eşmek
See also: esmek
Crimean Tatar
Etymology
From Proto-Turkic *ēĺ-. Compare Turkish eşmek below.
Verb
eşmek
- to grub
- to disarrange
Turkish
Etymology 1
From Ottoman Turkish اشمك (eşmek, “to dig up slightly, scratch the soil”), from Proto-Turkic *ēĺ-.[1]
Cognate with Azerbaijani eşmək (“to tear”), Bashkir ишеү (işew, “to row”), Chagatai [script needed] (eşmek, “to dig”), Chuvash алтма (altma, “to dig”), Tuvan эжер (ejer, “to row”), эштир (eştir, “to swim”).
Verb
eşmek (third-person singular simple present eşer)
- (transitive) to scratch, dig (the soil) lightly
- (transitive) to research and investigate
Synonyms
- deşmek
- kazmak
Derived terms
- eşme
- eşiş
- eşici
- eşilmek
- eşinmek
- eştirmek
- eşelemek
- eşmemek
- eşememek
- eşebilmek
Etymology 2
From Ottoman Turkish اشمك (eşmek, “to amble”), from Proto-Turkic *ẹĺ- (“to walk, trot, amble”).[2]
Cognate with Old Turkic [script needed] (eş-, “to walk, trot”), Chuvash ишме (išme, “to plod”), Yakut ис (is, “to move”).
Verb
eşmek (third-person singular simple present eşer)
- (intransitive, for a horse) to trot
Related terms
- (?) eşek
- eşkin
Conjugation
Conjugation of eşmek (aorist in -V²r)
Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
| Positive declarative | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| infinitive | eşmek | |||||||
| impersonal participle | imperfective | eşen | ||||||
| perfective | eşmiş | |||||||
| prospective | eşecek | |||||||
| personal participle | non-prospective | eştiğim | eştiğin | eştiği | eştiğimiz | eştiğiniz | eştikleri | |
| prospective | eşeceğim | eşeceğin | eşeceği | eşeceğimiz | eşeceğiniz | eşecekleri | ||
| verbal noun | eşme | |||||||
| way of doing | eşiş | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | eşerim | eşersin | eşer | eşeriz | eşersiniz | eşerler |
| imperfective | eşiyorum | eşiyorsun | eşiyor | eşiyoruz | eşiyorsunuz | eşiyorlar | ||
| past | perfective | eştim | eştin | eşti | eştik | eştiniz | eştiler | |
| imperfective | eşiyordum | eşiyordun | eşiyordu | eşiyorduk | eşiyordunuz | eşiyorlardı (or eşiyordular) | ||
| future | eşeceğim | eşeceksin | eşecek | eşeceğiz | eşeceksiniz | eşecekler | ||
| inferential | perfective | eşmişim | eşmişsin | eşmiş | eşmişiz | eşmişsiniz | eşmişler | |
| aorist | eşermişim | eşermişsin | eşermiş | eşermişiz | eşermişsiniz | eşerlermiş (or eşermişlar) | ||
| imperfective | eşiyormuşum | eşiyormuşsun | eşiyormuş | eşiyormuşuz | eşiyormuşsunuz | eşiyorlarmış | ||
| conditional | simple | eşsem | eşsen | eşse | eşsek | eşseniz | eşseler | |
| perfective | eşseydim | eşseydin | eşseydi | eşseydik | eşseydiniz | eşseydiler | ||
| optative | eşeyim | eşesin | eşe | eşelim | eşesiniz | eşeler | ||
| progressive | eşmekteyim | eşmektesin | eşmekte | eşmekteyiz | eşmektesiniz | eşmekteler | ||
| necessitative | eşmeliyim | eşmelisin | eşmeli | eşmeliyiz | eşmelisiniz | eşmeliler | ||
| imperative | eş | eşsin | eşin | eşsinler | ||||
| Positive interrogative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | eşer miyim? | eşer misin? | eşer mi? | eşer miyiz? | eşer misiniz? | eşerler mi? |
| imperfective | eşiyor muyum? | eşiyor musun? | eşiyor mu? | eşiyor muyuz? | eşiyor musunuz? | eşiyorlar mı? | ||
| past | perfective | eştim mi? | eştin mi? | eşti mi? | eştik mi? | eştiniz mi? | eştiler mi? | |
| imperfective | eşiyor muydum? | eşiyor muydun? | eşiyor muydu? | eşiyor muyduk? | eşiyor muydunuz? | eşiyorlar mıydı? | ||
| future | eşecek miyim? | eşecek misin? | eşecek mi? | eşecek miyiz? | eşecek misiniz? | eşecekler mi? | ||
| inferential | perfective | eşmiş miyim? | eşmiş misin? | eşmiş mi? | eşmiş miyiz? | eşmiş misiniz? | eşmişler mi? | |
| aorist | eşer miymişim? | eşer miymişsin? | eşer miymiş? | eşer miymişiz? | eşer miymişsiniz? | eşerler miymiş? | ||
| imperfective | eşiyor muymuşum? | eşiyor muymuşsun? | eşiyor muymuş? | eşiyor muymuşuz? | eşiyor muymuşsunuz? | eşiyorlar mıymış? | ||
| conditional | simple | eşsem mi? | eşsen mi? | eşse mi? | eşsek mi? | eşseniz mi? | eşseler mi? | |
| perfective | eşse miydim? | eşse miydin? | eşse miydi? | eşse miydik? | eşse miydiniz? | eşseler miydi? | ||
| progressive | eşmekte miyim? | eşmekte misin? | eşmekte mi? | eşmekte miyiz? | eşmekte misiniz? | eşmekteler mi? | ||
| necessitative | eşmeli miyim? | eşmeli misin? | eşmeli mi? | eşmeli miyiz? | eşmeli misiniz? | eşmeliler mi? | ||
| Negative declarative | ||||||||
| infinitive | eşmemek | |||||||
| impersonal participle | imperfective | eşmeyen | ||||||
| perfective | eşmemiş | |||||||
| prospective | eşmeyecek | |||||||
| personal participle | non-prospective | eşmediğim | eşmediğin | eşmediği | eşmediğimiz | eşmediğiniz | eşmedikleri | |
| prospective | eşmeyeceğim | eşmeyeceğin | eşmeyeceği | eşmeyeceğimiz | eşmeyeceğiniz | eşmeyecekleri | ||
| verbal noun | eşmeme | |||||||
| way of doing | eşmeyiş | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | eşmem | eşmezsin | eşmez | eşmeyiz | eşmezsiniz | eşmezler |
| imperfective | eşmiyorum | eşmiyorsun | eşmiyor | eşmiyoruz | eşmiyorsunuz | eşmiyorlar | ||
| past | perfective | eşmedim | eşmedin | eşmedi | eşmedik | eşmediniz | eşmediler | |
| imperfective | eşmiyordum | eşmiyordun | eşmiyordu | eşmiyorduk | eşmiyordunuz | eşmiyorlardı | ||
| future | eşmeyeceğim | eşmeyeceksin | eşmeyecek | eşmeyeceğiz | eşmeyeceksiniz | eşmeyecekler | ||
| inferential | perfective | eşmemişim | eşmemişsin | eşmemiş | eşmemişiz | eşmemişsiniz | eşmemişler | |
| aorist | eşmezmişim | eşmezmişsin | eşmezmiş | eşmezmişiz | eşmezmişsiniz | eşmezlermiş | ||
| imperfective | eşmiyormuşum | eşmiyormuşsun | eşmiyormuş | eşmiyormuşuz | eşmiyormuşsunuz | eşmiyorlarmış | ||
| conditional | simple | eşmesem | eşmesen | eşmese | eşmesek | eşmeseniz | eşmeseler | |
| perfective | eşmeseydim | eşmeseydin | eşmeseydi | eşmeseydik | eşmeseydiniz | eşmeseydiler | ||
| optative | eşmeyeyim | eşmeyesin | eşmeye | eşmeyelim | eşmeyesiniz | eşmeyeler | ||
| progressive | eşmemekteyim | eşmemektesin | eşmemekte | eşmemekteyiz | eşmemektesiniz | eşmemekteler | ||
| necessitative | eşmemeliyim | eşmemelisin | eşmemeli | eşmemeliyiz | eşmemelisiniz | eşmemeliler | ||
| imperative | eşme | eşmesin | eşmeyin | eşmesinler | ||||
| Negative interrogative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | eşmez miyim? | eşmez misin? | eşmez mi? | eşmez miyiz? | eşmez misiniz? | eşmezler mi? |
| imperfective | eşmiyor muyum? | eşmiyor musun? | eşmiyor mu? | eşmiyor muyuz? | eşmiyor musunuz? | eşmiyorlar mı? | ||
| past | perfective | eşmedim mi? | eşmedin mi? | eşmedi mi? | eşmedik mi? | eşmediniz mi? | eşmediler mi? | |
| imperfective | eşmiyor muydum? | eşmiyor muydun? | eşmiyor muydu? | eşmiyor muyduk? | eşmiyor muydunuz? | eşmiyorlar mıydı? | ||
| future | eşmeyecek miyim? | eşmeyecek misin? | eşmeyecek mi? | eşmeyecek miyiz? | eşmeyecek misiniz? | eşmeyecekler mi? | ||
| inferential | perfective | eşmemiş miyim? | eşmemiş misin? | eşmemiş mi? | eşmemiş miyiz? | eşmemiş misiniz? | eşmemişler mi? | |
| aorist | eşmez miymişim? | eşmez miymişsin? | eşmez miymiş? | eşmez miymişiz? | eşmez miymişsiniz? | eşmezler miymiş? | ||
| imperfective | eşmiyor muymuşum? | eşmiyor muymuşsun? | eşmiyor muymuş? | eşmiyor muymuşuz? | eşmiyor muymuşsunuz? | eşmiyorlar mıymış? | ||
| conditional | simple | eşmesem mi? | eşmesen mi? | eşmese mi? | eşmesek mi? | eşmeseniz mi? | eşmeseler mi? | |
| perfective | eşmese miydim? | eşmese miydin? | eşmese miydi? | eşmese miydik? | eşmese miydiniz? | eşmeseler miydi? | ||
| progressive | eşmemekte miyim? | eşmemekte misin? | eşmemekte mi? | eşmemekte miyiz? | eşmemekte misiniz? | eşmemekteler mi? | ||
| necessitative | eşmemeli miyim? | eşmemeli misin? | eşmemeli mi? | eşmemeli miyiz? | eşmemeli misiniz? | eşmemeliler mi? | ||
References
- Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*ēĺ-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
- Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*ẹĺ-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill