amparar
Asturian
(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium. Particularly: “Is it like Spanish?”)
Verb
amparar (first-person singular indicative present amparo, past participle amparáu)
- to safeguard
Conjugation
infinitive | amparar | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
gerund | amparando | ||||||
past participle | m amparáu, f amparada, n amparao, m pl amparaos, f pl amparaes | ||||||
person | first singular yo | second singular tu | third singular él/elli | first plural nosotros/nós | second plural vosotros/vós | third plural ellos | |
indicative | present | amparo | ampares | ampara | amparamos | amparáis | amparen |
imperfect | amparaba | amparabes | amparaba | amparábemos, amparábamos | amparabeis, amparabais | amparaben | |
preterite | amparé | amparasti, amparesti | amparó | amparemos | amparastis, amparestis | ampararon | |
pluperfect | amparare, amparara | amparares, ampararas | amparare, amparara | amparáremos, amparáramos | amparareis, ampararais | ampararen, ampararan | |
future | ampararé | ampararás | amparará | ampararemos | ampararéis | ampararán | |
conditional | ampararía | ampararíes | ampararía | ampararíemos, ampararíamos | ampararíeis, ampararíais | ampararíen | |
subjunctive | present | ampare | ampares, amparas | ampare | amparemos | amparéis | amparen, amparan |
imperfect | amparare, amparara | amparares, ampararas | amparare, amparara | amparáremos, amparáramos | amparareis, ampararais | ampararen, ampararan | |
imperative | — | ampara | — | — | amparái | — |
Galician
Alternative forms
- emparar
Etymology
From Old Galician and Old Portuguese amparar (13th century, Cantigas de Santa Maria), from Vulgar Latin *anteparō, *anteparāre (“to prevent”), from Latin ante- + parō, parāre.
Pronunciation
- IPA(key): [ampaˈɾaɾ]
Verb
amparar (first-person singular present amparo, first-person singular preterite amparei, past participle amparado)
- to protect, safeguard
- Synonym: protexer
- to sustain
- Synonyms: soster, termar
Conjugation
singular | plural | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
person | first | second | third | first | second | third |
Infinitive | eu | ti | el/ela/Vde. | nós | vós | eles/elas/Vdes. |
impersonal | amparar | |||||
personal | amparar | amparares | amparar | ampararmos | amparardes | ampararen |
Gerund | ||||||
amparando | ||||||
Past participle | singular | plural | ||||
masculine | amparado | amparados | ||||
feminine | amparada | amparadas | ||||
Indicative | eu | ti | el/ela/Vde. | nós | vós | eles/elas/Vdes. |
present | amparo | amparas | ampara | amparamos | amparades | amparan |
imperfect | amparaba | amparabas | amparaba | amparabamos | amparabades | amparaban |
preterite | amparei | amparaches | amparou | amparamos | amparastes | ampararon |
pluperfect | amparara | ampararas | amparara | ampararamos | ampararades | ampararan |
future | ampararei | ampararás | amparará | ampararemos | ampararedes | ampararán |
conditional | ampararía | ampararías | ampararía | amparariamos | amparariades | ampararían |
Subjunctive | eu | ti | el/ela/Vde. | nós | vós | eles/elas/Vdes. |
present | ampare | ampares | ampare | amparemos | amparedes | amparen |
preterite | amparase | amparases | amparase | amparásemos | amparásedes | amparasen |
future | amparar | amparares | amparar | ampararmos | amparardes | ampararen |
Imperative | – | ti | el/ela/Vde. | nós | vós | eles/elas/Vdes. |
affirmative | – | ampara | ampare | amparemos | amparade | amparen |
negative | – | ampares | ampare | amparemos | amparedes | amparen |
References
- “amparar” in Dicionario de Dicionarios do galego medieval, SLI - ILGA 2006–2022.
- “amparar” in Xavier Varela Barreiro & Xavier Gómez Guinovart: Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval. SLI / Grupo TALG / ILG, 2006–2018.
- “amparar” in Dicionario de Dicionarios da lingua galega, SLI - ILGA 2006–2013.
- “amparar” in Tesouro informatizado da lingua galega. Santiago: ILG.
- “amparar” in Álvarez, Rosario (coord.): Tesouro do léxico patrimonial galego e portugués, Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega.
Portuguese
Etymology
From Vulgar Latin *anteparāre (“to prevent”), from Latin ante- + parō. Compare Spanish amparar, Catalan emparar, Occitan aparar.
Pronunciation
- Hyphenation: am‧pa‧rar
Verb
amparar (first-person singular present amparo, first-person singular preterite amparei, past participle amparado)
- to safeguard
Conjugation
Singular | Plural | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
First-person (eu) | Second-person (tu) | Third-person (ele / ela / você) | First-person (nós) | Second-person (vós) | Third-person (eles / elas / vocês) | |
Infinitive | ||||||
Impersonal | amparar | |||||
Personal | amparar | amparares | amparar | ampararmos | amparardes | ampararem |
Gerund | ||||||
amparando | ||||||
Past participle | ||||||
Masculine | amparado | amparados | ||||
Feminine | amparada | amparadas | ||||
Indicative | ||||||
Present | amparo | amparas | ampara | amparamos | amparais | amparam |
Imperfect | amparava | amparavas | amparava | amparávamos | amparáveis | amparavam |
Preterite | amparei | amparaste | amparou | amparamos1, amparámos2 | amparastes | ampararam |
Pluperfect | amparara | ampararas | amparara | amparáramos | amparáreis | ampararam |
Future | ampararei | ampararás | amparará | ampararemos | amparareis | ampararão |
Conditional | ||||||
ampararia | ampararias | ampararia | ampararíamos | ampararíeis | amparariam | |
Subjunctive | ||||||
Present | ampare | ampares | ampare | amparemos | ampareis | amparem |
Imperfect | amparasse | amparasses | amparasse | amparássemos | amparásseis | amparassem |
Future | amparar | amparares | amparar | ampararmos | amparardes | ampararem |
Imperative | ||||||
Affirmative | ampara | ampare | amparemos | amparai | amparem | |
Negative (não) | não ampares | não ampare | não amparemos | não ampareis | não amparem |
1Brazil.
2Portugal.
Related terms
- amparo
Spanish
Etymology
From Old Spanish amparar, emparar, from Vulgar Latin *anteparō, *anteparāre (“to prevent”), from Latin ante- + parō, parāre. Compare Portuguese amparar, Catalan emparar, Occitan aparar.
Pronunciation
- IPA(key): /ampaˈɾaɾ/ [ãm.paˈɾaɾ]
- Rhymes: -aɾ
- Syllabification: am‧pa‧rar
Verb
amparar (first-person singular present amparo, first-person singular preterite amparé, past participle amparado)
- (transitive) to safeguard
- Synonym: resguardar
Conjugation
infinitive | amparar | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
gerund | amparando | ||||||
past participle | masculine | feminine | |||||
singular | amparado | amparada | |||||
plural | amparados | amparadas | |||||
singular | plural | ||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
indicative | yo | tú vos | él/ella/ello usted | nosotros nosotras | vosotros vosotras | ellos/ellas ustedes | |
present | amparo | amparastú amparásvos | ampara | amparamos | amparáis | amparan | |
imperfect | amparaba | amparabas | amparaba | amparábamos | amparabais | amparaban | |
preterite | amparé | amparaste | amparó | amparamos | amparasteis | ampararon | |
future | ampararé | ampararás | amparará | ampararemos | ampararéis | ampararán | |
conditional | ampararía | ampararías | ampararía | ampararíamos | ampararíais | ampararían | |
subjunctive | yo | tú vos | él/ella/ello usted | nosotros nosotras | vosotros vosotras | ellos/ellas ustedes | |
present | ampare | amparestú amparésvos2 | ampare | amparemos | amparéis | amparen | |
imperfect (ra) | amparara | ampararas | amparara | amparáramos | ampararais | ampararan | |
imperfect (se) | amparase | amparases | amparase | amparásemos | amparaseis | amparasen | |
future1 | amparare | amparares | amparare | amparáremos | amparareis | ampararen | |
imperative | — | tú vos | usted | nosotros nosotras | vosotros vosotras | ustedes | |
affirmative | amparatú amparávos | ampare | amparemos | amparad | amparen | ||
negative | no ampares | no ampare | no amparemos | no amparéis | no amparen |
1Mostly obsolete, now mainly used in legal language.
2Argentine and Uruguayan voseo prefers the tú form for the present subjunctive.
These forms are generated automatically and may not actually be used. Pronoun usage varies by region.
singular | plural | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
with infinitive amparar | |||||||
dative | ampararme | ampararte | ampararle, ampararse | ampararnos | ampararos | ampararles, ampararse | |
accusative | ampararme | ampararte | ampararlo, ampararla, ampararse | ampararnos | ampararos | ampararlos, ampararlas, ampararse | |
with gerund amparando | |||||||
dative | amparándome | amparándote | amparándole, amparándose | amparándonos | amparándoos | amparándoles, amparándose | |
accusative | amparándome | amparándote | amparándolo, amparándola, amparándose | amparándonos | amparándoos | amparándolos, amparándolas, amparándose | |
with informal second-person singular tú imperative ampara | |||||||
dative | ampárame | ampárate | ampárale | ampáranos | not used | ampárales | |
accusative | ampárame | ampárate | ampáralo, ampárala | ampáranos | not used | ampáralos, ampáralas | |
with informal second-person singular vos imperative ampará | |||||||
dative | amparame | amparate | amparale | amparanos | not used | amparales | |
accusative | amparame | amparate | amparalo, amparala | amparanos | not used | amparalos, amparalas | |
with formal second-person singular imperative ampare | |||||||
dative | ampáreme | not used | ampárele, ampárese | ampárenos | not used | ampáreles | |
accusative | ampáreme | not used | ampárelo, ampárela, ampárese | ampárenos | not used | ampárelos, ampárelas | |
with first-person plural imperative amparemos | |||||||
dative | not used | amparémoste | amparémosle | amparémonos | amparémoos | amparémosles | |
accusative | not used | amparémoste | amparémoslo, amparémosla | amparémonos | amparémoos | amparémoslos, amparémoslas | |
with informal second-person plural imperative amparad | |||||||
dative | amparadme | not used | amparadle | amparadnos | amparaos | amparadles | |
accusative | amparadme | not used | amparadlo, amparadla | amparadnos | amparaos | amparadlos, amparadlas | |
with formal second-person plural imperative amparen | |||||||
dative | ampárenme | not used | ampárenle | ampárennos | not used | ampárenles, ampárense | |
accusative | ampárenme | not used | ampárenlo, ampárenla | ampárennos | not used | ampárenlos, ampárenlas, ampárense |
Derived terms
- amparador
- amparo
- desamparar
Related terms
- parar
Further reading
- “amparar”, in Diccionario de la lengua española, Vigésima tercera edición, Real Academia Española, 2014