ordaigh
Irish
Etymology
From Old Irish ord(d)aigid(ir) (“orders, ordains, institutes; appoints (to an office); assigns, allots (something to someone); orders, commands”), from ord(d) (“order, sequence; arrangement, state, way, course, procedure; degree, rank; dignity, honour; functions, duty, task; rule, regulation, ordinance, institution; ritual, office; clerical ordination, holy orders”), a learned loan-word from Latin ōrdō.
Verb
ordaigh (present analytic ordaíonn, future analytic ordóidh, verbal noun ordú, past participle ordaithe)
- (transitive) order
- command, prescribe
- ask to be supplied
- ordain
- recommend
- (literary) put in order
- Proverb: D'ordaigh Dia cúnamh. ― God helps those who help themselves.
- Proverb:
- (transitive, literary) institute, found
Conjugation
Second Conjugation
singular | plural | relative | autonomous | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
first | second | third | first | second | third | ||||
indicative | present | ordaím | ordaíonn tú; ordaír† | ordaíonn sé, sí | ordaímid; ordaíonn muid | ordaíonn sibh | ordaíonn siad; ordaíd† | a ordaíonn; a ordaíos / a n-ordaíonn*; a n-ordaíos* | ordaítear |
past | d'ordaigh mé; d'ordaíos / ordaigh mé‡; ordaíos‡ | d'ordaigh tú; d'ordaís / ordaigh tú‡; ordaís‡ | d'ordaigh sé, sí / ordaigh sé, sí‡ | d'ordaíomar; d'ordaigh muid / ordaíomar‡; ordaigh muid‡ | d'ordaigh sibh; d'ordaíobhair / ordaigh sibh‡; ordaíobhair‡ | d'ordaigh siad; d'ordaíodar / ordaigh siad‡; ordaíodar‡ | a d'ordaigh / ar ordaigh* | ordaíodh; hordaíodh† | |
past habitual | d'ordaínn / ordaínn‡ | d'ordaíteá / ordaíteᇠ| d'ordaíodh sé, sí / ordaíodh sé, sí‡ | d'ordaímis; d'ordaíodh muid / ordaímis‡; ordaíodh muid‡ | d'ordaíodh sibh / ordaíodh sibh‡ | d'ordaídís; d'ordaíodh siad / ordaídís; ordaíodh siad‡ | a d'ordaíodh / ar ordaíodh* | d'ordaítí / ordaítí‡ | |
future | ordóidh mé; ordód; ordóchaidh mé† | ordóidh tú; ordóir†; ordóchaidh tú† | ordóidh sé, sí; ordóchaidh sé, sí† | ordóimid; ordóidh muid; ordóchaimid†; ordóchaidh muid† | ordóidh sibh; ordóchaidh sibh† | ordóidh siad; ordóid†; ordóchaidh siad† | a ordóidh; a ordós; a ordóchaidh†; a ordóchas† / a n-ordóidh*; a n-ordós*; a n-ordóchaidh*†; a n-ordóchas*† | ordófar; ordóchar† | |
conditional | d'ordóinn; d'ordóchainn† / ordóinn‡; ordóchainn†‡; n-ordóinn‡‡; n-ordóchainn†‡‡ | d'ordófá; d'ordóchthᆠ/ ordófá‡; ordóchthᆇ; n-ordófᇇ; n-ordóchthᆇ‡ | d'ordódh sé, sí; d'ordóchadh sé, sí† / ordódh sé, sí‡; ordóchadh sé, s톇; n-ordódh sé, s퇇; n-ordóchadh sé, s톇‡ | d'ordóimis; d'ordódh muid; d'ordóchaimis†; d'ordóchadh muid† / ordóimis‡; ordódh muid‡; ordóchaimis†‡; ordóchadh muid†‡; n-ordóimis‡‡; n-ordódh muid‡‡; n-ordóchaimis†‡‡; n-ordóchadh muid†‡‡ | d'ordódh sibh; d'ordóchadh sibh† / ordódh sibh‡; ordóchadh sibh†‡; n-ordódh sibh‡‡; n-ordóchadh sibh†‡‡ | d'ordóidís; d'ordódh siad; d'ordóchadh siad† / ordóidís‡; ordódh siad‡; ordóchadh siad†‡; n-ordóidís‡‡; n-ordódh siad‡‡; n-ordóchadh siad†‡‡ | a d'ordódh; a d'ordóchadh† / ar ordódh*; ar ordóchadh*† | d'ordófaí; d'ordóchthaí† / ordófaí‡; ordóchtha톇; n-ordófa퇇; n-ordóchtha톇‡ | |
subjunctive | present | go n-ordaí mé; go n-ordaíod† | go n-ordaí tú; go n-ordaír† | go n-ordaí sé, sí | go n-ordaímid; go n-ordaí muid | go n-ordaí sibh | go n-ordaí siad; go n-ordaíd† | — | go n-ordaítear |
past | dá n-ordaínn | dá n-ordaíteá | dá n-ordaíodh sé, sí | dá n-ordaímis; dá n-ordaíodh muid | dá n-ordaíodh sibh | dá n-ordaídís; dá n-ordaíodh siad | — | dá n-ordaítí | |
imperative | ordaím | ordaigh | ordaíodh sé, sí | ordaímis | ordaígí; ordaídh† | ordaídís | — | ordaítear | |
verbal noun | ordú | ||||||||
past participle | ordaithe |
* Indirect relative
† Archaic or dialect form
‡ Dependent form
‡‡ Dependent form used with particles that trigger eclipsis (except an)
Derived terms
- fo-ordaigh (“subordinate”, transitive verb)
Mutation
Irish mutation | |||
---|---|---|---|
Radical | Eclipsis | with h-prothesis | with t-prothesis |
ordaigh | n-ordaigh | hordaigh | not applicable |
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs. |
References
- "ordaigh" in Foclóir Gaeilge-Béarla, An Gúm, 1977, by Niall Ó Dónaill.
- “ord(d)aigid(ir)” in Dictionary of the Irish Language, Royal Irish Academy, 1913–76.