wyiskrzyć

wyiskrzyć

Polish

Etymology

From wy- +‎ iskrzyć.

Pronunciation

• IPA^(key): /vɨˈis.kʂɨt͡ɕ/
• Rhymes: -iskʂɨt͡ɕ
• Syllabification: wy‧is‧krzyć

Verb

wyiskrzyć pf (imperfective wyiskrzać)

1. (transitive) to make spark, sparkle, or glitter, to light up with sparks or similar lights
   • 1949 [written 1854], Charles Edmond, Alkhadar: ustęp z dziejów ojców naszych‎, volume 3, Zakład narodowy im. Ossolińskich, archived from the original on 2023-01-01, page 211:

     [...] księżyc wydzierał się z chmurnych zawojów, srebrnym słupem padał przed nim na wznak, by mu wyiskrzyć drogę do domu[...]

     [...] the moon was tearing itself out of the tangles of clouds; [its light] fell in a silver pole before him as a sign, in order to make the way to his home shine[...]

   • 1913, Emil Habdank Dunikowski, Meksyk i szkice z podróży po Ameryce‎, Wydawnictwo illustrowanego tygodnika "Przez Lądy i Morza" (distribution), Drukarnia Zygmunta Jelenia (printing), archived from the original on 2023-01-01, page 393:

     A nad nami wyiskrzone gwiazdami niebo.

     And above us [was] a sky lit up by stars.

   • 1998, Metropolia Warszawska a narodziny II Rzeczypospolitej: antologia tekstów historycznych i literackich w 80-tą rocznicę odzyskania niepodległości‎, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna "Adam", page 447:

     DOPŁYNĘLIŚMY WRESZCIE TUŁACZE
     DOBYĆ SZABLI I STANĄĆ NA BACZNOŚĆ
     I BŁYSK SZABLI WYISKRZYĆ DOKOŁA,
     BO PRZECZULIŚMY WOLĄ I SERCEM,
     ŻE NAS HALLER DO SIEBIE ZAWOŁA.

     We wanderers have come here at last
     to draw a sword and stand at attention
     and make the shine of the sword sparkle all around,
     because we have felt with our will and our hearts
     that Haller will summon us to him.

   Synonyms: iskrzyć, roziskrzyć

2. (transitive, figurative) to make sparkle or shine (make excellent, distinguished, beautiful, etc.)
   • 1900, Franciszek Eismont, Gwiazda idei: gwiazda wschodu‎, Kraków: G. Gebethner i Spółka (distribution), Drukarnia Związkowa pod zarządem A. Szyjewskiego (printing), archived from the original on 2023-01-01, page 126:

     Sejm ten przecie czynim nocą,
     By wyiskrzyć tych, co płaczą....

     After all, we are holding this assembly at night
     To distinguish those who cry....

   • 2001, Roman Śliwonik, Portrety z bufetem w tle‎, Wydawnictwo Iskra, archived from the original on 2023-01-01, page 86:

     I jeszcze trzeba [...] wycyzelować, wyiskrzyć inteligencję i talent.

     And you still need to put the finishing touches on the intelligence and talent, to make them shine.

   • 2005, Edward Balcerzan, Zuchwalstwa samoświadomości‎, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, archived from the original on 2023-01-01, page 222:

     Zagrać dystans, znaleźć cudzysłów, wyiskrzyć dowcip ‒ potrafi tylko artysta.

     To play with distance, to find a quote, to make a joke sparkle ‒ only an artist can do that.

Verb

wyiskrzyć pf

1. (reflexive, archaic) to get rid of, to rid oneself of
   • 1695, Jan Chryzostom Pasek, “Roku pańskiego 1665”, in Pamiętniki, Polska Akademja Umiejętności:

     [...] tak wielkie zostawili wota, że prawie ze wszystkiego się wyiskrzyli.

     [...] they left such great offerings that they gave up almost everything.

   Synonym: pozbyć się

Alternative forms

• wyikrzyć

Conjugation

Conjugation of wyiskrzyć pf

		singular			plural
	person	masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		wyiskrzyć
future tense	1st	wyiskrzę			wyiskrzymy
	2nd	wyiskrzysz			wyiskrzycie
	3rd	wyiskrzy			wyiskrzą
	impersonal	wyiskrzy się
past tense	1st	wyiskrzyłem	wyiskrzyłam		wyiskrzyliśmy	wyiskrzyłyśmy
	2nd	wyiskrzyłeś	wyiskrzyłaś		wyiskrzyliście	wyiskrzyłyście
	3rd	wyiskrzył	wyiskrzyła	wyiskrzyło	wyiskrzyli	wyiskrzyły
	impersonal	wyiskrzono
conditional	1st	wyiskrzyłbym	wyiskrzyłabym		wyiskrzylibyśmy	wyiskrzyłybyśmy
	2nd	wyiskrzyłbyś	wyiskrzyłabyś		wyiskrzylibyście	wyiskrzyłybyście
	3rd	wyiskrzyłby	wyiskrzyłaby	wyiskrzyłoby	wyiskrzyliby	wyiskrzyłyby
	impersonal	wyiskrzono by
imperative	1st	niech wyiskrzę			wyiskrzmy
	2nd	wyiskrz			wyiskrzcie
	3rd	niech wyiskrzy			niech wyiskrzą
passive adjectival participle		wyiskrzony	wyiskrzona	wyiskrzone	wyiskrzeni	wyiskrzone
anterior adverbial participle		wyiskrzywszy
verbal noun		wyiskrzenie

Further reading

• wyiskrzyć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• wyiskrzyć in Polish dictionaries at PWN
• “WYISKRZYĆ SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2009-07-02