trời

See also: troi, Troi, trói, tròi, and trôi

Vietnamese

Alternative forms

(Northern Vietnam, inland dialects) giời
(Northern Vietnam, coastal dialects, likely obsolete) lời
(Northern Vietnam, coastal dialects, endangered) tời
chời

Etymology

From Proto-Vietic *b-ləːj (“sky”), from Proto-Mon-Khmer *briiʔ (“sky, rain”). Compare also Muong tlời and Chut [Rục] pləːj².

This particular form is originally the Central-Southern form. The Northern forms include giời from the inland dialects, and lời and tời from the coastal dialects. Both of the coastal Northern forms had already disappeared or are highly endangered since the early 20th century, leaving giời as the representative Northern form, although even this form is losing ground to the written form.

Attested in Phật thuyết đại báo phụ mẫu ân trọng kinh (佛說大報父母恩重經) as 𫶸, composed of 巴 (MC pˠa) + 例 (MC liᴇi^H) (modern SV: ba lệ), 婆例 (MC buɑ liᴇi^H) (modern SV: bà lệ) and 婆雷 (MC buɑ luʌi) (modern SV: bà lôi). Attested in the Annan Jishi (安南即事, 13th century) as 勃耒 (MC buət̚ liuɪ^X|luʌi^H).

Pronunciation

(Hà Nội) IPA^(key): [t͡ɕəːj˨˩]
(Huế) IPA^(key): [ʈəːj˦˩]
(Hồ Chí Minh City) IPA^(key): [ʈəːj˨˩]
Audio (Hồ Chí Minh City) (file)

Noun

(classifier bầu) trời • (𡗶, 𫯝, 𫶸, 𱘷)

the sky
ngoài trời ― outdoor(s)
weather
trời nóng/mát/lạnh ― it's hot/cool/cold
Trời đẹp nhỉ?
The weather is great, isn't it?
(sometimes capitalized) a generic deification of the sky that is said to be able to grant "natural gifts" (talent, good weather, etc.) and deal heavenly "punishments" (storms, lightning, etc.); he may be conflated with the Ngọc Hoàng (“Jade Emperor”) borrowed from Chinese myths; the heavenly lord; compare Chinese 老天 (literally “old heaven”)
Bắc thang lên mà hỏi ông trời!
Go find a damn ladder to go up and ask the heavenly lord!
bị trời đánh ― to be struck by Heaven; to be vanquished by divine wrath
trời đánh tránh bữa ăn ― even the heavenly lord knows better not to strike at meal times; don't cause ruckuses at meal times
Con cóc là cậu ông trời,
Nếu ai đánh cóc thì trời đánh cho.
The Toad is the Heavenly Lord's boss,
If you strike him, the Lord will strike you.
- 1921, Tản Đà, Hầu Trời [Serving the Heavenly Lord]:
  - “Trời nghe hạ giới ai ngâm nga,
  Tiếng ngâm vang cả sông Ngân Hà!
  Làm Trời mất ngủ, Trời đương mắng
  Có hay lên đọc, Trời nghe qua”.
  
  Ước mãi bây giờ mới gặp tiên!
  Người tiên nghe tiếng lại như quen!
  Văn chương nào có hay cho lắm
  Trời đã sai gọi thời phải lên.
  - The Lord heard someone reciting in the realm below,
  Such recital echoed across the Milky Way!
  It disturbed His slumber, it made Him mad
  If you're so good, come to Heaven and recite to Him.
  
  Good heaven, I'd always wished to see fairies!
  They were fairies, yet they sounded pretty familiar!
  My recital wasn't even that good
  But the Lord had sent them to get me, I had to go.

Derived terms

bầu trời
chân trời
chầu trời
chợ trời
Chúa Trời
cơ trời
cửa trời
gầm trời
giặc trời
giếng trời
giở trời
giữa trời
gương trời
Hệ Mặt Trời
im trời
khí trời
kinh tuyến trời
lưới trời
mát trời
máy trời
Mặt Trời
mệnh trời
ngất trời
ngoài trời
ngôi trời
nhà chọc trời
ông trời
phủ trời
quá trời quá đất
sân trời
tạnh trời
tày trời
thợ trời
tối trời
tốt trời
trời biển
trời che, đất chở
trời đất
trời ơi
trời phật
trời thần
trời trồng
trời xanh
trở trời

Adjective

trời

(of anseriforms) wild
ngỗng trời ― a wild goose
Used after ngày, tháng, or năm to emphasize a lengthy duration
mười ngày trời ― a full ten days
gần ba năm trời ― almost a full three years

Interjection

trời

(colloquial) good Lord!
Trời, sao lại làm như thế?
Good Lord, what did (you/he/she/it) do that for?

Synonyms

trời ơi

Related terms

ối trời ơi
ối chao ôi

References

"trời" in Hồ Ngọc Đức, Free Vietnamese Dictionary Project (details)
Lê Sơn Thanh, "Nom-Viet.dat", WinVNKey (details)