< Reconstruction:Proto-Malayo-Polynesian
Reconstruction:Proto-Malayo-Polynesian/baqəʀu
Proto-Malayo-Polynesian
Etymology
From Proto-Austronesian *baqəʀuh.
Pronunciation
- IPA(key): /baqəʀu/
Adjective
*baqəʀu
- new (recently made or created)
Descendants
- Proto-Philippine: *baqRu
- Batanic
- Yami: vayo
- Ivatan: vayu
- Ibatan: bayo
- Northern Luzon
- Arta: búru
- Ilocano: baró
- Cagayan Valley
- Isnag: bagu
- Ibanagic
- Ibanag: bagu
- Pamplona Atta: bagu
- Gaddangic
- Gaddang: bawu
- Itawit: bahú
- Yogad: bágu
- Central Cagayan Agta: bagu
- Meso-Cordilleran
- Central Cordilleran
- Isinai: beyu
- Kalinga–Itneg
- Limos Kalinga: bagú
- Lubuagan Kalinga: baru
- Madukayang Kalinga: baru
- Tanudan Kalinga: baru
- Nuclear Cordilleran
- Ifugao
- Batad Ifugao: balu
- Tuwali Ifugao: balu, bahu
- Bontok–Kankanay
- Bontok
- Central Bontoc: balú
- Eastern Bontoc: fiarú
- Kankanay
- Kankanaey: baló
- Northern Kankanay: balo
- Bontok
- Ifugao
- Southern Cordilleran
- Pangasinan: bálo
- Keley-I Kallahan: baluh
- Kayapa Kallahan: bâllo
- Karao: bado
- Central Cordilleran
- Northeastern Luzon
- Casiguran Dumagat Agta: bigu
- Dupaningan Agta: bigu
- Paranan: bigu
- Central Luzon
- Kapampangan: báyu
- Remontado Agta: bá'yu
- Sambalic
- Sambali: ba-yo
- Botolan Sambal: bayo
- Bolinao: ba'yo
- Mag-Indi Ayta: bayu
- Abenlen Ayta: bayo
- Mag-Anchi Ayta: bayo
- Northern Mindoro
- Iraya: bayó
- Alangan: bayo
- Tadyawan: bayukáy
- Ati: bédoʔ
- Manide–Alabat
- Camarines Norte Agta: be-gí
- Greater Central Philippine
- Central Philippine
- Tagalog: bágo
- Bikol
- Bikol Central: bágo
- Buhi'non Bikol: ba'go
- Iriga Bicolano: bágo
- Mansakan
- Mansaka: bagu
- Mamanwa: bag-o
- Kalagan
- Kalagan: bagu
- Kagan Kalagan: bago
- Tagakaulu Kalagan: bagu
- Visayan
- Asi: bág-o
- Cebuano: bag-o
- Central
- Hiligaynon: bagú
- Masbatenyo: bág-o
- Waray-Waray: bag-o
- Romblomanon: bag'u
- West
- Aklanon: bagó
- Caluyanun: bágo
- Inonhan: bágʔo
- Kinaray-a: bag-o
- Kuyan
- Cuyunon: bágo'
- Ratagnon: bago
- South
- Butuan–Tausug
- Butuanon: bag-o
- Tausug: ba'gu, bagu
- Surigao
- Surigaonon: bag-o
- Tandaganon: bagʔu
- Butuan–Tausug
- Manobo
- Kagayanen: bag-o
- Binukid: bag-u
- Ilianen Manobo: behu
- Agusan Manobo: 'bag-u
- Western Bukidnon Manobo: beg̵u
- Subanen
- Central Subanen: begu
- Western Subanon: bogu
- South Mangyan
- Buhid: bago
- Hanunoo: bag-u
- Western Tawbuid: bagu
- Palawanic
- Palawan Batak: baʔgó
- Brooke's Point Palawano: bagu
- Central Palawano: bagu
- Aborlan Tagbanwa: ba'gu
- Central Tagbanwa: bago
- Danao
- Maranao: bago, bego
- Maguindanao: bagú
- Iranun: bagu
- Gorontalo–Mongondow
- Gorontalic
- Gorontalo: bohu
- Buol: bogu
- Kaidipang: bogu
- Mongondowic
- Mongondow: bagu
- Ponosakan: wahu
- Gorontalic
- Central Philippine
- Kalamian
- Agutaynen: ba-lo
- Calamian Tagbanwa: baklu
- Sangiric
- North
- Talaud: warru
- Sangir: buhu
- Sangil: βu'ru
- South
- Bantik: buhú
- Ratahan: wuu
- North
- Minahasan
- Tontemboan: weru
- Tombulu: weru
- Tonsea: weru
- Tondano: weru, beru
- Batanic
- Basap–Barito
- Sama–Bajaw
- Inabaknon: bag'o
- Yakan: ba'ahu, bahu
- Sulu
- Pangutaran Sama: bahu
- Central Sama: baha'u
- Southern Sama: bahau
- Borneo Coast
- Mapun: bahau
- West Coast Bajau: bau, bahau
- Indonesian Bajau: bau, babau, babao
- Basap: baru
- East Barito
- Dusun Witu: wa'o
- Ma'anyan: wa'u, ba'u
- Malagasy: vao
- West Barito
- Ngaju: haru
- Sama–Bajaw
- North Bornean
- Northeast Sabahan
- Ida'an: bagku
- Southwest Sabahan
- Dusunic
- Central Dusun: wagu
- Coastal Kadazan: vagu
- Rungus: vagu
- Murutic
- Timugon Murut: bagu
- Tagal Murut: bahu
- Burusu: bagu
- Paitanic
- Tombonuo: wagu
- Upper Kinabatangan: wagu
- Dusunic
- North Sarawakan
- Bintulu: vaw
- Dayic
- Kelabit: beruh
- Lun Bawang: beruh
- Central Sarawakan
- Melanau
- Central Melanau: ba'ou
- Balingian Melanau: bahou
- Kajang
- Sekapan: baʔəw
- Kajaman: baʔəw
- Lahanan: bau
- Melanau
- Northeast Sabahan
- Land Dayak
- Benyadu–Bekati'
- Benyadu': bahu
- Bekati': bahṵː
- Sara: bau
- Bidayuh
- Bau Bidayuh: ba'uh
- Biatah Bidayuh: bauh
- Bukar-Sadung Bidayuh: bauh
- Southern Land Dayak
- Ribun: baoh
- Sanggau: baoh
- Benyadu–Bekati'
- Northwest Sumatra–Barrier Islands
- Batak
- Northern
- Dairi Batak: rembaru, rimbaru
- Karo Batak: baru
- Southern
- Angkola Batak: baru
- Mandailing Batak: baru
- Simalungun Batak: baru
- Toba Batak: baru
- Northern
- Gayo: baru
- Mentawai: bau
- Nias: bohou
- Simeulue: afalu
- Batak
- Rejang: blau
- Lampungic
- Lampung Api: bahyu
- Moklenic
- Moken: keloy
- Moklen: kləi
- Malayo-Sumbawan
- Malayo-Chamic
- Proto-Chamic: *bahrɔw
- Acehnese: barô
- Coastal Chamic
- Haroi: prɨ̆au
- Cham
- Eastern Cham: ꨝꨣꨭꨥ (baruw)
- Western Cham: bahau
- Highlands Chamic
- Chru–Northern Chamic
- Chru: bərhəu
- Northern Chamic
- Northern Roglai: bahrơu
- Tsat: pʰiə¹¹
- Jarai–Rhade
- Jarai: phrâo
- Rade: mrâo
- Chru–Northern Chamic
- Proto-Malayic: *baharu
- Ibanic
- Iban: baru
- Keninjal: baɣu
- Mualang: baɣu
- Seberuang: baɣow
- Malayan
- Brunei Malay: baru
- Malay: baharu, baru
- Indonesian: baharu, baru
- Pattani Malay: بارو (baru)
- Minangkabau: baru
- Urak Lawoi': บารู (baru)
- Ibanic
- Proto-Chamic: *bahrɔw
- Bali–Sasak–Sumbawa
- Balinese: bahu
- Sasak: baru
- Sumbawa: beru
- Sundanese: bahayu
- Malayo-Chamic
- Javanese: wau
- South Sulawesi
- Bugis–Tamanic
- Buginese: baru
- Embaloh: baru
- Makassaric
- Makasar: beru
- Seko
- Seko Padang: baru
- Northern
- Mandar: baru
- Mamuju: bakaru, bakahu
- Massenrempulu
- Duri: baru
- Toraja
- Tae': ba'ru
- Toraja-Sa'dan: ba'ru, bakaru
- Mamasa: bakaru
- Pitu Ulunna Salu
- Aralle-Tabulahan: bakahu
- Bambam: bakahu
- Bugis–Tamanic
- Celebic
- Saluan–Banggai
- Eastern
- Banggai: boolu
- Balantak: u'uru
- Western
- Saluan: buqou
- Eastern
- Bungku–Tolaki
- Eastern
- Mori Bawah: wo'u, wo'ohu
- Western
- Interior
- Mori Atas: wo'u
- Padoe: woou, wo'u
- West Coast
- Kodeoha: wuohu
- Tolaki: wo'ohu, wu'ohu
- Interior
- Eastern
- Kaili–Pamona
- Northern
- Da'a Kaili: bou
- Pamona: wo'u
- Southern
- Uma: bo'u
- Badaic
- Bada: wóꞌu
- Napu: wou
- Northern
- Muna–Buton
- Buton
- Cia-Cia: vukou
- Kumbewaha: wukou
- Lasalimu: wukou
- Munic
- Muna: bughou, bu'ou
- Kioko: wu'ou
- Tukangbesi–Bonerate
- Bonerate: wo'ou
- Tukang Besi South: ɸoʔou
- Buton
- Tomini–Tolitoli
- Tajio: vou
- Tomini: bou
- Totoli: bobou
- Wotu–Wolio
- Wotu: warru
- Wolio: baau
- Laiyolo: bau
- → Selayar: bau
- Saluan–Banggai
- Chamorro: på'go
- Palauan: beches
- Central-Eastern Malayo-Polynesian
- Central Malayo-Polynesian
- Bima: bou
- Sumba–Flores
- Laboya: beru, ber
- Manggarai: weru
- Rembong: waru
- Flores–Lembata
- Adonara: wu'u
- Kei–Tanimbar
- Fordata: veru
- Arguni: popʷaro
- Central Maluku
- East Central Maluku
- Banda–Geser
- Geser-Gorom: wouwou
- Nunusaku
- Asilulu: helu
- Laha (Indonesia): heru
- Banda–Geser
- West Central Maluku
- Buru (Indonesia): fehu
- Taliabu: fohu
- East Central Maluku
- Timoric
- Galoli: heyu
- Helong: balu
- Kisar: worworu
- Leti (Indonesia): waru
- Tetum: foun
- Eastern Malayo-Polynesian
- South Halmahera–West New Guinea
- Mor (Austronesian): behaʔú
- Waropen: boa, woa
- Cenderawasih Bay
- Biakic
- Biak: babo
- Dusner: vavou
- Yapen
- East
- Kurudu: woru
- Central–West
- Ambai: vevoru, waworu
- Ansus: veworu, vevoru, waworu
- Munggui: baboru
- Pom: vaworu
- Serui-Laut: vavoru
- Wandamen: vavoru, baboru
- Woi: vevoru
- East
- Biakic
- Halmahera Sea
- Ma'ya–Matbat:
- Matbat: wa³w
- South
- Buli (Indonesia): po
- Gane: pou
- East Makian: powo
- Ma'ya–Matbat:
- Proto-Oceanic: *paqoʀu
- Admiralty Islands
- Western
- Seimat: haun
- Eastern
- Manus
- West Manus
- Nyindrou: haʔun
- Sori-Harengan: mabaːu
- Intermediate
- Loniu: mahun
- Mokerang: mahun
- Pak-Tong: baːhun
- East Manus
- Andra-Hus: ahun
- Gele': mabawin
- Leipon: mahun
- Ponam: fon
- Titan: maun
- West Manus
- Southeast
- Baluan-Pam: boun
- Lou: papaeun
- Nauna: ohun
- Manus
- Western
- St. Matthias Islands
- Mussau-Emira: ouna
- Western Oceanic
- Meso-Melanesian
- Bali–Vitu
- Uneapa: vaghoru
- Muduapa: vaǥoru
- Northwest Solomonic
- Mono–Uruavan
- Alu: haoluna
- Torau: auru
- Uruava: vaoru
- Piva–Bannoni
- Lawunuia: evaunu
- Ysabel
- Cheke Holo: valu
- Gao: valu
- Kokota: foforu
- Mono–Uruavan
- Bali–Vitu
- North New Guinea
- Huon Gulf
- Numbami: wou
- Ngero–Vitiaz
- Bel
- West Bel
- Takia: fou
- Gedaged: faun
- Matukar: haun
- East Bel
- Biliau: fou
- Wab: fau
- West Bel
- Ngero
- Bariai
- Bariai: pau
- Kove: pau
- Malalamai: pou
- Tuam
- Gitua: pagu
- Mutu: pagu
- Bariai
- Bel
- Sarmi–Jayapura
- Sobei: fefou
- Schouten
- Manam: wawau
- Huon Gulf
- Papuan Tip
- Nuclear Papuan Tip
- Bwaidoga
- Bwaidoka: vagu
- Iduna: ivaguna
- Iamalele: ivauna
- Koluwawa: kaivauna
- Dobu–Duau
- Sewa Bay: auwauna
- Dobu: auwauna
- Molima: vauvauna
- Suauic
- Auhelawa: vauvau
- Oya'oya: faufau
- Saliba (New Guinea): hauhau
- Are–Taupota
- Are
- Mukawa: wauna
- Taupota
- Tawala: wouna
- Wedau: vouna
- Are
- Gumawana: vau
- Bwaidoga
- Kilivila–Misima
- Kilivila: vau
- Misima-Paneati: vavaluna
- Muyuw: kwéivaw
- Nuclear Papuan Tip
- Meso-Melanesian
- Central-Eastern Oceanic
- Micronesian
- Chuukic–Pohnpeic
- Chuukic: *faú
- Carolinian: ffé
- Chuukese: fé
- Mortlockese: sééfé
- Puluwat: hééfé
- Satawalese: fféé
- Sonsorolese: taifaú
- Tobian: taiföü
- Woleaian: fféé, ffeo
- Chuukic: *faú
- Chuukic–Pohnpeic
- Southeast Solomonic
- Gela–Guadalcanal
- Gelic
- Gela: vaolu
- Lengo: vaolu
- Guadalcanal
- Birao: vaolu
- Ghari: vaolu
- Malango: vaolu
- Talise: vaoluna
- Gelic
- Longgu–Malaita–Makira
- Longgu: vaolu
- Malaita–Makira
- Sa'a: haolu
- Makira
- Arosi: haoru
- Bauro: haoru
- Fagani: haoru
- Malaita
- Central–North Malaita
- Kwaio: hoolu
- Kwara'ae: faulu
- Lau: fālu
- To'abaita: fālu, faalu
- Southern Malaita
- 'Are'are: haoru
- Oroha: haoru
- Central–North Malaita
- Gela–Guadalcanal
- Central Pacific
- Western Central Pacific
- Western Fijian: vou
- Eastern Central Pacific
- Fijian: vou
- Proto-Polynesian: *foqou
- Proto-Nuclear Polynesian:
- Proto-Eastern Polynesian:
- Marquesic:
- Hawaiian: hou
- Mangarevan: ʻou
- North Marquesan: hou
- South Marquesan: hou
- Rapa Nui: ho'ou
- Tahitic:
- Cook Islands Maori:
- Mangaian: ‘ou
- Rakahanga-Manihiki: fōu, hou
- Rarotongan: ‘ōu
- Tongarevan: hōu
- French Polynesia:
- Rapa: ‘ou
- Tahitian: hou
- Tuamotuan: hōu
- New Zealand Maori-Moriori:
- Maori: hōu
- Moriori: hou
- Cook Islands Maori:
- Marquesic:
- Western Polynesian:
- Ellicean—Outlier:
- Kapingamarangi: hou, hoou
- Nuguria: hoou, fou
- Nukumanu: hoou
- Nukuoro: hoou
- Pileni: hou
- Sikaiana: hou
- Takuu: fou, hoou
- Tuvaluan: foou
- Futunic:
- Anuta: pou
- East Futuna: fo'ou
- Emae: fou
- Futuna-Aniwa: fou, fau (Aniwa)
- Mele-Fila: foou
- Pukapukan: wōu
- Tikopia: fou
- West Uvean: foou
- Samoic:
- Samoan: fou
- Tokelauan: fou
- Ellicean—Outlier:
- Proto-Eastern Polynesian:
- Tongic:
- Niuafo'ou: foʻou
- Niuean: foou
- Tongan: foʻou
- Proto-Nuclear Polynesian:
- Western Central Pacific
- Southern Oceanic
- Central Vanuatu
- Eton (Vanuatu): fau
- Lelepa: fau
- North Efate: vau
- South Vanuatu
- Sie: itvau
- Ura (Vanuatu): arvau
- Central Vanuatu
- Micronesian
- Admiralty Islands
- South Halmahera–West New Guinea
- Central Malayo-Polynesian
References
- Blust, Robert & Stephen Trussell, Austronesian Comparative Dictionary – *baqeRuh.
- Greenhill, S.J., Blust, R., & Gray, R.D. (2008). The Austronesian Basic Vocabulary Database: From Bioinformatics to Lexomics. Evolutionary Bioinformatics, 4:271-283.
- Kamholz, D.C. (2014) Austronesians in Papua: Diversification and Change in South Halmahera–West New Guinea, Berkeley: University of California, page 162
- Smith, A. (2017) The Languages of Borneo: A Comprehensive Classification, dissertation, University of Hawaiʻi at Mānoa.