roinn
Irish
Pronunciation
- (Waterford) IPA(key): /ɾˠaiɲ/
- (Cork) IPA(key): /ɾˠiːɲ/
- (Kerry, Galway) IPA(key): /ɾˠiːn̠ʲ/
- (Mayo) IPA(key): /ɾˠɪn̠ʲ/
- (Ulster) IPA(key): /ɾˠɨ̞n̠ʲ/
Etymology 1
From Old Irish rann (“part”), from Proto-Celtic *rannā (compare Welsh rhan/Breton rann (“part”)). Akin to roinnt.
Noun
roinn f (genitive singular ranna, nominative plural ranna)
- share, portion, lot
- allotment
- legacy
- some
- division (portion)
Declension
Irregular
Bare forms
| Forms with the definite article
|
Synonyms
- (share, amount): cion
- (share, portion): cuid
Derived terms
- rannach1 (“apportioning, sharing; open-handed”, adjective)
Noun
roinn f (genitive singular roinne, nominative plural ranna)
- part
- Synonym: leath
- division (of government)
- continent
- department (of government, of a university)
Declension
Second declension
Bare forms
| Forms with the definite article
|
Derived terms
- comhroinn
- mór-roinn f (“continent”)
- rannach (“departmental”, adjective)
- rannaire m (“food-distributor, carver”)
- rannóg f (“section”)
Related terms
- rann m (“party, side (in a dispute); adherent, partisan”)
- roinnt f (“division, share”)
Further reading
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “1 rann (‘part’)”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- Dinneen, Patrick S. (1904), “roinn”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 577
- Ó Dónaill, Niall (1977), “roinn”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
- Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, page 39
Etymology 2
From Old Irish rannaid (“to divide”), from rann (“part”).
Verb
roinn (present analytic roinneann, future analytic roinnfidh, verbal noun roinnt, past participle roinnte) (transitive, intransitive)
- (mathematics, biology, etc.) divide
- separate into parts
- share, apportion
- (card games, business, etc.) deal, distribute
- involve, entail
Conjugation
singular | plural | relative | autonomous | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
first | second | third | first | second | third | ||||
indicative | present | roinnim | roinneann tú; roinnir† | roinneann sé, sí | roinnimid | roinneann sibh | roinneann siad; roinnid† | a roinneann; a roinneas | roinntear |
past | roinn mé; roinneas | roinn tú; roinnis | roinn sé, sí | roinneamar; roinn muid | roinn sibh; roinneabhair | roinn siad; roinneadar | a roinn / ar roinn* | roinneadh | |
past habitual | roinninn | roinnteá | roinneadh sé, sí | roinnimis; roinneadh muid | roinneadh sibh | roinnidís; roinneadh siad | a roinneadh / a roinneadh* | roinntí | |
future | roinnfidh mé; roinnfead | roinnfidh tú; roinnfir† | roinnfidh sé, sí | roinnfimid; roinnfidh muid | roinnfidh sibh | roinnfidh siad; roinnfid† | a roinnfidh; a roinnfeas | roinnfear | |
conditional | roinnfinn | roinnfeá | roinnfeadh sé, sí | roinnfimis; roinnfeadh muid | roinnfeadh sibh | roinnfidís; roinnfeadh siad | a roinnfeadh / a roinnfeadh* | roinnfí | |
subjunctive | present | go roinne mé; go roinnead† | go roinne tú; go roinnir† | go roinne sé, sí | go roinnimid; go roinne muid | go roinne sibh | go roinne siad; go roinnid† | — | go roinntear |
past | dá roinninn | dá roinnteá | dá roinneadh sé, sí | dá roinnimis; dá roinneadh muid | dá roinneadh sibh | dá roinnidís; dá roinneadh siad | — | dá roinntí | |
imperative | roinnim | roinn | roinneadh sé, sí | roinnimis | roinnigí; roinnidh† | roinnidís | — | roinntear | |
verbal noun | roinnt | ||||||||
past participle | roinnthe |
* Indirect relative
† Archaic or dialect form
Further reading
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “rannaid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- Dinneen, Patrick S. (1904), “roinnim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 577
- Ó Dónaill, Niall (1977), “roinn”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
Scottish Gaelic
Pronunciation
- IPA(key): /rˠɤiɲ/
Etymology 1
From Middle Irish roinded (“parts, separates; distributes, apportions”), from Old Irish rann (“part”), from Proto-Celtic *rannā (compare Welsh rhan/Breton rann (“part”)).
Noun
roinn f (genitive singular roinne, plural roinnean)
- group, sect, section, class
- category, allotment
- municipality
- distribution, division, lot (portion)
- province, region
- share
- some
Synonyms
- rann
Derived terms
- bile roinn an iomhais (“treasury bill”)
- co-roinn (“proportion, share”)
- dàrna roinn (“second division”)
- fo-roinn (“subdivision”)
- mór-roinn (“province”)
- nòta roinn an iomhais (“treasury note”)
- prìomh-roinn (“key sector; premier division”)
- roinn a' cheartais (“justice department”)
- roinn an ionmhais (“treasury; finance department”)
- roinn-cheartais (“judicature, judiciary”)
- roinn-dùthcha (“region, area”)
- Roinn-Eòrpa (“Europe”)
- roinn fhada (“long division”)
- roinn-fheachd (“division”)
- roinn-phàrlamaid (“constituency”)
- roinn phoblach (“public sector”)
- roinn phrìobhaideach (“private sector”)
- roinn riaghaltais (“government department”)
- roinn-ruithe (“run-rig”)
- roinn-seòrsa (“category”)
- roinn-sheilbhiche (“shareholder”)
- roinn slàinte (“health department”)
- roinn-taghaidh (“constituency; electoral division”)
- roinn-tarsainn (“cross-section”)
- roinn tìde (“timezone”)
Verb
roinn (past roinn, future roinnidh, verbal noun roinn, past participle roinnte)
- divide, partition; impart, distribute
- (card games) deal
Derived terms
- co-roinn (“share”)
- so-roinn (“divisible”)
Noun
roinn m
- genitive singular of ronn
Further reading
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “1 rann (‘part’)”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “rannaid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- Edward Dwelly (1911), “roinn”, in Faclair Gàidhlig gu Beurla le Dealbhan [The Illustrated Gaelic–English Dictionary], 10th edition, Edinburgh: Birlinn Limited, →ISBN