yeka
Xhosa
Etymology
From Proto-Bantu *-dèka (“let, let go, cease, allow”). The expected reflex would be -leka. However, some Nguni dialects have /j/ as a regular reflex of *d, so this may be explained as a borrowing from another dialect.
Verb
-yeka
- to stop
Inflection
This verb needs an inflection-table template.
Zulu
Etymology
From Proto-Bantu *-dèka (“let, let go, cease, allow”). The expected reflex would be -leka. However, some Nguni dialects have /j/ as a regular reflex of *d, so this may be explained as a borrowing from another dialect.
Pronunciation
IPA(key): /jeːɠa/
Verb
-yeka
- to stop
- to let go
- to leave alone
Inflection
Tone L | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Infinitive | ukuyeka | ||||||||
Positive | Negative | ||||||||
Infinitive | ukuyeka | ukungayeki | |||||||
Imperative | |||||||||
Simple | + object concord | ||||||||
Singular | yeka | -yeke | |||||||
Plural | yekani | -yekeni | |||||||
Present | |||||||||
Positive absolute | Positive relative | Positive participial | Negative absolute | Negative relative | Negative participial | ||||
1st singular | ngiyayeka, ngiyeka | engiyekayo, engiyeka | ngiyeka | angiyeki | engingayeki | ngingayeki | |||
2nd singular | uyayeka, uyeka | oyekayo, oyeka | uyeka | awuyeki | ongayeki | ungayeki | |||
1st plural | siyayeka, siyeka | esiyekayo, esiyeka | siyeka | asiyeki | esingayeki | singayeki | |||
2nd plural | niyayeka, niyeka | eniyekayo, eniyeka | niyeka | aniyeki | eningayeki | ningayeki | |||
Class 1 | uyayeka, uyeka | oyekayo, oyeka | eyeka | akayeki | ongayeki | engayeki | |||
Class 2 | bayayeka, bayeka | abayekayo, abayeka | beyeka | abayeki | abangayeki | bengayeki | |||
Class 3 | uyayeka, uyeka | oyekayo, oyeka | uyeka | awuyeki | ongayeki | ungayeki | |||
Class 4 | iyayeka, iyeka | eyekayo, eyeka | iyeka | ayiyeki | engayeki | ingayeki | |||
Class 5 | liyayeka, liyeka | eliyekayo, eliyeka | liyeka | aliyeki | elingayeki | lingayeki | |||
Class 6 | ayayeka, ayeka | ayekayo, ayeka | eyeka | awayeki | angayeki | engayeki | |||
Class 7 | siyayeka, siyeka | esiyekayo, esiyeka | siyeka | asiyeki | esingayeki | singayeki | |||
Class 8 | ziyayeka, ziyeka | eziyekayo, eziyeka | ziyeka | aziyeki | ezingayeki | zingayeki | |||
Class 9 | iyayeka, iyeka | eyekayo, eyeka | iyeka | ayiyeki | engayeki | ingayeki | |||
Class 10 | ziyayeka, ziyeka | eziyekayo, eziyeka | ziyeka | aziyeki | ezingayeki | zingayeki | |||
Class 11 | luyayeka, luyeka | oluyekayo, oluyeka | luyeka | aluyeki | olungayeki | lungayeki | |||
Class 14 | buyayeka, buyeka | obuyekayo, obuyeka | buyeka | abuyeki | obungayeki | bungayeki | |||
Class 15 | kuyayeka, kuyeka | okuyekayo, okuyeka | kuyeka | akuyeki | okungayeki | kungayeki | |||
Class 17 | kuyayeka, kuyeka | okuyekayo, okuyeka | kuyeka | akuyeki | okungayeki | kungayeki | |||
Recent past | |||||||||
Positive absolute | Positive relative | Positive participial | Negative absolute | Negative relative | Negative participial | ||||
1st singular | ngiyekile, ngiyekē | engiyekile, engiyekē | ngiyekile, ngiyekē | angiyekanga | engingayekanga | ngingayekanga | |||
2nd singular | uyekile, uyekē | oyekile, oyekē | uyekile, uyekē | awuyekanga | ongayekanga | ungayekanga | |||
1st plural | siyekile, siyekē | esiyekile, esiyekē | siyekile, siyekē | asiyekanga | esingayekanga | singayekanga | |||
2nd plural | niyekile, niyekē | eniyekile, eniyekē | niyekile, niyekē | aniyekanga | eningayekanga | ningayekanga | |||
Class 1 | uyekile, uyekē | oyekile, oyekē | eyekile, eyekē | akayekanga | ongayekanga | engayekanga | |||
Class 2 | bayekile, bayekē | abayekile, abayekē | beyekile, beyekē | abayekanga | abangayekanga | bengayekanga | |||
Class 3 | uyekile, uyekē | oyekile, oyekē | uyekile, uyekē | awuyekanga | ongayekanga | ungayekanga | |||
Class 4 | iyekile, iyekē | eyekile, eyekē | iyekile, iyekē | ayiyekanga | engayekanga | ingayekanga | |||
Class 5 | liyekile, liyekē | eliyekile, eliyekē | liyekile, liyekē | aliyekanga | elingayekanga | lingayekanga | |||
Class 6 | ayekile, ayekē | ayekile, ayekē | eyekile, eyekē | awayekanga | angayekanga | engayekanga | |||
Class 7 | siyekile, siyekē | esiyekile, esiyekē | siyekile, siyekē | asiyekanga | esingayekanga | singayekanga | |||
Class 8 | ziyekile, ziyekē | eziyekile, eziyekē | ziyekile, ziyekē | aziyekanga | ezingayekanga | zingayekanga | |||
Class 9 | iyekile, iyekē | eyekile, eyekē | iyekile, iyekē | ayiyekanga | engayekanga | ingayekanga | |||
Class 10 | ziyekile, ziyekē | eziyekile, eziyekē | ziyekile, ziyekē | aziyekanga | ezingayekanga | zingayekanga | |||
Class 11 | luyekile, luyekē | oluyekile, oluyekē | luyekile, luyekē | aluyekanga | olungayekanga | lungayekanga | |||
Class 14 | buyekile, buyekē | obuyekile, obuyekē | buyekile, buyekē | abuyekanga | obungayekanga | bungayekanga | |||
Class 15 | kuyekile, kuyekē | okuyekile, okuyekē | kuyekile, kuyekē | akuyekanga | okungayekanga | kungayekanga | |||
Class 17 | kuyekile, kuyekē | okuyekile, okuyekē | kuyekile, kuyekē | akuyekanga | okungayekanga | kungayekanga | |||
Remote past | |||||||||
Positive absolute | Positive relative | Positive participial | Negative absolute | Negative relative | Negative participial | ||||
1st singular | ngāyeka | engāyeka | ngāyeka | angiyekanga | engingayekanga | ngingayekanga | |||
2nd singular | wāyeka | owāyeka | wāyeka | awuyekanga | ongayekanga | ungayekanga | |||
1st plural | sāyeka | esāyeka | sāyeka | asiyekanga | esingayekanga | singayekanga | |||
2nd plural | nāyeka | enāyeka | nāyeka | aniyekanga | eningayekanga | ningayekanga | |||
Class 1 | wāyeka | owāyeka | āyeka | akayekanga | ongayekanga | engayekanga | |||
Class 2 | bāyeka | abāyeka | bāyeka | abayekanga | abangayekanga | bengayekanga | |||
Class 3 | wāyeka | owāyeka | wāyeka | awuyekanga | ongayekanga | ungayekanga | |||
Class 4 | yāyeka | eyāyeka | yāyeka | ayiyekanga | engayekanga | ingayekanga | |||
Class 5 | lāyeka | elāyeka | lāyeka | aliyekanga | elingayekanga | lingayekanga | |||
Class 6 | āyeka | āyeka | āyeka | awayekanga | angayekanga | engayekanga | |||
Class 7 | sāyeka | esāyeka | sāyeka | asiyekanga | esingayekanga | singayekanga | |||
Class 8 | zāyeka | ezāyeka | zāyeka | aziyekanga | ezingayekanga | zingayekanga | |||
Class 9 | yāyeka | eyāyeka | yāyeka | ayiyekanga | engayekanga | ingayekanga | |||
Class 10 | zāyeka | ezāyeka | zāyeka | aziyekanga | ezingayekanga | zingayekanga | |||
Class 11 | lwāyeka | olwāyeka | lwāyeka | aluyekanga | olungayekanga | lungayekanga | |||
Class 14 | bāyeka | obāyeka | bāyeka | abuyekanga | obungayekanga | bungayekanga | |||
Class 15 | kwāyeka | okwāyeka | kwāyeka | akuyekanga | okungayekanga | kungayekanga | |||
Class 17 | kwāyeka | okwāyeka | kwāyeka | akuyekanga | okungayekanga | kungayekanga | |||
Potential | |||||||||
Positive absolute | Positive relative | Positive participial | Negative absolute | Negative relative | Negative participial | ||||
1st singular | ngingayeka | — | ngingayeka | ngingeyeke | — | ngingeyeke | |||
2nd singular | ungayeka | — | ungayeka | ungeyeke | — | ungeyeke | |||
1st plural | singayeka | — | singayeka | singeyeke | — | singeyeke | |||
2nd plural | ningayeka | — | ningayeka | ningeyeke | — | ningeyeke | |||
Class 1 | angayeka | — | engayeka | angeyeke | — | engeyeke | |||
Class 2 | bangayeka | — | bengayeka | bangeyeke | — | bengeyeke | |||
Class 3 | ungayeka | — | ungayeka | ungeyeke | — | ungeyeke | |||
Class 4 | ingayeka | — | ingayeka | ingeyeke | — | ingeyeke | |||
Class 5 | lingayeka | — | lingayeka | lingeyeke | — | lingeyeke | |||
Class 6 | angayeka | — | engayeka | angeyeke | — | engeyeke | |||
Class 7 | singayeka | — | singayeka | singeyeke | — | singeyeke | |||
Class 8 | zingayeka | — | zingayeka | zingeyeke | — | zingeyeke | |||
Class 9 | ingayeka | — | ingayeka | ingeyeke | — | ingeyeke | |||
Class 10 | zingayeka | — | zingayeka | zingeyeke | — | zingeyeke | |||
Class 11 | lungayeka | — | lungayeka | lungeyeke | — | lungeyeke | |||
Class 14 | bungayeka | — | bungayeka | bungeyeke | — | bungeyeke | |||
Class 15 | kungayeka | — | kungayeka | kungeyeke | — | kungeyeke | |||
Class 17 | kungayeka | — | kungayeka | kungeyeke | — | kungeyeke | |||
Immediate future | |||||||||
Positive absolute | Positive relative | Positive participial | Negative absolute | Negative relative | Negative participial | ||||
1st singular | ngizoyeka | engizoyeka | ngizoyeka | angizuyeka | engingezuyeka | ngingezuyeka | |||
2nd singular | uzoyeka | ozoyeka | uzoyeka | awuzuyeka | ongezuyeka | ungezuyeka | |||
1st plural | sizoyeka | esizoyeka | sizoyeka | asizuyeka | esingezuyeka | singezuyeka | |||
2nd plural | nizoyeka | enizoyeka | nizoyeka | anizuyeka | eningezuyeka | ningezuyeka | |||
Class 1 | uzoyeka | ozoyeka | ezoyeka | akazuyeka | ongezuyeka | engezuyeka | |||
Class 2 | bazoyeka | abazoyeka | bezoyeka | abazuyeka | abangezuyeka | bengezuyeka | |||
Class 3 | uzoyeka | ozoyeka | uzoyeka | awuzuyeka | ongezuyeka | ungezuyeka | |||
Class 4 | izoyeka | ezoyeka | izoyeka | ayizuyeka | engezuyeka | ingezuyeka | |||
Class 5 | lizoyeka | elizoyeka | lizoyeka | alizuyeka | elingezuyeka | lingezuyeka | |||
Class 6 | azoyeka | azoyeka | ezoyeka | awazuyeka | angezuyeka | engezuyeka | |||
Class 7 | sizoyeka | esizoyeka | sizoyeka | asizuyeka | esingezuyeka | singezuyeka | |||
Class 8 | zizoyeka | ezizoyeka | zizoyeka | azizuyeka | ezingezuyeka | zingezuyeka | |||
Class 9 | izoyeka | ezoyeka | izoyeka | ayizuyeka | engezuyeka | ingezuyeka | |||
Class 10 | zizoyeka | ezizoyeka | zizoyeka | azizuyeka | ezingezuyeka | zingezuyeka | |||
Class 11 | luzoyeka | oluzoyeka | luzoyeka | aluzuyeka | olungezuyeka | lungezuyeka | |||
Class 14 | buzoyeka | obuzoyeka | buzoyeka | abuzuyeka | obungezuyeka | bungezuyeka | |||
Class 15 | kuzoyeka | okuzoyeka | kuzoyeka | akuzuyeka | okungezuyeka | kungezuyeka | |||
Class 17 | kuzoyeka | okuzoyeka | kuzoyeka | akuzuyeka | okungezuyeka | kungezuyeka | |||
Remote future | |||||||||
Positive absolute | Positive relative | Positive participial | Negative absolute | Negative relative | Negative participial | ||||
1st singular | ngiyoyeka | engiyoyeka | ngiyoyeka | angiyuyeka | engingeyuyeka | ngingeyuyeka | |||
2nd singular | uyoyeka | oyoyeka | uyoyeka | awuyuyeka | ongeyuyeka | ungeyuyeka | |||
1st plural | siyoyeka | esiyoyeka | siyoyeka | asiyuyeka | esingeyuyeka | singeyuyeka | |||
2nd plural | niyoyeka | eniyoyeka | niyoyeka | aniyuyeka | eningeyuyeka | ningeyuyeka | |||
Class 1 | uyoyeka | oyoyeka | eyoyeka | akayuyeka | ongeyuyeka | engeyuyeka | |||
Class 2 | bayoyeka | abayoyeka | beyoyeka | abayuyeka | abangeyuyeka | bengeyuyeka | |||
Class 3 | uyoyeka | oyoyeka | uyoyeka | awuyuyeka | ongeyuyeka | ungeyuyeka | |||
Class 4 | iyoyeka | eyoyeka | iyoyeka | ayiyuyeka | engeyuyeka | ingeyuyeka | |||
Class 5 | liyoyeka | eliyoyeka | liyoyeka | aliyuyeka | elingeyuyeka | lingeyuyeka | |||
Class 6 | ayoyeka | ayoyeka | eyoyeka | awayuyeka | angeyuyeka | engeyuyeka | |||
Class 7 | siyoyeka | esiyoyeka | siyoyeka | asiyuyeka | esingeyuyeka | singeyuyeka | |||
Class 8 | ziyoyeka | eziyoyeka | ziyoyeka | aziyuyeka | ezingeyuyeka | zingeyuyeka | |||
Class 9 | iyoyeka | eyoyeka | iyoyeka | ayiyuyeka | engeyuyeka | ingeyuyeka | |||
Class 10 | ziyoyeka | eziyoyeka | ziyoyeka | aziyuyeka | ezingeyuyeka | zingeyuyeka | |||
Class 11 | luyoyeka | oluyoyeka | luyoyeka | aluyuyeka | olungeyuyeka | lungeyuyeka | |||
Class 14 | buyoyeka | obuyoyeka | buyoyeka | abuyuyeka | obungeyuyeka | bungeyuyeka | |||
Class 15 | kuyoyeka | okuyoyeka | kuyoyeka | akuyuyeka | okungeyuyeka | kungeyuyeka | |||
Class 17 | kuyoyeka | okuyoyeka | kuyoyeka | akuyuyeka | okungeyuyeka | kungeyuyeka | |||
Present subjunctive | |||||||||
Positive | Negative | ||||||||
1st singular | ngiyeke | ngingayeki | |||||||
2nd singular | uyeke | ungayeki | |||||||
1st plural | siyeke | singayeki | |||||||
2nd plural | niyeke | ningayeki | |||||||
Class 1 | ayeke | angayeki | |||||||
Class 2 | bayeke | bangayeki | |||||||
Class 3 | uyeke | ungayeki | |||||||
Class 4 | iyeke | ingayeki | |||||||
Class 5 | liyeke | lingayeki | |||||||
Class 6 | ayeke | angayeki | |||||||
Class 7 | siyeke | singayeki | |||||||
Class 8 | ziyeke | zingayeki | |||||||
Class 9 | iyeke | ingayeki | |||||||
Class 10 | ziyeke | zingayeki | |||||||
Class 11 | luyeke | lungayeki | |||||||
Class 14 | buyeke | bungayeki | |||||||
Class 15 | kuyeke | kungayeki | |||||||
Class 17 | kuyeke | kungayeki | |||||||
Past subjunctive | |||||||||
Positive | Negative | ||||||||
1st singular | ngayeka | ngangayeka, angayeka, angangayeka | |||||||
2nd singular | wayeka | wangayeka, awayeka, awangayeka | |||||||
1st plural | sayeka | sangayeka, asayeka, asangayeka | |||||||
2nd plural | nayeka | nangayeka, anayeka, anangayeka | |||||||
Class 1 | wayeka | wangayeka, akayeka, akangayeka | |||||||
Class 2 | bayeka | bangayeka, abayeka, abangayeka | |||||||
Class 3 | wayeka | wangayeka, awayeka, awangayeka | |||||||
Class 4 | yayeka | yangayeka, ayayeka, ayangayeka | |||||||
Class 5 | layeka | langayeka, alayeka, alangayeka | |||||||
Class 6 | ayeka | angayeka, awayeka, awangayeka | |||||||
Class 7 | sayeka | sangayeka, asayeka, asangayeka | |||||||
Class 8 | zayeka | zangayeka, azayeka, azangayeka | |||||||
Class 9 | yayeka | yangayeka, ayayeka, ayangayeka | |||||||
Class 10 | zayeka | zangayeka, azayeka, azangayeka | |||||||
Class 11 | lwayeka | lwangayeka, alwayeka, alwangayeka | |||||||
Class 14 | bayeka | bangayeka, abayeka, abangayeka | |||||||
Class 15 | kwayeka | kwangayeka, akwayeka, akwangayeka | |||||||
Class 17 | kwayeka | kwangayeka, akwayeka, akwangayeka |
References
C. M. Doke; B. W. Vilakazi (1972), “-yeka”, in Zulu-English Dictionary, →ISBN: “-yeka (6.3)”