çəkdiyim	(sənin +) çəkdiyin	(gen. agent +) çəkdiyi	(bizim +) çəkdiyimiz	(sizin +) çəkdiyiniz	(gen. agent +) çəkdiyi or çəkdikləri
			çəkib
general temporal participle			çəkəndə
participle of intensification			çəkdikcə
specific temporal participle			çəkərkən
modal participle			çəkərək
infinitive			çəkmək
			singular			plural
			first	second	third	first	second	third
indicative	present	simple	çəkirəm	çəkirsən	çəkir	çəkirik	çəkirsiniz	çəkirlər
		perfect 1	çəkmişəm	çəkmisən, çəkmişsən*	çəkmişdir	çəkmişik	çəkmisiniz, çəkmişsiniz*	çəkmişlər
		perfect 2	–	çəkibsən	çəkib(dir)	–	çəkibsiniz	çəkib(dir)lər
	past	simple	çəkdim	çəkdin	çəkdi	çəkdik	çəkdiniz	çəkdilər
		continuous	çəkirdim	çəkirdin	çəkirdi	çəkirdik	çəkirdiniz	çəkirdilər
		perfect	çəkmişdim	çəkmişdin	çəkmişdi	çəkmişdik	çəkmişdiniz	çəkmişdilər
	future	definite	çəkəcəyəm	çəkəcəksən	çəkəcək	çəkəcəyik	çəkəcəksiniz	çəkəcəklər
		indefinite	çəkərəm	çəkərsən	çəkər	çəkərik	çəkərsiniz	çəkərlər
	future-in-the-past	definite	çəkəcəkdim	çəkəcəkdin	çəkəcəkdi	çəkəcəkdik	çəkəcəkdiniz	çəkəcəkdilər
		indefinite	çəkərdim	çəkərdin	çəkərdi	çəkərdik	çəkərdiniz	çəkərdilər
conditional	present		çəksəm	çəksən	çəksə	çəksək	çəksəniz	çəksələr
	past		çəksəydim	çəksəydin	çəksəydi	çəksəydik	çəksəydiniz	çəksəydilər
subjunctive			çəkəm	çəkəsən	çəkə	çəkək	çəkəsiniz	çəkələr
hortative			çəkəsiyəm	çəkəsisən	çəkəsi	çəkəsiyik	çəkəsisiniz	çəkəsilər
obligational	present		çəkməliyəm	çəkməlisən	çəkməli	çəkməliyik	çəkməlisiniz	çəkməlilər
	past		çəkməliydim	çəkməliydin	çəkməliydi	çəkməliydik	çəkməliydiniz	çəkməliydilər
evidential	present		çəkirmişəm	çəkirmişsən	çəkirmiş	çəkirmişik	çəkirmişsiniz	çəkirmişlər
	past		çəkibmişəm	çəkibmişsən	çəkibmiş	çəkibmişik	çəkibmişsiniz	çəkibmişlər
imperative			çəkim	çək	çəksin	çəkək, çəkəlim*	çəkin	çəksinlər
negative
subject non-past participle			çəkməyən
subject past participle			çəkməmiş
subject future definite participle			çəkməyəcəq
non-subject participle			(mənim +) çəkmədiyim	(sənin +) çəkmədiyin	(gen. agent +) çəkmədiyi	(bizim +) çəkmədiyimiz	(sizin +) çəkmədiyiniz	(gen. agent +) çəkmədiyi or çəkmədikləri
converb			çəkməyib
general temporal participle			çəkməyəndə
participle of intensification			çəkmədikcə
specific temporal participle			çəkməyərkən
modal participle			çəkməyərək
infinitive			çəkməmək
			singular			plural
			first	second	third	first	second	third
indicative	present	simple	çəkmirəm	çəkmirsən	çəkmir	çəkmirik	çəkmirsiniz	çəkmirlər
		perfect 1	çəkməmişəm	çəkməmisən, çəkməmişsən*	çəkməmiş	çəkməmişik	çəkməmisiniz, çəkməmişsiniz*	çəkməmişlər
		perfect 2	–	çəkməyibsən	çəkməyib(dir)	–	çəkməyibsiniz	çəkməyib(dir)lər
	past	simple	çəkmədim	çəkmədin	çəkmədi	çəkmədik	çəkmədiniz	çəkmədilər
		continuous	çəkmirdim	çəkmirdin	çəkmirdi	çəkmirdik	çəkmirdiniz	çəkmirdilər
		perfect	çəkməmişdim	çəkməmişdin	çəkməmişdi	çəkməmişdik	çəkməmişdiniz	çəkməmişdilər
	future	definite	çəkməyəcəyəm	çəkməyəcəksən	çəkməyəcək	çəkməyəcəyik	çəkməyəcəksiniz	çəkməyəcəklər
		indefinite	çəkmərəm	çəkmərsən, çəkməzsən	çəkməz	çəkmərik	çəkmərsiniz, çəkməzsiniz	çəkməzlər
	future-in-the-past	definite	çəkməyəcəkdim	çəkməyəcəkdin	çəkməyəcəkdi	çəkməyəcəkdik	çəkməyəcəkdiniz	çəkməyəcəkdilər
		indefinite	çəkməzdim	çəkməzdin	çəkməzdi	çəkməzdik	çəkməzdiniz	çəkməzdilər
conditional	present		çəkməsəm	çəkməsən	çəkməsə	çəkməsək	çəkməsəniz	çəkməsələr
	past		çəkməsəydim	çəkməsəydin	çəkməsəydi	çəkməsəydik	çəkməsəydiniz	çəkməsəydilər
subjunctive			çəkməyəm	çəkməyəsən	çəkməyə	çəkməyək	çəkməyəsiniz	çəkməyələr
hortative			çəkməyəsiyəm	çəkməyəsisən	çəkməyəsi	çəkməyəsiyik	çəkməyəsisiniz	çəkməyəsilər
obligational	present		çəkməməliyəm	çəkməməlisən	çəkməməli	çəkməməliyik	çəkməməlisiniz	çəkməməlilər
	past		çəkməməliydim	çəkməməliydin	çəkməməliydi	çəkməməliydik	çəkməməliydiniz	çəkməməliydilər
evidential	present		çəkməyirmişəm	çəkməyirmişsən	çəkməyirmiş	çəkməyirmişik	çəkməyirmişsiniz	çəkməyirmişlər
	past		çəkməyibmişəm	çəkməyibmişsən	çəkməyibmiş	çəkməyibmişik	çəkməyibmişsiniz	çəkməyibmişlər
imperative			çəkməyim	çəkmə	çəkməsin	çəkməyək çəkməyəlim*	çəkməyin	çəkməsinlər
negative potential
subject non-past participle			çəkəmməyən
subject future definite participle			çəkəmməyəcəq
non-subject participle			(mənim +) çəkəmmədiyim	(sənin +) çəkəmmədiyin	(gen. agent +) çəkəmmədiyi	(bizim +) çəkəmmədiyimiz	(sizin +) çəkəmmədiyiniz	(gen. agent +) çəkəmmədiyi or çəkəmmədikləri
converb			çəkəmməyib
general temporal participle			çəkəmməyəndə
participle of intensification			çəkəmmədikcə
specific temporal participle			çəkəmməyərkən
modal participle			çəkəmməyərək
infinitive			çəkəmməmək
			singular			plural
			first	second	third	first	second	third
indicative	present	simple	çəkəmmirəm	çəkəmmirsən	çəkəmmir	çəkəmmirik	çəkəmmirsiniz	çəkəmmirlər
		perfect 1	çəkəmməmişəm	çəkəmməmisən, çəkəmməmişsən*	çəkəmməmişdir	çəkəmməmişik	çəkəmməmisiniz, çəkəmməmişsiniz*	çəkəmməşmilər
		perfect 2	–	çəkəmməyibsən	çəkəmməyib(dir)	–	çəkəmməyibsiniz	çəkəmməyib(dir)lər
	past	simple	çəkəmmədim	çəkəmmədin	çəkəmmədi	çəkəmmədik	çəkəmmədiniz	çəkəmmədilər
		continuous	çəkəmmirdim	çəkəmmirdin	çəkəmmirdi	çəkəmmirdik	çəkəmmirdiniz	çəkəmmirdilir
		perfect	çəkəmməmişdim	çəkəmməmişdin	çəkəmməmişdi	çəkəmməmişdik	çəkəmməmişdiniz	çəkəmməmişdilər
	future	definite	çəkəmməyəcəyəm	çəkəmməyəcəksən	çəkəmməyəcək	çəkəmməyəcəyik	çəkəmməyəcəksiniz	çəkəmməyəcəklər
		indefinite	çəkəmmərəm	çəkəmmərsən, çəkəmməzsən	çəkəmməz	çəkəmmərik	çəkəmmərsiniz, çəkəmməzsiniz	çəkəmməzlər
	future-in-the-past	definite	çəkəmməyəcəkdim	çəkəmməyəcəkdin	çəkəmməyəcəkdi	çəkəmməyəcəkdik	çəkəmməyəcəkdiniz	çəkəmməyəcəkdilər
		indefinite	çəkəmməzdim	çəkəmməzdin	çəkəmməzdi	çəkəmməzdik	çəkəmməzdiniz	çəkəmməzdilər
conditional	present		çəkəmməsəm	çəkəmməsən	çəkəmməsə	çəkəmməsək	çəkəmməsəniz	çəkəmməsələr
	past		çəkəmməsəydim	çəkəmməsəydin	çəkəmməsəydi	çəkəmməsəydik	çəkəmməsəydiniz	çəkəmməsəydilər
subjunctive			çəkəmməyəm	çəkəmməyəsən	çəkəmməyə	çəkəmməyək	çəkəmməyəsiniz	çəkəmməyələr
imperative			çəkəmməyim	çəkəmmə	çəkəmməsin	çəkəmməyək	çəkəmməyin	çəkəmməsinlər
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible conjugated form of every verb actually occurs.
* dated or high-register

Derived terms

• çəki (causative)
• çəkiliş (“shooting, filming”)
• çəkilmək (“to retreat”)
• çəki (“weight”)
• xətçəkən (“ruler”)

 

Derived compound verbs

• ad çəkmək (“to mention”)
• baş çəkmək (“to visit”)
• cəza çəkmək (“to serve a punishment”)
• dərd çəkmək (“to worry; to grieve, sorrow”)
• əl çəkmək (“to let alone”)
• əzab çəkmək (“to suffer”)
• əziyyət çəkmək (“to suffer”)
• gözünü çəkmək
• imtahana çəkmək (“to test”)
• könlü çəkmək
• qol çəkmək (“to sign”)
• meyli çəkmək
• nəfsi çəkmək
• sınağa çəkmək (“to test”)
• zəhmət çəkmək (“work hard”)

 

Phrases

• biri suya çəkir, biri quruya
• əlindən gələni beş qaba çək

 

References

1. Haneda, Koichi (2009—2010), “çəkmək”, in لغات لهجه‌ی تبریز [Vocabulary of Tabrizi Dialect] (in Persian), Tabriz: یاران, →ISBN, page 88