dəm
Azerbaijani
| Cyrillic | дәм | |
|---|---|---|
| Perso-Arabic | دم | |
Pronunciation
- IPA(key): [dæm]
Etymology 1
Possibly from Proto-Turkic *Tạm- (“to burn; to kindle; to become excited”).[1] Cognate with Kyrgyz там- (tam-, “to catch fire”), тамызуу (tamızuu, “to catch fire”). Alternatively, same as Etymology 2.
Noun
dəm (definite accusative dəmi, plural dəmlər)
- fume
- dəm tutmaq ― to be poisoned by fumes
- heat, ardor
- brew
- çay dəmi ― tea brew
- dəmə qoymaq ― to brew
- simmer, infusion
- dəmdə bişmək ― to simmer, to undergo infusion
- (figurative) pleasant idleness
- (figurative) euphoria caused by narcotic intoxication
- dəmdə olmaq ― to be drunk or high
Declension
| Declension of dəm | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| singular | plural | |||||||
| nominative | dəm | dəmlər | ||||||
| definite accusative | dəmi | dəmləri | ||||||
| dative | dəmə | dəmlərə | ||||||
| locative | dəmdə | dəmlərdə | ||||||
| ablative | dəmdən | dəmlərdən | ||||||
| definite genitive | dəmin | dəmlərin | ||||||
| Possessive forms of dəm | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| nominative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | dəmim | dəmlərim | ||||||
| sənin (“your”) | dəmin | dəmlərin | ||||||
| onun (“his/her/its”) | dəmi | dəmləri | ||||||
| bizim (“our”) | dəmimiz | dəmlərimiz | ||||||
| sizin (“your”) | dəminiz | dəmləriniz | ||||||
| onların (“their”) | dəmi or dəmləri | dəmləri | ||||||
| accusative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimi | dəmlərimi | ||||||
| sənin (“your”) | dəmini | dəmlərini | ||||||
| onun (“his/her/its”) | dəmini | dəmlərini | ||||||
| bizim (“our”) | dəmimizi | dəmlərimizi | ||||||
| sizin (“your”) | dəminizi | dəmlərinizi | ||||||
| onların (“their”) | dəmini or dəmlərini | dəmlərini | ||||||
| dative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimə | dəmlərimə | ||||||
| sənin (“your”) | dəminə | dəmlərinə | ||||||
| onun (“his/her/its”) | dəminə | dəmlərinə | ||||||
| bizim (“our”) | dəmimizə | dəmlərimizə | ||||||
| sizin (“your”) | dəminizə | dəmlərinizə | ||||||
| onların (“their”) | dəminə or dəmlərinə | dəmlərinə | ||||||
| locative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimdə | dəmlərimdə | ||||||
| sənin (“your”) | dəmində | dəmlərində | ||||||
| onun (“his/her/its”) | dəmində | dəmlərində | ||||||
| bizim (“our”) | dəmimizdə | dəmlərimizdə | ||||||
| sizin (“your”) | dəminizdə | dəmlərinizdə | ||||||
| onların (“their”) | dəmində or dəmlərində | dəmlərində | ||||||
| ablative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimdən | dəmlərimdən | ||||||
| sənin (“your”) | dəmindən | dəmlərindən | ||||||
| onun (“his/her/its”) | dəmindən | dəmlərindən | ||||||
| bizim (“our”) | dəmimizdən | dəmlərimizdən | ||||||
| sizin (“your”) | dəminizdən | dəmlərinizdən | ||||||
| onların (“their”) | dəmindən or dəmlərindən | dəmlərindən | ||||||
| genitive | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimin | dəmlərimin | ||||||
| sənin (“your”) | dəminin | dəmlərinin | ||||||
| onun (“his/her/its”) | dəminin | dəmlərinin | ||||||
| bizim (“our”) | dəmimizin | dəmlərimizin | ||||||
| sizin (“your”) | dəminizin | dəmlərinizin | ||||||
| onların (“their”) | dəminin or dəmlərinin | dəmlərinin | ||||||
Derived terms
- dəmləmək (“to brew”, transitive)
- dəmlənmək (“to brew”, intransitive)
- dəmlətmək (“to brew”, causative)
- dəm qazı (“carbon monoxide”)
Etymology 2
From Persian دم (dam).
Noun
dəm (definite accusative dəmi, plural dəmlər)
- breath
- Synonym: nəfəs
- steam
- Synonyms: buğ, buxar
- moment
- bu dəmdə ― at this moment
- hər dəm ― any/every moment
- Synonym: an
Declension
| Declension of dəm | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| singular | plural | |||||||
| nominative | dəm | dəmlər | ||||||
| definite accusative | dəmi | dəmləri | ||||||
| dative | dəmə | dəmlərə | ||||||
| locative | dəmdə | dəmlərdə | ||||||
| ablative | dəmdən | dəmlərdən | ||||||
| definite genitive | dəmin | dəmlərin | ||||||
| Possessive forms of dəm | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| nominative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | dəmim | dəmlərim | ||||||
| sənin (“your”) | dəmin | dəmlərin | ||||||
| onun (“his/her/its”) | dəmi | dəmləri | ||||||
| bizim (“our”) | dəmimiz | dəmlərimiz | ||||||
| sizin (“your”) | dəminiz | dəmləriniz | ||||||
| onların (“their”) | dəmi or dəmləri | dəmləri | ||||||
| accusative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimi | dəmlərimi | ||||||
| sənin (“your”) | dəmini | dəmlərini | ||||||
| onun (“his/her/its”) | dəmini | dəmlərini | ||||||
| bizim (“our”) | dəmimizi | dəmlərimizi | ||||||
| sizin (“your”) | dəminizi | dəmlərinizi | ||||||
| onların (“their”) | dəmini or dəmlərini | dəmlərini | ||||||
| dative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimə | dəmlərimə | ||||||
| sənin (“your”) | dəminə | dəmlərinə | ||||||
| onun (“his/her/its”) | dəminə | dəmlərinə | ||||||
| bizim (“our”) | dəmimizə | dəmlərimizə | ||||||
| sizin (“your”) | dəminizə | dəmlərinizə | ||||||
| onların (“their”) | dəminə or dəmlərinə | dəmlərinə | ||||||
| locative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimdə | dəmlərimdə | ||||||
| sənin (“your”) | dəmində | dəmlərində | ||||||
| onun (“his/her/its”) | dəmində | dəmlərində | ||||||
| bizim (“our”) | dəmimizdə | dəmlərimizdə | ||||||
| sizin (“your”) | dəminizdə | dəmlərinizdə | ||||||
| onların (“their”) | dəmində or dəmlərində | dəmlərində | ||||||
| ablative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimdən | dəmlərimdən | ||||||
| sənin (“your”) | dəmindən | dəmlərindən | ||||||
| onun (“his/her/its”) | dəmindən | dəmlərindən | ||||||
| bizim (“our”) | dəmimizdən | dəmlərimizdən | ||||||
| sizin (“your”) | dəminizdən | dəmlərinizdən | ||||||
| onların (“their”) | dəmindən or dəmlərindən | dəmlərindən | ||||||
| genitive | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimin | dəmlərimin | ||||||
| sənin (“your”) | dəminin | dəmlərinin | ||||||
| onun (“his/her/its”) | dəminin | dəmlərinin | ||||||
| bizim (“our”) | dəmimizin | dəmlərimizin | ||||||
| sizin (“your”) | dəminizin | dəmlərinizin | ||||||
| onların (“their”) | dəminin or dəmlərinin | dəmlərinin | ||||||
Etymology 3
From Arabic دَم (dam).
Noun
dəm (definite accusative dəmi, sound plural dəmlər, broken plural dima)
- (Classical Azerbaijani) blood
Declension
| Declension of dəm | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| singular | plural | |||||||
| sound | broken | |||||||
| nominative | dəm | dəmlər | dima | |||||
| definite accusative | dəmi | dəmləri | dimanı | |||||
| dative | dəmə | dəmlərə | dimaya | |||||
| locative | dəmdə | dəmlərdə | dimada | |||||
| ablative | dəmdən | dəmlərdən | dimadan | |||||
| definite genitive | dəmin | dəmlərin | dimanın | |||||
| Possessive forms of dəm | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| nominative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| sound | broken | |||||||
| mənim (“my”) | dəmim | dəmlərim | dimam | |||||
| sənin (“your”) | dəmin | dəmlərin | diman | |||||
| onun (“his/her/its”) | dəmi | dəmləri | diması | |||||
| bizim (“our”) | dəmimiz | dəmlərimiz | dimamız | |||||
| sizin (“your”) | dəminiz | dəmləriniz | dimanız | |||||
| onların (“their”) | dəmi or dəmləri | dəmləri | diması | |||||
| accusative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| sound | broken | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimi | dəmlərimi | dimamı | |||||
| sənin (“your”) | dəmini | dəmlərini | dimanı | |||||
| onun (“his/her/its”) | dəmini | dəmlərini | dimasını | |||||
| bizim (“our”) | dəmimizi | dəmlərimizi | dimamızı | |||||
| sizin (“your”) | dəminizi | dəmlərinizi | dimanızı | |||||
| onların (“their”) | dəmini or dəmlərini | dəmlərini | dimasını | |||||
| dative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| sound | broken | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimə | dəmlərimə | dimama | |||||
| sənin (“your”) | dəminə | dəmlərinə | dimana | |||||
| onun (“his/her/its”) | dəminə | dəmlərinə | dimasına | |||||
| bizim (“our”) | dəmimizə | dəmlərimizə | dimamıza | |||||
| sizin (“your”) | dəminizə | dəmlərinizə | dimanıza | |||||
| onların (“their”) | dəminə or dəmlərinə | dəmlərinə | dimasına | |||||
| locative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| sound | broken | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimdə | dəmlərimdə | dimamda | |||||
| sənin (“your”) | dəmində | dəmlərində | dimanda | |||||
| onun (“his/her/its”) | dəmində | dəmlərində | dimanda | |||||
| bizim (“our”) | dəmimizdə | dəmlərimizdə | dimamızda | |||||
| sizin (“your”) | dəminizdə | dəmlərinizdə | dimanızda | |||||
| onların (“their”) | dəmində or dəmlərində | dəmlərində | dimasında | |||||
| ablative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| sound | broken | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimdən | dəmlərimdən | dimamdan | |||||
| sənin (“your”) | dəmindən | dəmlərindən | dimandan | |||||
| onun (“his/her/its”) | dəmindən | dəmlərindən | dimasından | |||||
| bizim (“our”) | dəmimizdən | dəmlərimizdən | dimamızdan | |||||
| sizin (“your”) | dəminizdən | dəmlərinizdən | dimanızdan | |||||
| onların (“their”) | dəmindən or dəmlərindən | dəmlərindən | dimasından | |||||
| genitive | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| sound | broken | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimin | dəmlərimin | dimamın | |||||
| sənin (“your”) | dəminin | dəmlərinin | dimanın | |||||
| onun (“his/her/its”) | dəminin | dəmlərinin | dimasının | |||||
| bizim (“our”) | dəmimizin | dəmlərimizin | dimamızın | |||||
| sizin (“your”) | dəminizin | dəmlərinizin | dimanızın | |||||
| onların (“their”) | dəminin or dəmlərinin | dəmlərinin | dimasının | |||||
Etymology 4
From Arabic دَمْع (damʿ).
Noun
dəm (definite accusative dəmi, sound plural dəmlər, broken plural dəmu)
- (Classical Azerbaijani) tear (a drop of clear, salty liquid produced from the eyes by crying or irritation)
Declension
| Declension of dəm | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| singular | plural | |||||||
| sound | broken | |||||||
| nominative | dəm | dəmlər | dəmu | |||||
| definite accusative | dəmi | dəmləri | dəmunu | |||||
| dative | dəmə | dəmlərə | dəmuya | |||||
| locative | dəmdə | dəmlərdə | dəmuda | |||||
| ablative | dəmdən | dəmlərdən | dəmudan | |||||
| definite genitive | dəmin | dəmlərin | dəmunun | |||||
| Possessive forms of dəm | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| nominative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| sound | broken | |||||||
| mənim (“my”) | dəmim | dəmlərim | dəmum | |||||
| sənin (“your”) | dəmin | dəmlərin | dəmun | |||||
| onun (“his/her/its”) | dəmi | dəmləri | dəmusu | |||||
| bizim (“our”) | dəmimiz | dəmlərimiz | dəmumuz | |||||
| sizin (“your”) | dəminiz | dəmləriniz | dəmunuz | |||||
| onların (“their”) | dəmi or dəmləri | dəmləri | dəmusu | |||||
| accusative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| sound | broken | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimi | dəmlərimi | dəmumu | |||||
| sənin (“your”) | dəmini | dəmlərini | dəmunu | |||||
| onun (“his/her/its”) | dəmini | dəmlərini | dəmusunu | |||||
| bizim (“our”) | dəmimizi | dəmlərimizi | dəmumuzu | |||||
| sizin (“your”) | dəminizi | dəmlərinizi | dəmunuzu | |||||
| onların (“their”) | dəmini or dəmlərini | dəmlərini | dəmusunu | |||||
| dative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| sound | broken | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimə | dəmlərimə | dəmuma | |||||
| sənin (“your”) | dəminə | dəmlərinə | dəmuna | |||||
| onun (“his/her/its”) | dəminə | dəmlərinə | dəmusuna | |||||
| bizim (“our”) | dəmimizə | dəmlərimizə | dəmumuza | |||||
| sizin (“your”) | dəminizə | dəmlərinizə | dəmunuza | |||||
| onların (“their”) | dəminə or dəmlərinə | dəmlərinə | dəmusuna | |||||
| locative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| sound | broken | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimdə | dəmlərimdə | dəmumda | |||||
| sənin (“your”) | dəmində | dəmlərində | dəmunda | |||||
| onun (“his/her/its”) | dəmində | dəmlərində | dəmunda | |||||
| bizim (“our”) | dəmimizdə | dəmlərimizdə | dəmumuzda | |||||
| sizin (“your”) | dəminizdə | dəmlərinizdə | dəmunuzda | |||||
| onların (“their”) | dəmində or dəmlərində | dəmlərində | dəmusunda | |||||
| ablative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| sound | broken | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimdən | dəmlərimdən | dəmumdan | |||||
| sənin (“your”) | dəmindən | dəmlərindən | dəmundan | |||||
| onun (“his/her/its”) | dəmindən | dəmlərindən | dəmusundan | |||||
| bizim (“our”) | dəmimizdən | dəmlərimizdən | dəmumuzdan | |||||
| sizin (“your”) | dəminizdən | dəmlərinizdən | dəmunuzdan | |||||
| onların (“their”) | dəmindən or dəmlərindən | dəmlərindən | dəmusundan | |||||
| genitive | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| sound | broken | |||||||
| mənim (“my”) | dəmimin | dəmlərimin | dəmumun | |||||
| sənin (“your”) | dəminin | dəmlərinin | dəmunun | |||||
| onun (“his/her/its”) | dəminin | dəmlərinin | dəmusunun | |||||
| bizim (“our”) | dəmimizin | dəmlərimizin | dəmumuzun | |||||
| sizin (“your”) | dəminizin | dəmlərinizin | dəmunuzun | |||||
| onların (“their”) | dəminin or dəmlərinin | dəmlərinin | dəmusunun | |||||
Further reading
- “dəm” in Obastan.com.
References
- Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*Tạm-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill