suruqch'i
See also: suruqchi
Quechua
FWOTD – 21 July 2016
Alternative forms
- suroqch'i
- suruqchi
Pronunciation
- (Cusco) IPA(key): /su.ˈɾuq.t͡ʃʼi/
Noun
suruqch'i
- altitude sickness, soroche
Declension
declension of suruqch'i
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | suruqch'i | suruqch'ikuna |
| accusative | suruqch'ita | suruqch'ikunata |
| dative | suruqch'iman | suruqch'ikunaman |
| genitive | suruqch'ip | suruqch'ikunap |
| locative | suruqch'ipi | suruqch'ikunapi |
| terminative | suruqch'ikama | suruqch'ikunakama |
| ablative | suruqch'imanta | suruqch'ikunamanta |
| instrumental | suruqch'iwan | suruqch'ikunawan |
| comitative | suruqch'intin | suruqch'ikunantin |
| abessive | suruqch'innaq | suruqch'ikunannaq |
| comparative | suruqch'ihina | suruqch'ikunahina |
| causative | suruqch'irayku | suruqch'ikunarayku |
| benefactive | suruqch'ipaq | suruqch'ikunapaq |
| associative | suruqch'ipura | suruqch'ikunapura |
| distributive | suruqch'inka | suruqch'ikunanka |
| exclusive | suruqch'illa | suruqch'ikunalla |
possessive forms of suruqch'i
ñuqap - first-person singular
| ñuqap (my) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | suruqch'iy | suruqch'iykuna |
| accusative | suruqch'iyta | suruqch'iykunata |
| dative | suruqch'iyman | suruqch'iykunaman |
| genitive | suruqch'iypa | suruqch'iykunap |
| locative | suruqch'iypi | suruqch'iykunapi |
| terminative | suruqch'iykama | suruqch'iykunakama |
| ablative | suruqch'iymanta | suruqch'iykunamanta |
| instrumental | suruqch'iywan | suruqch'iykunawan |
| comitative | suruqch'iynintin | suruqch'iykunantin |
| abessive | suruqch'iyninnaq | suruqch'iykunannaq |
| comparative | suruqch'iyhina | suruqch'iykunahina |
| causative | suruqch'iyrayku | suruqch'iykunarayku |
| benefactive | suruqch'iypaq | suruqch'iykunapaq |
| associative | suruqch'iypura | suruqch'iykunapura |
| distributive | suruqch'iyninka | suruqch'iykunanka |
| exclusive | suruqch'iylla | suruqch'iykunalla |
qampa - second-person singular
| qampa (your) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | suruqch'iyki | suruqch'iykikuna |
| accusative | suruqch'iykita | suruqch'iykikunata |
| dative | suruqch'iykiman | suruqch'iykikunaman |
| genitive | suruqch'iykipa | suruqch'iykikunap |
| locative | suruqch'iykipi | suruqch'iykikunapi |
| terminative | suruqch'iykikama | suruqch'iykikunakama |
| ablative | suruqch'iykimanta | suruqch'iykikunamanta |
| instrumental | suruqch'iykiwan | suruqch'iykikunawan |
| comitative | suruqch'iykintin | suruqch'iykikunantin |
| abessive | suruqch'iykinnaq | suruqch'iykikunannaq |
| comparative | suruqch'iykihina | suruqch'iykikunahina |
| causative | suruqch'iykirayku | suruqch'iykikunarayku |
| benefactive | suruqch'iykipaq | suruqch'iykikunapaq |
| associative | suruqch'iykipura | suruqch'iykikunapura |
| distributive | suruqch'iykinka | suruqch'iykikunanka |
| exclusive | suruqch'iykilla | suruqch'iykikunalla |
paypa - third-person singular
| paypa (his/her/its) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | suruqch'in | suruqch'inkuna |
| accusative | suruqch'inta | suruqch'inkunata |
| dative | suruqch'inman | suruqch'inkunaman |
| genitive | suruqch'inpa | suruqch'inkunap |
| locative | suruqch'inpi | suruqch'inkunapi |
| terminative | suruqch'inkama | suruqch'inkunakama |
| ablative | suruqch'inmanta | suruqch'inkunamanta |
| instrumental | suruqch'inwan | suruqch'inkunawan |
| comitative | suruqch'inintin | suruqch'inkunantin |
| abessive | suruqch'inninnaq | suruqch'inkunannaq |
| comparative | suruqch'inhina | suruqch'inkunahina |
| causative | suruqch'inrayku | suruqch'inkunarayku |
| benefactive | suruqch'inpaq | suruqch'inkunapaq |
| associative | suruqch'inpura | suruqch'inkunapura |
| distributive | suruqch'ininka | suruqch'inkunanka |
| exclusive | suruqch'inlla | suruqch'inkunalla |
ñuqanchikpa - first-person inclusive plural
| ñuqanchikpa (our(incl)) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | suruqch'inchik | suruqch'inchikkuna |
| accusative | suruqch'inchikta | suruqch'inchikkunata |
| dative | suruqch'inchikman | suruqch'inchikkunaman |
| genitive | suruqch'inchikpa | suruqch'inchikkunap |
| locative | suruqch'inchikpi | suruqch'inchikkunapi |
| terminative | suruqch'inchikkama | suruqch'inchikkunakama |
| ablative | suruqch'inchikmanta | suruqch'inchikkunamanta |
| instrumental | suruqch'inchikwan | suruqch'inchikkunawan |
| comitative | suruqch'inchiknintin | suruqch'inchikkunantin |
| abessive | suruqch'inchikninnaq | suruqch'inchikkunannaq |
| comparative | suruqch'inchikhina | suruqch'inchikkunahina |
| causative | suruqch'inchikrayku | suruqch'inchikkunarayku |
| benefactive | suruqch'inchikpaq | suruqch'inchikkunapaq |
| associative | suruqch'inchikpura | suruqch'inchikkunapura |
| distributive | suruqch'inchikninka | suruqch'inchikkunanka |
| exclusive | suruqch'inchiklla | suruqch'inchikkunalla |
ñuqaykup - first-person exclusive plural
| ñuqaykup (our(excl)) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | suruqch'iyku | suruqch'iykukuna |
| accusative | suruqch'iykuta | suruqch'iykukunata |
| dative | suruqch'iykuman | suruqch'iykukunaman |
| genitive | suruqch'iykupa | suruqch'iykukunap |
| locative | suruqch'iykupi | suruqch'iykukunapi |
| terminative | suruqch'iykukama | suruqch'iykukunakama |
| ablative | suruqch'iykumanta | suruqch'iykukunamanta |
| instrumental | suruqch'iykuwan | suruqch'iykukunawan |
| comitative | suruqch'iykuntin | suruqch'iykukunantin |
| abessive | suruqch'iykunnaq | suruqch'iykukunannaq |
| comparative | suruqch'iykuhina | suruqch'iykukunahina |
| causative | suruqch'iykurayku | suruqch'iykukunarayku |
| benefactive | suruqch'iykupaq | suruqch'iykukunapaq |
| associative | suruqch'iykupura | suruqch'iykukunapura |
| distributive | suruqch'iykunka | suruqch'iykukunanka |
| exclusive | suruqch'iykulla | suruqch'iykukunalla |
qamkunap - second-person plural
| qamkunap (your(pl)) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | suruqch'iykichik | suruqch'iykichikkuna |
| accusative | suruqch'iykichikta | suruqch'iykichikkunata |
| dative | suruqch'iykichikman | suruqch'iykichikkunaman |
| genitive | suruqch'iykichikpa | suruqch'iykichikkunap |
| locative | suruqch'iykichikpi | suruqch'iykichikkunapi |
| terminative | suruqch'iykichikkama | suruqch'iykichikkunakama |
| ablative | suruqch'iykichikmanta | suruqch'iykichikkunamanta |
| instrumental | suruqch'iykichikwan | suruqch'iykichikkunawan |
| comitative | suruqch'iykichiknintin | suruqch'iykichikkunantin |
| abessive | suruqch'iykichikninnaq | suruqch'iykichikkunannaq |
| comparative | suruqch'iykichikhina | suruqch'iykichikkunahina |
| causative | suruqch'iykichikrayku | suruqch'iykichikkunarayku |
| benefactive | suruqch'iykichikpaq | suruqch'iykichikkunapaq |
| associative | suruqch'iykichikpura | suruqch'iykichikkunapura |
| distributive | suruqch'iykichikninka | suruqch'iykichikkunanka |
| exclusive | suruqch'iykichiklla | suruqch'iykichikkunalla |
paykunap - third-person plural
| paykunap (their) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | suruqch'inku | suruqch'inkukuna |
| accusative | suruqch'inkuta | suruqch'inkukunata |
| dative | suruqch'inkuman | suruqch'inkukunaman |
| genitive | suruqch'inkupa | suruqch'inkukunap |
| locative | suruqch'inkupi | suruqch'inkukunapi |
| terminative | suruqch'inkukama | suruqch'inkukunakama |
| ablative | suruqch'inkumanta | suruqch'inkukunamanta |
| instrumental | suruqch'inkuwan | suruqch'inkukunawan |
| comitative | suruqch'inkuntin | suruqch'inkukunantin |
| abessive | suruqch'inkunnaq | suruqch'inkukunannaq |
| comparative | suruqch'inkuhina | suruqch'inkukunahina |
| causative | suruqch'inkurayku | suruqch'inkukunarayku |
| benefactive | suruqch'inkupaq | suruqch'inkukunapaq |
| associative | suruqch'inkupura | suruqch'inkukunapura |
| distributive | suruqch'inkunka | suruqch'inkukunanka |
| exclusive | suruqch'inkulla | suruqch'inkukunalla |
References
- “suroqch'i” in Academia Mayor de la Lengua Quechua (2006) Diccionario quechua-español-quechua, 2nd edition, Cusco: Edmundo Pantigozo, page 189.
- “suruqchi” in Teofilo Laime Ajacopa (2007) Diccionario bilingüe - Iskay simipi yuyayk'ancha, 2nd edition, La Paz, page 105.