ayıq

Azerbaijani

FWOTD – 20 December 2018

Other scripts
Cyrillic	ајыг
Roman	ayıq
Perso-Arabic	آیؽق‎

Etymology

From Proto-Turkic *ād- (“sober, to sober up”), whence also ayılmaq (“to awaken”). Cognate with Karakhanid اَذِغْ‎ (aδïɣ), Turkish ayık, Crimean Tatar ayınıq, Bashkir айыҡ (ayïq), Chuvash урӑ (ură).

Pronunciation

IPA^(key): [ɑˈjɯχ]
Hyphenation: ay‧ıq

Adjective

ayıq (comparative daha ayıq, superlative ən ayıq)

sober
Antonyms: içkili, sərxoş
- 2016 November 16, Baku.ws‎:
  Yol polisinin sərxoş tutduğu sürücü ayıq çıxdı.
  A driver that the traffic police thought to be drunk, turned out to be sober.
conscious
- 2015, Gülarə Munis, Sahilin Arzuları, Arzuların Sahili‎, Baku, page 124:
  Yaxşı ki, Sahil ayıq deyildi. Yaxşı ki, o, mənim bu halımı görmürdü. Çarpayının yanında dayanıb onun ayılmasını gözləyir, göz yaşlarımı saxlaya bilmirdim.
  It was a good thing that Sahil wasn't conscious. It was a good thing that he didn't see this state of mine. As I was standing next to his hospital bed and waiting for his awaking, I couldn't hold back the tears.
Antonym: bayğın
awake
- 2014 February 20, AzVision.az‎:
  Lakin süni şəkildə özünü gecənin ortasında yuxudan durmağa məcbur etmək, 2 saat ayıq qalıb yenidən yatmaq fizioloji baxımdan düzgün deyil.
  However, to artificially force oneself to stay away from sleeping in the middle of night, to remain awake for 2 hours and then fall back asleep is not right from the physiological point of view.
Synonyms: oyaq, oyanıq
Antonym: yatmış
vigilant, watchful
- 1933, Səməd Vurğun, Kənddə Teatr [Village Theater]; republished as Səməd Vurğun. Seçilmiş Əsərləri, Baku: Şərq-Qərb, 2005, page 32:
  Siz bilirsiniz ki, dəyişir zaman,
  Dəyişir hər şeyin əvvəlki halı.
  Belə bir zamanda ayıq olmalı!
  Do you know that times are changing
  The erstwhile state of each thing is changeing
  In times like these one has to be vigilant!
- 1946, Məmməd Səid Ordubadi, Qılınc və Qələm [Sword and Quill]; republished as Məmməd Səid Ordubadi. Qılınc və Qələm. Birinci Hissə, Baku: Şərq-Qərb, 2005, page 154:
  Xırda çıxışların tərəfdarı deyiləm. Əvvəla, bu çıxışlar hökuməti ayıq salır, onun böyük üsyanları boğmaq üçün hazırlanmasına səbəb olur.
  I am no supporter of small riots. First, these riots sober (lit. 'make sober') the government and cause it to prepare to stifle major rebellions.
Synonyms: oyaq, sayıq, sərvaxt, gözüaçıq

Derived terms

ayıqlıq (“sobriety, vigilance, awakeness”)

References

Orucov, Əliheydər, editor (2006), “ayıq”, in Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti [Explanatory Dictionary of the Azerbaijani Language] (in Azerbaijani), volume I, Baku: Şərq-Qərb, page 179b
Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*ād-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill

Tatar

Etymology

From Proto-Turkic *ād- (“sober, to sober up”).

Adjective

ayıq

sober, conscious