dil

dil

See also: DIL, Dil, díl, and dił

Azerbaijani

Etymology 1

Other scripts

Cyrillic		дил
Perso-Arabic		دیل‎

From Proto-Turkic *til, *tïl (“tongue; language”)[1]. Cognate with Turkish dil.

Further cognates

Cognate with Old Uyghur [script needed] (dïl), Karakhanid [script needed] (dïl), Turkmen dil (“to rise”), Crimean Tatar til, Uzbek til, Uyghur تىل‎ (til) Kazakh тіл (tıl), Kyrgyz тил (til), Southern Altai тил (til), Tatar тел (tel), Bashkir тел (tel), Tuvan дыл (dıl),Yakut тыл (tıl), Chuvash чӗлхе (čĕlh̬e).

Pronunciation

• IPA^(key): [dil]

Noun

dil (definite accusative dili, plural dillər)

1. (anatomy) tongue

   Axtardığım söz tamdilimin ucundadır. ― The word I'm looking for is on the tip of my tongue.

2. language

   Synonyms: lisan, zəban

3. (geography) spit (a narrow peninsula)

Declension

Declension of dil
	singular	plural
nominative	dil	dillər
definite accusative	dili	dilləri
dative	dilə	dillərə
locative	dildə	dillərdə
ablative	dildən	dillərdən
definite genitive	dilin	dillərin

Possessive forms of dil
	nominative
	singular	plural
mənim (“my”)	dilim	dillərim
sənin (“your”)	dilin	dillərin
onun (“his/her/its”)	dili	dilləri
bizim (“our”)	dilimiz	dillərimiz
sizin (“your”)	diliniz	dilləriniz
onların (“their”)	dili or dilləri	dilləri
	accusative
	singular	plural
mənim (“my”)	dilimi	dillərimi
sənin (“your”)	dilini	dillərini
onun (“his/her/its”)	dilini	dillərini
bizim (“our”)	dilimizi	dillərimizi
sizin (“your”)	dilinizi	dillərinizi
onların (“their”)	dilini or dillərini	dillərini
	dative
	singular	plural
mənim (“my”)	dilimə	dillərimə
sənin (“your”)	dilinə	dillərinə
onun (“his/her/its”)	dilinə	dillərinə
bizim (“our”)	dilimizə	dillərimizə
sizin (“your”)	dilinizə	dillərinizə
onların (“their”)	dilinə or dillərinə	dillərinə
	locative
	singular	plural
mənim (“my”)	dilimdə	dillərimdə
sənin (“your”)	dilində	dillərində
onun (“his/her/its”)	dilində	dillərində
bizim (“our”)	dilimizdə	dillərimizdə
sizin (“your”)	dilinizdə	dillərinizdə
onların (“their”)	dilində or dillərində	dillərində
	ablative
	singular	plural
mənim (“my”)	dilimdən	dillərimdən
sənin (“your”)	dilindən	dillərindən
onun (“his/her/its”)	dilindən	dillərindən
bizim (“our”)	dilimizdən	dillərimizdən
sizin (“your”)	dilinizdən	dillərinizdən
onların (“their”)	dilindən or dillərindən	dillərindən
	genitive
	singular	plural
mənim (“my”)	dilimin	dillərimin
sənin (“your”)	dilinin	dillərinin
onun (“his/her/its”)	dilinin	dillərinin
bizim (“our”)	dilimizin	dillərimizin
sizin (“your”)	dilinizin	dillərinizin
onların (“their”)	dilinin or dillərinin	dillərinin

Derived terms

• dilçi (“linguist”)
  • dilçilik (“linguistics”)
• dildaş (“colingual”)
• dilönü (“coronal”)
• dilortası (“palatal”)
• dilarxası (“velar”)
• həmdilli (“colingual”)
• dil daşıyıcısı (“native speaker”)

Collocations

language

• Azərbaycandili ― the Azerbaijani language
• ingilisdilini öyrənmək ― to learn the English language
• ana dili ― mother tongue; native language
• millətlərarası ünsiyyətdili ― language of international communication
• beynəlxalq ünsiyyətdili ― language of international communication
• ortaqdil ― common language
• xaricidil bilmək ― to know foreign language(s)
• dövlətdili ― national language
• proqramlaşdırmadili ― programming language
• rəsmidil ― official language
• ölüdil ― extinct language
• ədəbi dil ― standard language (literally, “literary language”)
• mətbuatdili ― language of the press; the journalistic style
• televiziyadili ― the language of television
• lorudili ― substandard, colloquial, vulgar language
• dil müxtəlifliyi ― language diversity
• dil vasitələri ― linguistic means
• dil vahidləri ― linguistic units
• dil normaları ― language norms
• dil baxımından ― from the language point of view

Etymology 2

From Persian دل‎.

Noun

dil (definite accusative dili, plural dillər)

1. (Classical Azerbaijani, anatomy) heart

Declension

Declension of dil
	singular	plural
nominative	dil	dillr
definite accusative	dil	dillr
dative	dil	dillr
locative	dild	dillrd
ablative	dildn	dillrdn
definite genitive	diln	dillrn

Possessive forms of dil
	nominative
	singular	plural
mənim (“my”)	dilm	dillrm
sənin (“your”)	diln	dillrn
onun (“his/her/its”)	dil	dillr
bizim (“our”)	dilmz	dillrmz
sizin (“your”)	dilnz	dillrnz
onların (“their”)	dil or dillr	dillr
	accusative
	singular	plural
mənim (“my”)	dilm	dillrm
sənin (“your”)	diln	dillrn
onun (“his/her/its”)	diln	dillrn
bizim (“our”)	dilmz	dillrmz
sizin (“your”)	dilnz	dillrnz
onların (“their”)	diln or dillrn	dillrn
	dative
	singular	plural
mənim (“my”)	dilm	dillrm
sənin (“your”)	diln	dillrn
onun (“his/her/its”)	diln	dillrn
bizim (“our”)	dilmz	dillrmz
sizin (“your”)	dilnz	dillrnz
onların (“their”)	diln or dillrn	dillrn
	locative
	singular	plural
mənim (“my”)	dilmd	dillrmd
sənin (“your”)	dilnd	dillrnd
onun (“his/her/its”)	dilnd	dillrnd
bizim (“our”)	dilmzd	dillrmzd
sizin (“your”)	dilnzd	dillrnzd
onların (“their”)	dilnd or dillrnd	dillrnd
	ablative
	singular	plural
mənim (“my”)	dilmdn	dillrmdn
sənin (“your”)	dilndn	dillrndn
onun (“his/her/its”)	dilndn	dillrndn
bizim (“our”)	dilmzdn	dillrmzdn
sizin (“your”)	dilnzdn	dillrnzdn
onların (“their”)	dilndn or dillrndn	dillrndn
	genitive
	singular	plural
mənim (“my”)	dilmn	dillrmn
sənin (“your”)	dilnn	dillrnn
onun (“his/her/its”)	dilnn	dillrnn
bizim (“our”)	dilmzn	dillrmzn
sizin (“your”)	dilnzn	dillrnzn
onların (“their”)	dilnn or dillrnn	dillrnn

Related terms

• əhli-dil
• həmdil (“compassionate”)

References

1. Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*dil”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill

---

Extremaduran

Verb

dil

1. to go

---

Gagauz

Noun

dil

1. language

Further reading

• dil at gagauz.online

---

Ido

Preposition

dil

1. Contraction of di la (“of the”).

Usage notes

This is optional, you can also use di l'...

---

Irish

Etymology

From Old Irish dil (“dear”).

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈdʲɪlʲ/

Adjective

dil (genitive singular feminine dile, plural dile, comparative dile)

1. dear, beloved

   cara dil ― a dear friend

Declension

Declension of dil

	Singular		Plural (m/f)
Positive	Masculine	Feminine	(strong noun)	(weak noun)
Nominative	dil	dhil	dile; dhile²
Vocative	dhil		dile
Genitive		dile	dile	dil
Dative	dil; dhil¹	dhil	dile; dhile²
Comparative	níos dile
Superlative	is dile

¹ When the preceding noun is lenited and governed by the definite article.
² When the preceding noun ends in a slender consonant.

Derived terms

• dile

Mutation

Irish mutation
Radical	Lenition	Eclipsis
dil	dhil	ndil
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.

Further reading

• “dil”, in Historical Irish Corpus, 1600–1926, Royal Irish Academy
• G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “1 dil”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
• Dinneen, Patrick S. (1927), “dil”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 2nd edition, Dublin: Irish Texts Society
• Ó Dónaill, Niall (1977), “dil”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
• Sjoestedt, M. L. (1931) Phonétique d’un parler irlandais de Kerry (in French), Paris: Librairie Ernest Leroux, page 35

---

Northern Kurdish

Etymology

Cognate with Persian دل‎ (dil). from Proto-Iranian *jŕ̥dayam, from Proto-Indo-Iranian *ȷ́ʰŕ̥dayam, ultimately from Proto-Indo-European *ḱḗr.

Cognates with Parthian 𐫉𐫏𐫡𐫅‎ (zyrd /zirδ/), Avestan 𐬰𐬆𐬭𐬆𐬛‎ (zərəd), old Mazanderani زیله‎ (zila), Sanskrit हृदय (hṛdaya), Armenian սիրտ (sirt), and English heart.

Pronunciation

• IPA^(key): /dɪl/

Noun

Central Kurdish	دڵ‎ (dill)

dil m (Arabic spelling دل‎)

1. heart

Derived terms

• dildar
• dildarî
• dilik
• dilketî
• dilovan
• dilpak
• dilpaqijî
• dilrehm
• dilsaf
• dilteng
• dilxweş
• dilzîz
• dilçakî
• dilşewat
• dilşkestî

 

References

• Chyet, Michael L. (2003), “dil”, in Kurdish–English Dictionary, with selected etymologies by Martin Schwartz, New Haven and London: Yale University Press

---

Palauan

Etymology

From Pre-Palauan *ðila, from Proto-Malayo-Polynesian *tina, from Proto-Austronesian *taina (“female of animals”).

Pronunciation

• IPA^(key): /dil/

Noun

dil

1. female, woman (social role)

Synonyms

• chebil

Derived terms

• keldil

References

• dil in Palauan Language Online: Palauan-English Dictionary, at tekinged.com.
• dil in Palauan-English Dictionary, at trussel2.com.
• dil in Lewis S. Josephs; Edwin G. McManus; Masa-aki Emesiochel (1977) Palauan-English Dictionary, University Press of Hawaii, →ISBN, page 79.

---

Salar

Etymology

From Proto-Turkic *til.

Pronunciation

• (Jiezi, Gaizi, Chahandusi, Qingshui, Baizhuang, Xunhua, Qinghai, Ili, Yining, Xinjiang) IPA^(key): [til]
• (Jiezi, Gaizi, Xunhua, Qinghai) IPA^(key): [tɤl]
• (Mengda, Qingshui, Xunhua, Qinghai) IPA^(key): [ʝil]
• (Mengda, Xunhua, Qinghai) IPA^(key): [ʒil]
• (Gandu, Hualong, Qinghai) IPA^(key): [tɕil]

Noun

dil

1. tongue
2. language

References

• Dwyer, Arienne M. (2007), “dil”, in Salar: A Study in Inner Asian Language Contact Processes: Part I: Phonology, 1st edition, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, →ISBN, page 84
• Tenishev, Edhem (1976), “dil”, in Stroj salárskovo jazyká [Grammar of Salar], Moscow, page 248, 304, 510, 565
• Yakup, Abdurishid (2002), “dil”, in An Ili Salar Vocabulary: Introduction and a Provisional Salar-English Lexicon, Tokyo: University of Tokyo, →ISBN, page 78
• 林 (Lin), 莲云 (Lianyun) (1985), “dil”, in 撒拉语简志 [A Brief History of Salar], Beijing: 民族出版社: 琴書店, OCLC 17467570, page 4
• 马伟 (Ma Wei), 朝克 (Chao Ke) (2016), “dil”, in 濒危语言——撒拉语研究 [Endangered Languages ​​- Salar Language Studies], 青海 (Qinghai): 国家社会科学基金项目 (National Social Science Foundation Project), page 268
• Ma, Chengjun; Han, Lianye; Ma, Weisheng (December 2010), “dil”, in 米娜瓦尔 艾比布拉 (Minavar Abibra), editor, 撒维汉词典 (Sāwéihàncídiǎn) [Salar-Uyghur-Chinese dictionary], 1st edition, Beijing, →ISBN, page 82

---

Serbo-Croatian

Etymology

From English deal.

Noun

dil m (Cyrillic spelling дил)

1. deal (agreement between parties)

---

Somali

Etymology

From Proto-Cushitic *daɬ-/*diɬ-.

Verb

dil

1. to beat, kill

References

• Puglielli, Annarita; Mansuur, Cabdalla Cumar (2012), “dil”, in Qaamuuska Af-Soomaliga, Rome: RomaTrE-Press, →ISBN, page 280

---

Turkish

Etymology

From Ottoman Turkish دل‎ (dil), Proto-Turkic *til, *tïl (“tongue; language”).

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈdil/
• Hyphenation: dil

Noun

dil (definite accusative dili, plural diller)

1. (linguistics) language

   Synonym: (archaic) lisan

2. (physiology) tongue (the flexible muscular organ in the mouth)

Declension

Inflection
Nominative	dil
Definite accusative	dili
	Singular	Plural
Nominative	dil	diller
Definite accusative	dili	dilleri
Dative	dile	dillere
Locative	dilde	dillerde
Ablative	dilden	dillerden
Genitive	dilin	dillerin
Possessive forms Nominative Singular Plural 1st singular dilim dillerim 2nd singular dilin dillerin 3rd singular dili dilleri 1st plural dilimiz dillerimiz 2nd plural diliniz dilleriniz 3rd plural dilleri dilleri Definite accusative Singular Plural 1st singular dilimi dillerimi 2nd singular dilini dillerini 3rd singular dilini dillerini 1st plural dilimizi dillerimizi 2nd plural dilinizi dillerinizi 3rd plural dillerini dillerini Dative Singular Plural 1st singular dilime dillerime 2nd singular diline dillerine 3rd singular diline dillerine 1st plural dilimize dillerimize 2nd plural dilinize dillerinize 3rd plural dillerine dillerine Locative Singular Plural 1st singular dilimde dillerimde 2nd singular dilinde dillerinde 3rd singular dilinde dillerinde 1st plural dilimizde dillerimizde 2nd plural dilinizde dillerinizde 3rd plural dillerinde dillerinde Ablative Singular Plural 1st singular dilimden dillerimden 2nd singular dilinden dillerinden 3rd singular dilinden dillerinden 1st plural dilimizden dillerimizden 2nd plural dilinizden dillerinizden 3rd plural dillerinden dillerinden Genitive Singular Plural 1st singular dilimin dillerimin 2nd singular dilinin dillerinin 3rd singular dilinin dillerinin 1st plural dilimizin dillerimizin 2nd plural dilinizin dillerinizin 3rd plural dillerinin dillerinin
Predicative forms Singular Plural 1st singular dilim dillerim 2nd singular dilsin dillersin 3rd singular dil dildir diller dillerdir 1st plural diliz dilleriz 2nd plural dilsiniz dillersiniz 3rd plural diller dillerdir

Hyponyms

artificial languages

• betik dili
• biçimsel dil
• makina dili
• programlama dili
• suni dil (sun'i dil)
• yapay dil
• yapısal dil

 

natural languages

• Abazaca
• Abhazca
• Afarca
• Agulca
• Akince
• Aleutçe
• Almanca
• Amhara
• Amoy lehçesi
• Aramice
• Arapça
• Arince
• Arnavutça
• Asanca
• Asurca
• Aşanti
• Avarca
• Aymara
• Azerice
• Babilce
• Balice
• Bambara
• Başkırca
• Batakça
• Batı Kanada İnuitçesi
• Batsça
• Bece
• Bemba
• Beyaz Rusça
• Birmanca
• Boşnakça
• Bretonca
• Bulgarca
• Buryatça
• Cavaca
• Cebuca
• Çeçence
• Çekçe
• Çeremişçe
• Çerkesçe
• Çuang
• Çupikçe
• Çuvaşça
• Danca
• Dargice
• Dinka
• Dogon
• Doğu Kanada İnuitçesi
• Dzongka
• Endonezce
• Ermenice
• Eski Mısır dili
• Estonca
• Eve
• Even
• Evenki
• Faroece
• Felemenkçe
• Fijice
• Fince
• Fon
• Fransızca
• Fucien lehçesi
• Fulani
• Ga
• Galce
• Galiçya dili
• Go
• Golde
• Grönlandca
• Grönland İnuitçesi
• Guamca
• Habeşçe
• Hakka lehçesi
• Hantıca
• Hausa
• Havaice
• Hırvatça
• Hint Grubu
• Hitit dili
• Ilokai
• İbo
• İbranice
• İfifik
• İngilizce
• İnguşça
• İnyupikçe
• İrlandaca
• İskoç dili
• İspanyolca
• İsveççe
• İtalyanca
• İzlandaca
• Japonca
• Kabiliya
• Kalmukça
• Kamboçça
• Kantonca
• Karaçayca
• Karakalpakça
• Karamajong
• Karatay
• Karelce
• Karence
• Katalanca
• Kazakça
• Keçuva
• Kernevekçe
• Ketçe
• Khalka
• Khasi
• Kıptî dili
• Kırgızca
• Kikenya
• Kikongo
• Kiribatice
• Kirundi
• Komice
• Korece
• Korku
• Kotça
• Kpelle
• Kumukça
• Ladino
• Lakça
• Lamut
• Laoca
• Laponca
• Latince
• Lehçe
• Letonca
• Lezgice
• Lidya dili
• Likya dili
• Lingala
• Litvanyaca
• Lolo
• Luvi dili
• Macarca
• Makassarca
• Makedonca
• Malayca
• Malgaşça
• Mandarin
• Mande
• Mandinge
• Mansice
• Maori
• Mariana Dili
• Marice
• Markizce
• Masai
• Miao dili
• Mien Dili
• Min lehçesi
• Moğolca
• Mon Dili
• Moso
• Mossi
• Mundari
• Nauruca
• Ndebele
• Nenetçe
• Nogayca
• Norveççe
• Nubyaca
• Nuer
• Nunivak Çupikçesi
• Nyanja
• Odoma
• Oroç
• Özbekçe
• Portekizce
• Provensal
• Prusça
• Pumpokolca
• Retoromanşça
• Ruandaca
• Rumence
• Rusça
• Rutulca
• Salarca
• Samoaca
• Samoyet
• Santali
• Sara
• Senufo
• Serer
• Sırpça
• Sibirya Yupikçesi
• Sidamo
• Slovakça
• Slovence
• Somalice
• Songayca
• Sotho
• Sundaca
• Supikçe
• Süryanice
• Svahili
• Swazi
• Şan
• Şavya
• Şilluk
• Şloh
• Şona
• Tabasaranca
• Tagalog
• Tahitice
• Tamaşek
• Tayca
• Tibetçe
• Tigrece
• Tigrina
• Timorca
• Tongaca
• Tsahurca
• Tswana
• Tuareg
• Türkçe
• Türkmence
• Tvi
• Ubıhça
• Ukraynaca
• Umbundu
• Uygurca
• Vietnamca
• Volofça
• Wu lehçesi
• Xhosa
• Yakutça
• Yao dili
• Yidiş
• Yoruba
• Yuğca
• Yunanca
• Yupikçe
• Zenet
• Zulu

 

natural languages (grouping)

• Algonkin dilleri
• Altay dilleri
• And-Ekvator dilleri
• Avustronezya dilleri
• Çin-Tibet dilleri
• Dene-Yenisey dilleri
• Dravid dilleri
• Eskimo-Aleut dilleri
• Ge dilleri
• Güney Asya dilleri
• Hami-Sami dilleri
• Hint-Avrupa dilleri
• Hivaro dili
• İrokua dilleri
• izole diller
• Jivaro dili
• Kafkas dilleri
• Karib dilleri
• Khoisan dilleri
• Maskoke dilleri
• Maya dilleri
• Mişe-Zoke dilleri
• Nijer-Kongo dilleri
• Nil-Sahra dilleri
• Oto-Mange dilleri
• Paleo-Asya dilleri
• Pano-Takana dilleri
• Saliş dilleri
• Siyu dilleri
• Tay-Kaday dilleri
• Tupi-Guarani dilleri
• Ural dilleri
• Uto-Aztek dilleri
• Yuma-Koçimi dilleri

 

natural languages (kinds)

• akraba dil
• ana dil
• ana dili
• bitişken dil
• bükünlü dil
• çevirici dili
• çeviri dili
• çocuk dili
• diplomatik dil
• edebî dil
• eklemeli dil
• gizli dil
• halk dili
• halk dili
• iltisaki dil
• işaret dili
• kayış dili
• konuşma dili
• konuşulan dil
• kuş dili
• ortak dil
• ölçünlü dil
• ölü dil
• özel dil
• resmî dil
• standart dil
• yabancı dil
• yapay dil
• yapma dil
• yazı dili
• yazın dili
• yüksek dil

 

natural languages (types)

• analitik dil
• çekimli dil
• eklemeli dil
• fiil-nesne dili
• nesne-fiil dili
• oligosentetik dil
• polisentetik dil
• sentetik dil
• yalıtıcı dil

 

Derived terms

• dilce
• dilci
• dilcik
• dilken
• dille
• dilli
• dilse
• dilsi
• dilsiz

 

Further reading

• dil in Reverso (Turkish-English)

---

Volapük

Noun

dil (nominative plural dils)

1. part

Declension

declension of dil

	singular	plural
nominative	dil	dils
genitive	dila	dilas
dative	dile	diles
accusative	dili	dilis
vocative 1	o dil!	o dils!
predicative 2	dilu	dilus

• ¹ status as a case is disputed
• ² in later, non-classical Volapük only

---

Westrobothnian

Verb

dil (preterite & supine dilä)

1. (intransitive) drain very slowly, dropwise
2. (intransitive) small stains appear

Noun

dil m (definite singular diln, definite plural dila)

1. stain, spot
2. small red pimples or rashes

Related terms

• dilu

Preposition

dil

1. Alternative spelling of dill