díleáigh
Irish
Alternative forms
- díleagh (obsolete)
- díleaigh
Etymology
From Middle Irish dílegaid, from Old Irish do·lega. By surface analysis, dí- + leáigh.
Pronunciation
- (Ulster) IPA(key): /ˈdʲiːlʲeːj/[1], [ˈdʲiːlʲɛi̯] (as if spelled díléigh)
Verb
díleáigh (present analytic díleánn, future analytic díleáfaidh, verbal noun díleá, past participle díleáite)
- to digest
- to dissolve
- to destroy
Conjugation
First Conjugation (C)
singular | plural | relative | autonomous | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
first | second | third | first | second | third | ||||
indicative | present | díleáim | díleánn tú; díleáir† | díleánn sé, sí | díleáimid | díleánn sibh | díleánn siad; díleáid† | a dhíleánn; a dhíleás / a ndíleánn*; a ndíleás* | díleáitear |
past | dhíleáigh mé; dhíleás | dhíleáigh tú; dhíleáis | dhíleáigh sé, sí | dhíleámar; dhíleáigh muid | dhíleáigh sibh; dhíleábhair | dhíleáigh siad; dhíleádar | a dhíleáigh / ar dhíleáigh* | díleádh | |
past habitual | dhíleáinn / ndíleáinn‡‡ | dhíleáiteá / ndíleáiteᇇ | dhíleádh sé, sí / ndíleádh sé, s퇇 | dhíleáimis; dhíleádh muid / ndíleáimis‡‡; ndíleádh muid‡‡ | dhíleádh sibh / ndíleádh sibh‡‡ | dhíleáidís; dhíleádh siad / ndíleáidís‡‡; ndíleádh siad‡‡ | a dhíleádh / a ndíleádh* | dhíleáití / ndíleáit퇇 | |
future | díleáfaidh mé; díleáfad | díleáfaidh tú; díleáfair† | díleáfaidh sé, sí | díleáfaimid; díleáfaidh muid | díleáfaidh sibh | díleáfaidh siad; díleáfaid† | a dhíleáfaidh; a dhíleáfas / a ndíleáfaidh*; a ndíleáfas* | díleáfar | |
conditional | dhíleáfainn / ndíleáfainn‡‡ | dhíleáfá / ndíleáfᇇ | dhíleáfadh sé, sí / ndíleáfadh sé, s퇇 | dhíleáfaimis; dhíleáfadh muid / ndíleáfaimis‡‡; ndíleáfadh muid‡‡ | dhíleáfadh sibh / ndíleáfadh sibh‡‡ | dhíleáfaidís; dhíleáfadh siad / ndíleáfaidís‡‡; ndíleáfadh siad‡‡ | a dhíleáfadh / a ndíleáfadh* | dhíleáfaí / ndíleáfa퇇 | |
subjunctive | present | go ndíleá mé; go ndíleád† | go ndíleá tú; go ndíleáir† | go ndíleá sé, sí | go ndíleáimid; go ndíleá muid | go ndíleá sibh | go ndíleá siad; go ndíleáid† | — | go ndíleáitear |
past | dá ndíleáinn | dá ndíleáiteá | dá ndíleádh sé, sí | dá ndíleáimis; dá ndíleádh muid | dá ndíleádh sibh | dá ndíleáidís; dá ndíleádh siad | — | dá ndíleáití | |
imperative | díleáim | díleáigh | díleádh sé, sí | díleáimis | díleáigí; díleáidh† | díleáidís | — | díleáitear | |
verbal noun | díleá | ||||||||
past participle | díleáite |
* Indirect relative
† Archaic or dialect form
‡‡ Dependent form used with particles that trigger eclipsis
Mutation
Irish mutation | ||
---|---|---|
Radical | Lenition | Eclipsis |
díleáigh | dhíleáigh | ndíleáigh |
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs. |
References
- Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, page 60
Further reading
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “dílegaid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- Dinneen, Patrick S. (1904), “díleaġaim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 240
- Ó Dónaill, Niall (1977), “díleáigh”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN