rris
Albanian
Alternative forms
- rrinj (Arvanitic, Arbëreshë), rritënj (Arbëreshë)
- rrit
Etymology
From Proto-Albanian *writja, from Proto-Indo-European *wert- (“to turn”); cognate with Sanskrit वर्तते (vartate), Latin vertere, German werden (“to become”).[1] Alternatively, a derivative of rri.[2] according to Matasovic, the etymology is controversial and has no accepted source or substrate [3]
Verb
rris (first-person singular past tense rrita, participle rritur)
- to rear, bring up (children)
- to grow plants
- to breed domesticated animals
- to let overgrow
- to increase
Conjugation
conjugation of rris (active voice)
| participle (pjesorja) | rritur | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| gerund — present (përcjellorja — koha e tashme) | duke rritur | ||||||
| gerund — perfect (përcjellorja — koha e kryer) | duke pasë rritur | ||||||
| infinitive — present) (paskajorja — koha e tashme) | për të rritur | ||||||
| infinitive — perfect) (paskajorja — koha e kryer) | për të pasë rritur | ||||||
| singular (numri njëjës) | plural (numri shumës) | ||||||
| 1st person (veta e parë) | 2nd person (veta e dytë) | 3rd person (veta e tretë) | 1st person (veta e parë) | 2nd person (veta e dytë) | 3rd person (veta e tretë) | ||
| indicative (mënyra dëftore) | unë | ti | ai/ajo | ne | ju | ata/ato | |
| present (koha e tashme) | rris / rrit | rrit | rrit | rrisim / rritim | rrisni / rritni | rrisin / rritin | |
| continuous present (koha e tashme e vazhdueshme) | po rris / po rrit | po rrit | po rrit | po rrisim / po rritim | po rrisni / po rritni | po rrisin / po rritin | |
| imperfect (koha e pakryer) | rrisja / rritja | rrisje / rritje | rriste | rrisnim / rritnim | rrisnit / rritnit | rrisnin / rritnin | |
| continuous imperfect (koha e pakryer e vazhdueshme) | po rrisja / po rritja | po rrisje / po rritje | po rriste | po rrisnim / po rritnim | po rrisnit / po rritnit | po rrisnin / po rritnin | |
| aorist (koha e kryer e thjeshtë) | rrita | rrite | rriti | rritëm | rritët | rritën | |
| perfect (koha e kryer) | kam rritur | ke rritur | ka rritur | kemi rritur | keni rritur | kanë rritur | |
| past perfect I (koha e kryer e tejshkuar I) | kisha rritur | kishe rritur | kishte rritur | kishim rritur | kishit rritur | kishin rritur | |
| past perfect II (koha e kryer e tejshkuar II) | pata rritur | pate rritur | pat(i) rritur | patëm rritur | patët rritur | patën rritur | |
| future I (koha e ardhme I) | do të rris / do të rrit | do të rrisësh / do të rritësh | do të rrisë / do të rritë | do të rrisim / do të rrisim | do të rrisni / do të rritni | do të rrisin / do të rritin | |
| future II (koha e ardhme II) | kam për të rritur | ke për të rritur | ka për të rritur | kemi për të rritur | keni për të rritur | kanë për të rritur | |
| future perfect I (koha e ardhme e përparme I) | do të kem rritur | do të kesh rritur | do të ke rritur | do të kemi rritur | do të keni rritur | do të kenë rritur | |
| future perfect II (koha e ardhme e përparme II) | kam për të pasë rritur | ke për të pasë rritur | ka për të pasë rritur | kemi për të pasë rritur | keni për të pasë rritur | kanë për të pasë rritur | |
| subjunctive (mënyra lidhore) | unë | ti | ai/ajo | ne | ju | ata/ato | |
| present (koha e tashme) | të rris / të rrit | të rrisësh / të rritësh | të rrisë / të rritë | të rrisim / të rritim | të rrisni / të rritni | të rrisin / të rritin | |
| imperfect (koha e pakryer) | të rrisja / të rritja | të rrisje / të rritje | të rriste | të rrisnim / të rritnim | të rrisnit / të rritni | të rrisnin / të rritnin | |
| perfect (koha e kryer) | të kem rritur | të kesh rritur | të ketë rritur | të kemi rritur | të keni rritur | të kenë rritur | |
| past perfect (koha e kryer e tejshkuar) | të kisha rritur | të kishe rritur | të kishte rritur | të kishim rritur | të kishit rritur | të kishin rritur | |
| conditional (mënyra kushtore) | unë | ti | ai/ajo | ne | ju | ata/ato | |
| present (koha e tashme) | do të rrisja / do të rritja | do të rrisje / do të rritje | do të rriste | do të rrisnim / do të rritnim | do të rrisnit / do të rritnit | do të rrisnin / do të rritnin | |
| perfect (koha e kryer) | do të kisha rritur | do të kishe rritur | do të kishte rritur | do të kishim rritur | do të kishit rritur | do të kishin rritur | |
| optative (mënyra dëshirore) | unë | ti | ai/ajo | ne | ju | ata/ato | |
| present (koha e tashme) | rritsha | rritsh | rritë | rritshim | rritshi | rritshin | |
| perfect (koha e kryer) | paça rritur | paç rritur | pastë rritur | paçim rritur | paçi rritur | paçin rritur | |
| admirative (mënyra habitore) | unë | ti | ai/ajo | ne | ju | ata/ato | |
| present (koha e tashme) | rritkam | rritke | rritka | rritkemi | rritkeni | rritkan | |
| imperfect (koha e pakryer) | rritkësha | rritkëshe | rritkësh / rritkej | rritkëshim | rritkëshit | rritkëshin | |
| perfect (koha e kryer) | paskam rritur | paske rritur | paska rritur | paskemi rritur | paskeni rritur | paskan rritur | |
| pluperfect (koha e kryer) | paskësha rritur | paskëshe rritur | paskësh rritur / paskej rritur | paskëshim rritur | paskëshit rritur | paskëshin rritur | |
| imperative (mënyra urdhërore) | — | ti | — | — | ju | — | |
| — | Rrit! | — | — | Rritni! | — | ||
| imperative — negatory (mënyra urdhërore — mohor) | — | ti | — | — | ju | — | |
| — | Mos rrit! | — | — | Mos rritni! | — | ||
Derived terms
- rritje
- rritem
References
- Orel, Vladimir (1998), “rris”, in Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Cologne: Brill, →ISBN, page 387
- Demiraj, Bardhyl (1997) Albanische Etymologien: Untersuchungen zum albanischen Erbwortschatz [Albanian Etymologies: Investigations into the Albanian Inherited Lexicon] (Leiden Studies in Indo-European; 7) (in German), Amsterdam, Atlanta: Rodopi, page 353-4
- Matasevic, R. (2019). A grammatical sketch of Albanian for students of Indo-European. Zadar.