yürümek

yürümek

Turkish

FWOTD – 4 August 2020

Etymology

From Ottoman Turkish یورمك‎ (yürümek, yürimek, “to walk, advance”). In Turkish, Old Turkic and different Turkic dialects; the verb was attested in different forms alternating between back or front vowels such as yorı-, yöri-, yüri- . Clauson regards all forms together, but notes that yorı- is attested earlier. From Proto-Turkic *yorï-, *yüri- (“to walk”). Altaicists compare to Evenki [script needed] (dūrē-, “to walk, wander”), Japanese 寄る (yoru, “to come up, come near”), Mongolian дүрвэх (dürvex, “to flee, run away in fear”) and reconstruct Proto-Altaic *dōre.[1]

Cognate with Old Turkic -𐰘𐰇𐰼𐰃‎ (yüri-)/-𐰖𐰆𐰺𐰃‎ (yorı-, “to walk”), Azerbaijani yerimək and yürümək (“to walk, go”), Bashkir йөрөү (yöröw), Crimean Tatar yürmek (“to walk, go”), Chuvash ҫӳреме (śüreme, “to walk, wander”), Kazakh жүру (jüru, “to go, move”), Kyrgyz жүрүү (jürüü, “to go, move, run”), Turkmen ýöremek (“to walk, go, advance”), Tuvan чоруур (çoruur, “to go”), Uyghur يۈرمەك‎ (yürmek, “to move, walk”), Uzbek yurmoq (“to walk, go”), Yakut сырыт (sırıt, “to go”) (caus. < *yorı-t). Also compare Mongolian зорчих (zorčix, “to go, ride, travel”), a Turkic borrowing.

Verb

yürümek (third-person singular simple present yürür)

1. (intransitive) to walk

   Yağmurda yalnız yürümeyi severim. ― I like walking alone under the rain.

2. (intransitive) to march, move forward, go forward, go on, advance
3. (intransitive) to make haste, hurry, go quickly
4. (intransitive) to function, work, run

Conjugation

Conjugation of yürümek

Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.

Positive declarative
infinitive			yürümek
impersonal participle	imperfective		yürüyen
	perfective		yürümüş
	prospective		yürüyecek
personal participle	non-prospective		yürüdüğüm	yürüdüğün	yürüdüğü	yürüdüğümüz	yürüdüğünüz	yürüdükleri
	prospective		yürüyeceğim	yürüyeceğin	yürüyeceği	yürüyeceğimiz	yürüyeceğiniz	yürüyecekleri
verbal noun			yürüme
way of doing			yürüyüş
			singular			plural
			1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	yürürüm	yürürsün	yürür	yürürüz	yürürsünüz	yürürler
		imperfective	yürüyorum	yürüyorsun	yürüyor	yürüyoruz	yürüyorsunuz	yürüyorlar
	past	perfective	yürüdüm	yürüdün	yürüdü	yürüdük	yürüdünüz	yürüdüler
		imperfective	yürüyordum	yürüyordun	yürüyordu	yürüyorduk	yürüyordunuz	yürüyorlardı
	future		yürüyeceğim	yürüyeceksin	yürüyecek	yürüyeceğiz	yürüyeceksiniz	yürüyecekler
inferential	perfective		yürümişim	yürümişsin	yürümiş	yürümişiz	yürümişsiniz	yürümişler
	aorist		yürürmişim	yürürmişsin	yürürmiş	yürürmişiz	yürürmişsiniz	yürürmişler
	imperfective		yürüyormuşum	yürüyormuşsun	yürüyormuş	yürüyormuşuz	yürüyormuşsunuz	yürüyormuşlar
conditional	simple		yürüsem	yürüsen	yürüse	yürüsek	yürüseniz	yürüseler
	perfective		yürüseydim	yürüseydin	yürüseydi	yürüseydik	yürüseydiniz	yürüseydiler
optative			yürüyeyim	yürüyesin	yürüye	yürüyelim	yürüyesiniz	yürüyeler
progressive			yürümekteyim	yürümektesin	yürümekte	yürümekteyiz	yürümektesiniz	yürümekteler
necessitative			yürümeliyim	yürümelisin	yürümeli	yürümeliyiz	yürümelisiniz	yürümeliler
imperative				yürü	yürüsün		yürüyün	yürüsünler
Positive interrogative
			singular			plural
			1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	yürür müyüm?	yürür müsün?	yürür mü?	yürür müyüz?	yürür müsünüz?	yürürler mi?
		imperfective	yürüyor muyum?	yürüyor musun?	yürüyor mu?	yürüyor muyuz?	yürüyor musunuz?	yürüyorlar mı?
	past	perfective	yürüdüm mü?	yürüdün mü?	yürüdü mü?	yürüdük mü?	yürüdünüz mü?	yürüdüler mü?
		imperfective	yürüyor muydum?	yürüyor muydun?	yürüyor muydu?	yürüyor muyduk?	yürüyor muydunuz?	yürüyorlar mıydı?
	future		yürüyecek miyim?	yürüyecek misin?	yürüyecek mi?	yürüyecek miyiz?	yürüyecek misiniz?	yürüyecekler mi?
inferential	perfective		yürümiş miyim?	yürümiş misin?	yürümiş mi?	yürümiş miyiz?	yürümiş misiniz?	yürümişler mi?
	aorist		yürür müymişüm?	yürür müymişsün?	yürür müymiş?	yürür müymişüz?	yürür müymişsünüz?	yürürler miymiş?
	imperfective		yürüyor muymuşum?	yürüyor muymuşsun?	yürüyor muymuş?	yürüyor muymuşuz?	yürüyor muymuşsunuz?	yürüyorlar mıymış?
conditional	simple		yürüsem mi?	yürüsen mi?	yürüse mi?	yürüsek mi?	yürüseniz mi?	yürüseler mi?
	perfective		yürüse miydim?	yürüse miydin?	yürüse miydi?	yürüse miydik?	yürüse miydiniz?	yürüseler miydi?
progressive			yürümekte miyim?	yürümekte misin?	yürümekte mi?	yürümekte miyiz?	yürümekte misiniz?	yürümekteler mi?
necessitative			yürümeli miyim?	yürümeli misin?	yürümeli mi?	yürümeli miyiz?	yürümeli misiniz?	yürümeliler mi?
Negative declarative
infinitive			yürümemek
impersonal participle	imperfective		yürümeyen
	perfective		yürümemiş
	prospective		yürümeyecek
personal participle	non-prospective		yürümediğim	yürümediğin	yürümediği	yürümediğimiz	yürümediğiniz	yürümedikleri
	prospective		yürümeyeceğim	yürümeyeceğin	yürümeyeceği	yürümeyeceğimiz	yürümeyeceğiniz	yürümeyecekleri
verbal noun			yürümeme
way of doing			yürümeyüş
			singular			plural
			1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	yürümem	yürümezsin	yürümez	yürümeyiz	yürümezsiniz	yürümezler
		imperfective	yürümüyorum	yürümüyorsun	yürümüyor	yürümüyoruz	yürümüyorsunuz	yürümüyorlar
	past	perfective	yürümedim	yürümedin	yürümedi	yürümedik	yürümediniz	yürümediler
		imperfective	yürümüyordum	yürümüyordun	yürümüyordu	yürümüyorduk	yürümüyordunuz	yürümüyordular
	future		yürümeyeceğim	yürümeyeceksin	yürümeyecek	yürümeyeceğiz	yürümeyeceksiniz	yürümeyecekler
inferential	perfective		yürümemişim	yürümemişsin	yürümemiş	yürümemişiz	yürümemişsiniz	yürümemişler
	aorist		yürümezmişim	yürümezmişsin	yürümezmiş	yürümezmişiz	yürümezmişsiniz	yürümezmişler
	imperfective		yürümüyormuşum	yürümüyormuşsun	yürümüyormuş	yürümüyormuşuz	yürümüyormuşsunuz	yürümüyormuşlar
conditional	simple		yürümesem	yürümesen	yürümese	yürümesek	yürümeseniz	yürümeseler
	perfective		yürümeseydim	yürümeseydin	yürümeseydi	yürümeseydik	yürümeseydiniz	yürümeseydiler
optative			yürümeyeyim	yürümeyesin	yürümeye	yürümeyelim	yürümeyesiniz	yürümeyeler
progressive			yürümemekteyim	yürümemektesin	yürümemekte	yürümemekteyiz	yürümemektesiniz	yürümemekteler
necessitative			yürümemeliyim	yürümemelisin	yürümemeli	yürümemeliyiz	yürümemelisiniz	yürümemeliler
imperative				yürüme	yürümesin		yürümeyin	yürümesinler
Negative interrogative
			singular			plural
			1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	yürümez miyim?	yürümez misin?	yürümez mi?	yürümez miyiz?	yürümez misiniz?	yürümezler mi?
		imperfective	yürümüyor muyum?	yürümüyor musun?	yürümüyor mu?	yürümüyor muyuz?	yürümüyor musunuz?	yürümüyorlar mı?
	past	perfective	yürümedim mi?	yürümedin mi?	yürümedi mi?	yürümedik mi?	yürümediniz mi?	yürümediler mi?
		imperfective	yürümüyor muydum?	yürümüyor muydun?	yürümüyor muydu?	yürümüyor muyduk?	yürümüyor muydunuz?	yürümüyorlar mıydı?
	future		yürümeyecek miyim?	yürümeyecek misin?	yürümeyecek mi?	yürümeyecek miyiz?	yürümeyecek misiniz?	yürümeyecekler mi?
inferential	perfective		yürümemiş miyim?	yürümemiş misin?	yürümemiş mi?	yürümemiş miyiz?	yürümemiş misiniz?	yürümemişler mi?
	aorist		yürümez miymişim?	yürümez miymişsin?	yürümez miymiş?	yürümez miymişiz?	yürümez miymişsiniz?	yürümezler miymiş?
	imperfective		yürümüyor muymuşum?	yürümüyor muymuşsun?	yürümüyor muymuş?	yürümüyor muymuşuz?	yürümüyor muymuşsunuz?	yürümüyorlar mıymış?
conditional	simple		yürümesem mi?	yürümesen mi?	yürümese mi?	yürümesek mi?	yürümeseniz mi?	yürümeseler mi?
	perfective		yürümese miydim?	yürümese miydin?	yürümese miydi?	yürümese miydik?	yürümese miydiniz?	yürümeseler miydi?
progressive			yürümemekte miyim?	yürümemekte misin?	yürümemekte mi?	yürümemekte miyiz?	yürümemekte misiniz?	yürümemekteler mi?
necessitative			yürümemeli miyim?	yürümemeli misin?	yürümemeli mi?	yürümemeli miyiz?	yürümemeli misiniz?	yürümemeliler mi?

Synonyms

• dolaşmak
• gezmek

Derived terms

• yürüme
• yürümemek
• yürünmek
• yürürlük
• yürüteç
• yürütmek
• yürütülmek
• yürüyebilmek
• yürüyememek
• yürüyen
• yürüyücü
• yürüyüş

 

Related terms

• (?) yormak
• (?) yorulmak
• (?) yügürmek
• yordam
• yorga

References

1. Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*dōre”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill