airigh
See also: áirigh
Irish
Pronunciation
- (Munster) IPA(key): /ˈaɾʲɪɟ/
- (Aran) IPA(key): /ˈaɾʲə/, /ˈæɾʲə/
- (Cois Fharraige) IPA(key): /ˈæːɾʲə/
- (Mayo) IPA(key): /ˈaɾʲiː/
- (Ulster) IPA(key): /ˈaɾʲi/
Etymology 1
From Old Irish airigidir (“perceives, notices”), from aire (“act of guarding, watching over, tending, caring for”).
Verb
airigh (present analytic airíonn, future analytic aireoidh, verbal noun aireachtáil, past participle airithe)
- perceive, sense
- feel
- 1899, Franz Nikolaus Finck, Die araner mundart, Marburg: Elwert’sche Verlagsbuchhandlung, vol. II, p. 28:
- æŕīm cinəs.
- conventional orthography: Airím tinneas.
- I feel sick. (literally, ‘I feel sickness’)
- conventional orthography: Airím tinneas.
- æŕīm cinəs.
- 1899, Franz Nikolaus Finck, Die araner mundart, Marburg: Elwert’sche Verlagsbuchhandlung, vol. II, p. 28:
- hear
- (fishing) get a bite
Conjugation
Second Conjugation
singular | plural | relative | autonomous | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
first | second | third | first | second | third | ||||
indicative | present | airím | airíonn tú; airír† | airíonn sé, sí | airímid; airíonn muid | airíonn sibh | airíonn siad; airíd† | a airíonn; a airíos / a n-airíonn*; a n-airíos* | airítear |
past | d'airigh mé; d'airíos / airigh mé‡; airíos‡ | d'airigh tú; d'airís / airigh tú‡; airís‡ | d'airigh sé, sí / airigh sé, sí‡ | d'airíomar; d'airigh muid / airíomar‡; airigh muid‡ | d'airigh sibh; d'airíobhair / airigh sibh‡; airíobhair‡ | d'airigh siad; d'airíodar / airigh siad‡; airíodar‡ | a d'airigh / ar airigh* | airíodh; hairíodh† | |
past habitual | d'airínn / airínn‡ | d'airíteá / airíteᇠ| d'airíodh sé, sí / airíodh sé, sí‡ | d'airímis; d'airíodh muid / airímis‡; airíodh muid‡ | d'airíodh sibh / airíodh sibh‡ | d'airídís; d'airíodh siad / airídís; airíodh siad‡ | a d'airíodh / ar airíodh* | d'airítí / airítí‡ | |
future | aireoidh mé; aireod; aireochaidh mé† | aireoidh tú; aireoir†; aireochaidh tú† | aireoidh sé, sí; aireochaidh sé, sí† | aireoimid; aireoidh muid; aireochaimid†; aireochaidh muid† | aireoidh sibh; aireochaidh sibh† | aireoidh siad; aireoid†; aireochaidh siad† | a aireoidh; a aireos; a aireochaidh†; a aireochas† / a n-aireoidh*; a n-aireos*; a n-aireochaidh*†; a n-aireochas*† | aireofar; aireochar† | |
conditional | d'aireoinn; d'aireochainn† / aireoinn‡; aireochainn†‡; n-aireoinn‡‡; n-aireochainn†‡‡ | d'aireofá; d'aireochthᆠ/ aireofá‡; aireochthᆇ; n-aireofᇇ; n-aireochthᆇ‡ | d'aireodh sé, sí; d'aireochadh sé, sí† / aireodh sé, sí‡; aireochadh sé, s톇; n-aireodh sé, s퇇; n-aireochadh sé, s톇‡ | d'aireoimis; d'aireodh muid; d'aireochaimis†; d'aireochadh muid† / aireoimis‡; aireodh muid‡; aireochaimis†‡; aireochadh muid†‡; n-aireoimis‡‡; n-aireodh muid‡‡; n-aireochaimis†‡‡; n-aireochadh muid†‡‡ | d'aireodh sibh; d'aireochadh sibh† / aireodh sibh‡; aireochadh sibh†‡; n-aireodh sibh‡‡; n-aireochadh sibh†‡‡ | d'aireoidís; d'aireodh siad; d'aireochadh siad† / aireoidís‡; aireodh siad‡; aireochadh siad†‡; n-aireoidís‡‡; n-aireodh siad‡‡; n-aireochadh siad†‡‡ | a d'aireodh; a d'aireochadh† / ar aireodh*; ar aireochadh*† | d'aireofaí; d'aireochthaí† / aireofaí‡; aireochtha톇; n-aireofa퇇; n-aireochtha톇‡ | |
subjunctive | present | go n-airí mé; go n-airíod† | go n-airí tú; go n-airír† | go n-airí sé, sí | go n-airímid; go n-airí muid | go n-airí sibh | go n-airí siad; go n-airíd† | — | go n-airítear |
past | dá n-airínn | dá n-airíteá | dá n-airíodh sé, sí | dá n-airímis; dá n-airíodh muid | dá n-airíodh sibh | dá n-airídís; dá n-airíodh siad | — | dá n-airítí | |
imperative | airím | airigh | airíodh sé, sí | airímis | airígí; airídh† | airídís | — | airítear | |
verbal noun | aireachtáil | ||||||||
past participle | airithe |
* Indirect relative
† Archaic or dialect form
‡ Dependent form
‡‡ Dependent form used with particles that trigger eclipsis (except an)
Synonyms
- (perceive, sense, feel): braith, mothaigh
Derived terms
- airigh ó (“to miss”)
Etymology 2
See the etymology of the main entry.
Adjective
airigh m
- genitive singular masculine of aireach
Noun
airigh
- (archaic, dialectal) dative singular of aire
Mutation
Irish mutation | |||
---|---|---|---|
Radical | Eclipsis | with h-prothesis | with t-prothesis |
airigh | n-airigh | hairigh | not applicable |
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs. |
References
- "airigh" in Foclóir Gaeilge-Béarla, An Gúm, 1977, by Niall Ó Dónaill.
- “airigidir” in Dictionary of the Irish Language, Royal Irish Academy, 1913–76.